Architektura mieszkaniowa
Jak dobrze mieszkać? Jak dobrze projektować, żeby mieszkańcy byli usatysfakcjonowani? Jak zaprojektować dom jednorodzinny? Nowoczesny dom wielorodzinny. Przyszłość budownictwa mieszkaniowego. Jak zaprojektować dom alternatywny?
jak dobrze mieszkać?
To pytanie zadaje sobie chyba każdy człowiek na różnych etapach swojego życia. Do wyboru mamy trzy możliwości: dom jednorodzinny, mieszkanie w budynku wielorodzinnym lub skorzystanie z alternatywnych form zamieszkania. Pytanie to można zadać inaczej: jak dobrze projektować, żeby mieszkańcy byli usatysfakcjonowani? Gdy inwestor lub deweloper określi konkretną formę budownictwa, architekt powinien uwzględnić przestrzeń zastaną — „tkankę miejską”, a także ukształtowanie terenu, zwłaszcza w przypadku budowy poza miastem. Szczególnie jeśli chodzi o budownictwo jednorodzinne, architekt powinien wziąć pod uwagę wizję i oczekiwania inwestora, który najczęściej jest równocześnie przyszłym lokatorem domu. W Polsce budownictwo mieszkaniowe w większości oznacza budownictwo jednorodzinne — w 2018 roku oddano do użytkowania aż 85 504 budynków jednorodzinnych i tylko 5 137 budynków wielorodzinnych. Pracownie architektoniczne najczęściej zatem mają do czynienia z inwestorami pragnącymi wybudować własny dom jednorodzinny.
jak zaprojektować dom jednorodzinny?
Estetyka, prestiż i użyteczność w jednym — tak można określić najnowsze dokonania polskich architektów, np. Dom Po Drodze czy Dom Bezpieczny projektu KWK Promes — ale dla większości inwestorów i przyszłych mieszkańców ważne jest, aby dom był po prostu przyjazny, żeby czuło się w nim domową atmosferę. To nie tylko zadanie dla projektantów wnętrz, możliwość stworzenia takiej ciepłej atmosfery domu leży także w rękach architekta. Ponadto, ma on wpływ na koszty utrzymania takiego budynku, projektując dom pasywny lub energooszczędny.
Dom jednorodzinny to inwestycja na kilka pokoleń. Współcześnie panuje moda na budynki inteligentne. Nic dziwnego — sensory, dostęp do tego, co dzieje się w domu, nawet gdy nas w nim nie ma — to wszystko ułatwia życie. Jednak podobnie jak jest z aplikacjami w smartphonie — może się okazać, że niektóre udogodnienia nie są nam potrzebne lub nawet przeszkadzają w funkcjonowaniu. Zatem projektant powinien rozważyć wszelkie za i przeciw oraz omówić je z przyszłym użytkownikiem takiego domu.
nowoczesny dom wielorodzinny
Współcześnie ergonomia kieruje projektantów domów wielorodzinnych w stronę nurtu design for all. Chodzi o to, żeby architekt czerpał z wiedzy interdyscyplinarnej, między innymi psychologii stosowanej czy ekologii. Wyzwaniem jest zaprojektowanie przestrzeni wygodnej i użytecznej dla wielu osób. Należy także wziąć pod uwagę osoby niepełnosprawne, zaprojektować budynek tak, aby nikogo nie wykluczać.
Najlepiej jeśli budynek, czy grupa budynków, mają jakąś przestrzeń wspólną, integracyjną. Jak twierdzi Donald A. Norman — rzeczy piękne działają lepiej. Tak samo jest z przestrzenią mieszkalną. Estetyka, która zawsze będzie rywalizować z rachunkiem ekonomicznym, jest przecież bardzo ważna. Jakie zatem są najnowsze trendy w architekturze mieszkaniowej wielorodzinnej? Projektant powinien znaleźć złoty środek między naturą a przestrzenią miejską, w taki sposób, aby mieszkańcy odnieśli wrażenie, że jednocześnie mieszkają w budynku wielorodzinnym, ale czują się jak w domu jednorodzinnym — mają dla siebie odrobinę natury, nikt nie narusza ich strefy intymności i komfortu.
Przestrzenie mulltifunkcjonalne to odpowiedź na małe metraże w mieszkalnictwie wielorodzinnym. Pokój dzienny może, na przykład, po przesunięciu ruchomej ściany, zamienić się w dużą kuchnię, a po przesunięciu kolejnej — stworzyć wygodne miejsce do pracy w domu.
przyszłość budownictwa mieszkaniowego
W związku z kurczącymi się wciąż zasobami naturalnymi, rosnącymi cenami gruntów i mieszkań, przyszłością budownictwa mieszkaniowego jest projektowanie alternatywne jednorodzinne i wielorodzinne.
W Stanach Zjednoczonych, Australii i Nowej Zelandii panuje moda na budownictwo off the grid — czyli całkowite uniezależnienie domu pod względem energetycznym i kanalizacyjnym — taki dom nazywany jest earthship, ponieważ przypomina statek, który zamiast żagli ma panele solarne i może się poruszać — ruchome mikrodomy. Przypominają one z jednej strony wóz Drzymały, z drugiej polskie domki w ogródkach działkowych. Więcej na ten temat w artykule Mikrodomy. Przykładem ekologicznej alternatywy dla budownictwa wielorodzinnego może być Miejska farma.
KATARZYNA CYNKA
Absolwentka Wydziału Architektury i Urbanistyki Politechniki Poznańskiej (dyplom 2016). W latach 2004 – 2005 stypendium na Wydziale Architektury Uniwersytetu w Hanowerze w Niemeczech. Założycielka i od 2005 r. główny architekt pracowni PL.archirekci. W 2006 pomysłowdawca i organizator wystawy Możliwe / Niemożliwe w architekturze Poznania (Centrum Kultury Zamek w Poznaniu).
Członek Wielkopolskiej Izby Architektów RP, numer uprawnień projektowych: 83/WPOKK/UpB/2011 oraz Stowarzyszenia Architektów Polskich SARP.
BARTŁOMIEJ BAJON
Absolwent Wydziału Architektury i Urbanistyki Politechniki Poznańskiej (dyplom 2006r.). Założyciel i od 2005 r. główny architekt pracowni PL.architekci. Zdobywca wyróżnienia oraz nominacji do nagrody im. prof. Czarneckiego za najlepszą pracę semestralną wykonaną na Wydziale Architektury PP. W 2006 pomysłodawca i organizator wystawy Możliwe / Niemożliwe w architekturze Poznania (Centrum Kultury Zamek w Poznaniu).
Członek Wielkopolskiej Izby Architektów RP, numer uprawnień projektowych: 42/WPOKK/2014 oraz Stowarzyszenia Architektów Polskich SARP.
Helena Postawka-Lech (ur. 1985) — historyczka sztuki, absolwentka Instytutu Historii Sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 2010–2020 związana z Międzynarodowym Centrum Kultury jako kuratorka programów dla publiczności. Zajmuje się krytyką artystyczną pisząc do periodyków branżowych, w tym na stale współpracując z magazynem Contemporary Lynx. Regularnie współpracuje z różnymi instytucjami kultury, m.in. z Małopolskim Instytutem Kultury w Krakowie, dla którego przygotowywała szlak architektury międzywojennej w Krynicy oraz prezentację „Małopolska modernistyczna” w ramach projektu Wirtualne Muzea Małopolski. Zapalona birdwacherka i urbansketcherka.
