Muzeum Doświadczeń w Barcelonie to projekt autorstwa Joanny Lipnickiej i Eryka Szczepańskiego z Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu zgłoszony na międzynarodowy konkurs „Haptic. Design a Museum for Materials”. Architektoniczna koncepcja umożliwiająca eksplorowanie różnorodności i właściwości materiałów poprzez zmysły i doświadczenia otrzymała drugą nagrodę!
Konkurs „Haptic. Design a Museum for Materials” organizowany był przez internetową platformę UNI, skupiającą ponad 150 tys. architektów i projektantów z całego świata. Zadaniem było zaprojektowanie Muzeum Materiałów w poprzemysłowej dzielnicy Poblenou w Barcelonie. Obiekt miał jak najlepiej zaprezentować materiały budowlane, promować wiedzę oraz edukować w zakresie roli materiałów w budownictwie i architekturze. Organizatorom zależało na tym, aby uczestnicy zwrócili uwagę na fizyczne, dotykowe i wizualne właściwości materiałów budowlanych, zarówno poprzez propozycję ekspozycji, jak i sam projektowany budynek. Ważne było, aby odwiedzający muzeum mogli dotknąć, zbadać, zainspirować się i zdobyć wiedzę na temat właściwości materiałów i technik konstrukcyjnych.
muzeum znajduje się w poprzemysłowej dzielnicy Barcelony — Poblenou
© Joanna Lipnicka, Eryk Szczepański
II nagroda dla studentów UAP
W konkursie brało udział 45 zespołów z całego świata, a ich prace oceniało jury w składzie: Iban Carpintero Lopez (EXIT Architects), Antono Vaillo (Vaillo + Irigaray Architects), Miguel Hernández, Esther López, Jule Potter (AF6 Arquitectura), Jose Maria Olmedo Espigares (DTR_studio architects). Pośród nagrodzonych projektów znalazła się propozycja studentów Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. Muzeum Doświadczeń autrostwa Joanny Lipnickiej i Eryka Sczepańskiego otrzymało drugą nagrodę.
budynek tworzy spójną przestrzeń z sąsiadującą fabryką
© Joanna Lipnicka, Eryk Szczepański
Nagrodzony projekt muzeum zlokalizowany jest w Barcelonie, w dzielnicy Poblenou, znanej z industrialnej historii. Proponowany budynek został zaprojektowany tak, by stworzyć spójną przestrzeń publiczną między muzeum i sąsiadującymi postindustrialnymi budynkami fabryki Can Ricart. Głównym celem studentów była integracja wrażeń dotykowych na trzech poziomach: miasta i otoczenia muzeum, architektury muzeum oraz samej ekspozycji. Muzeum łączy się z zabytkowymi budynkami sąsiedniej fabryki kameralnie kształtowaną przestrzenią publiczną. Założeniem autorów było stworzenie intymnej przestrzeni dopasowanej skalą nie tylko do zabudowy kwartałów Barcelony, ale przede wszystkim do niskich budynków fabryki. Przypominająca małe miasto zabudowa izoluje od zgiełku Barcelony oraz umożliwia doświadczanie architektury, oraz eksponowanych w muzeum materiałów.
muzeum wykończone jest naturalnymi i lokalnymi materiałami
© Joanna Lipnicka, Eryk Szczepański
naturalne materiały i zróżnicowane faktury
Bryła muzeum, umieszczona w narożu kwartału, składa się z kubików połączonych przeszklonym obejściem, otaczających kameralne, zacienione patio. Strefy funkcjonalne są podzielone na osobne kostki, które mają imitować skalę zabudowań fabrycznych. Budynek wykończony jest trzema naturalnymi materiałami inspirowanymi architekturą Barcelony i fabryki Can Ricart: lokalnym piaskowcem, czerwoną cegłą i drewnem. Oprócz minimalistycznych form i skromnego doboru materiałów wykończeniowych, muzeum charakteryzuje się bogatym zróżnicowaniem faktur oraz przenikaniem okładzin zewnętrznych do wnętrza. Surowe, różnorodnie wykończone materiały zachęcają do interakcji z budynkiem, przez co sam obiekt, oglądany z ulicy, jak i wewnątrz, staje się elementem wystawy i opowieści o haptycznych właściwościach materiałów.
bryłę budynku tworzą kubiki połączone przeszklonym obejściem
© Joanna Lipnicka, Eryk Szczepański
wystawa jako ścieżka doznań
Wystawa zaprojektowana została przez młodych architektów jako ścieżka doznań, poprowadzona nie tylko przez sale wystawowe, ale również przez patio i otoczenie budynku. Muzeum angażuje widza już od pierwszego kontaktu wzrokowego, poprzez rozwiązania takie jak: kameralne nasadzenia, zróżnicowanie faktury na elewacji, obniżenie terenu przy głównym wejściu, otwarcia widokowe, kontrasty światła i cienia. Oprócz liniowej trasy zwiedzania muzeum, goście mają możliwość eksploracji obiektu, wędrówki i odkrywania budynku i jego otoczenia. Zwiedzanie rozpoczyna się już na ulicy. Użytkownik zaczyna spacer aleją drzew izolującą od bodźców zewnętrznych, a na jej końcu schodzi na obniżony plac z wejściem. Widoczna skarpa i zieleń w foyer uzmysławiają, że muzeum znajduje się poniżej poziomu terenu.
wystawa została zaprojektowana jako ścieżka doznań
© Joanna Lipnicka, Eryk Szczepański
doświadczenia i zmysły
Ekspozycja zamknięta jest w trzech ciemnych kubikach połączonych szklanymi łącznikami, które sprawiają, że śródziemnomorskie światło przenika do wnętrza. Każda sala wystawowa poświęcona jest innym sposobom doświadczania i angażuje inne zmysły — poprzez doznania dotykowe, słuchowe i termiczne. Wystawa kontynuowana jest na dziedzińcu, nawiązującym do zielonych i kameralnych dziedzińców Barcelony. Wszystkie artefakty są eksponowane w sposób umożliwiający interakcję z nimi.
na dziedzińcu znajduje się również ogród sensoryczny
© Joanna Lipnicka, Eryk Szczepański
Pierwszy kubik zawiera instalację z ruchomych klocków w skali ludzkiej, wykonanych z różnych materiałów. Pozwala to na empiryczne odkrycie wagi i faktury konkretnego materiału. Druga sala wystawowa dotyczy właściwości akustycznych materiałów. Użytkownik może poprzez uderzenia odkrywać dźwięki wydawane przez surowce. Trzeci kubik ukazuje termiczne właściwości materiałów. Tutaj wystawę tworzą ogrzewane ściany wykonane z różnych surowców. Główną częścią ekspozycji jest również podłoga pokryta żwirem i okruchami materiałów, której część została zaprojektowana jako zbiornik wodny. Ostatni fragment ekspozycji zorganizowany jest w plenerze, na dziedzińcu jako ogród sensoryczny zachęcający do doświadczania materiałów chodząc boso.
Projekt powstał w ramach przedmiotu Projektowanie Zintegrowane na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu, pod opieką dr hab. Elżbiety Raszei prof. UAP oraz mgr Magdaleny Wilczyńskiej.
