Zakończyliśmy trzynastą edycję konkursu „Najlepszy Dyplom — Architektura”. W konkursie brały udział prace inżynierskie i magisterskie obronione w latach 2022–2024. W tej edycji zaprosiliśmy do współpracy pracownię Franta Group, w której laureat konkursu będzie miał okazję odbyć miesięczny staż. Do finału zakwalifikowało się trzydzieści jeden projektów. Pierwszą nagrodę zdobył Piotr Stanisław Gontowski, drugą — Michał Wachura, a trzecią — Oliwia Jagła. Wyróżnienie specjalne powędrowało do Inez Wawszczyk. 9 lutego br. zakończyło się także głosowanie publiczności, w którym największą liczbę głosów zdobył Michał Swaryczewski.
Pierwsze i drugie miejsce przyznaliśmy projektom, które odnoszą się do ważnych współczesnych zagadnień urbanistycznych. Oba projekty są dobrymi przykładami dojrzałości i wrażliwości ich autorów, prowokują także do refleksji i dalszych poszukiwań w kontekście myślenia o przestrzeni i kształtowaniu współczesnej zabudowy
— tłumaczą architekci z pracowni FRANTA GROUP Architekt Maciej Franta.
poczucie wspólnoty
Pierwszą nagrodę — 4 tysiące złotych i miesięczny staż w chorzowskiej pracowni Franta Group — jury przyznało inżynierskiej pracy dyplomowej Piotra Stanisława Gontowskiego „Zamieszkiwanie wewnątrz miejskiego podwórza. Dom mieszkalny przy ulicy Zbierskiej na warszawskich Sielcach” przygotowanej pod kierunkiem dr. Macieja Miłobędzkiego, obronionej w 2023 roku na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej [zob. A&B 10/2024]. Autora projektu inspirowała problematyka związana z dogęszczaniem miast, idea miasta zwartego. Stworzył budynek nieco ukryty wewnątrz istniejącego bloku zabudowy, na zdegradowanym podwórzu, którego wyraźnym elementem jest duży, spadzisty dach, pod którym toczyć miałoby się sąsiedzkie życie.
I Nagroda — „Zamieszkiwanie wewnątrz miejskiego podwórza. Dom mieszkalny przy ulicy Zbierskiej na warszawskich Sielcach”
© Piotr Stanisław Gontowski
Autor w ciekawy sposób podejmuje temat dogęszczania miast, proponując rozwiązanie, które nie tylko stanowi refleksję nad trudnymi przestrzeniami, ale także tworzy miejsce integrujące społecznie. Przemiana podwórza z zamkniętej przestrzeni w miejsce wspólne, pozbawione barier komunikacyjnych i wizualnych, jest przykładem architektury, która rozwiązuje problem przestrzenny i wzmacnia poczucie wspólnoty
— tłumaczą decyzję jury architekci ze śląskiego biura.
I Nagroda — „Zamieszkiwanie wewnątrz miejskiego podwórza. Dom mieszkalny przy ulicy Zbierskiej na warszawskich Sielcach”
© Piotr Stanisław Gontowski
nie-miejsca
Drugą nagrodę za pracę „Veloraum — koncepcja zagospodarowania strefy węzła drogowego na przykładzie ronda Sybiraków w Zabrzu” zdobył Michał Wachura [zob. e-wydanie A&B 6/2024]. Jego magisterska praca dyplomowa, obroniona w 2022 roku na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej, której promotorem był dr. Damian Radwański, jest próbą zwrócenia uwagi na potencjał przestrzeni, które w miastach często są niezauważane lub nie są traktowane jako miejsca potencjalnego użytku i zagospodarowania.
II Nagroda — „Veloraum — koncepcja zagospodarowania strefy węzła drogowego na przykładzie ronda Sybiraków w Zabrzu”
© Michał Wachura
Projekt porusza ważne kwestie przestrzeni miejskiej, koncentrując się na »nie-miejscach«, czyli niezauważalnych przestrzeniach, takich jak zjazdy z autostrad i ronda. Jest to temat istotny, nie tylko w skali Polski, ale i Europy i Świata
— uzasadniają wybór architekci.
Projekt doceniono za trafne zlokalizowanie problemu urbanistycznego i innowacyjne podejście do przekształcenia zaniedbanej przestrzeni miejskiej w wielofunkcyjny obiekt służący mieszkańcom. Głęboka analiza i przedstawienie ogromu problemu na przykładzie wielu lokalizacji było zdaniem jury dobrym rozwiązaniem, wątpliwości wzbudziło jednak dobranie funkcji, które niekoniecznie pasują do tak ruchliwego miejsca, jakim jest węzeł ruchu drogowego (zwłaszcza hostel na poziomie 6.).
II Nagroda — „Veloraum — koncepcja zagospodarowania strefy węzła drogowego na przykładzie ronda Sybiraków w Zabrzu”
© Michał Wachura
sąsiedzkie więzi
Trzecią nagrodę zdobyła Oliwia Jagła, autorka projektu „9-square grid. Modelowy budynek socjalny zabudowy mieszkaniowej w Piekarach Śląskich” [zob. A&B 12/2024]. Jej dyplomowa praca inżynierska obroniona w 2022 roku na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej i opracowana pod opieką dr. Jana Kubeca podejmuje próbę stworzenia nowych możliwości w kwestii rozwiązań socjalnej zabudowy mieszkaniowej. Proponowana przez autorkę koncepcja modularnego budynku ma pozwalać na budowanie mieszkań, w których otwarte przestrzenie, ogrody stają się naturalnym przedłużeniem wnętrz.
III Nagroda — „9-square grid. Modelowy budynek socjalny zabudowy mieszkaniowej w Piekarach Śląskich”
© Oliwia Jagła
Zaproponowany zespół mieszkaniowy odpowiada na kilka istotnych wyzwań dzisiejszych czasów: słabej dostępności mieszkań socjalnych, potrzeby dogęszczania zabudowy oraz poszukiwania materiałowych alternatyw dla wykorzystania konstrukcji betonowych. Dodatkowym atutem zaproponowanego kompleksu jest wspieranie więzi sąsiedzkich, które w dzisiejszych czasach — rosnącego rynku najmu krótko- i średniookresowego oraz ogólnej alienacji — utraciły swoje znaczenie
— uzasadnia swój wybór jury.
Doceniono próbę zmierzenia się z konstrukcją drewnianą szkieletową (zwłaszcza w projekcie budynku o dość dużej skali) oraz zaproponowanie aż sześciu różnych typów mieszkań, odpowiadających na różne potrzeby i scenariusze. Choć proponowana modułowość założenia może wpłynąć zarówno na elastyczność w aranżacji, jak i optymalizację kosztów budowy i utrzymania, wciąż zdaje się drogim rozwiązaniem, co wzbudziło wątpliwości jury.
III Nagroda — „9-square grid. Modelowy budynek socjalny zabudowy mieszkaniowej w Piekarach Śląskich”
© Oliwia Jagła
poza skalą
Wyróżnienie specjalne za zmierzenie się z trudnym tematem urbanistycznym przyznano Inez Wawszczyk za pracę magisterską „Redefinicja sposobu funkcjonowania miast modernistycznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — przykład Tychów” [zob. A&B 11/2024]. Promotorami dyplomu obronionego w 2023 roku na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej byli Michał Purski i prof. Luka Skansi z Politecnico di Milano. Autorka, czerpiąc z planu generalnego Kazimierza Wejcherta oraz Hanny Adamczewskiej-Wejchert dla Tychów, zaproponowała działania wspierające rozwój miasta w skali makro i mikro. Proponuje między innymi dogęszczenie Osi Zielonej i stworzenie centrum kulturalno-handlowego, a także zintegrowanie rozproszonych zielonych obszarów w jeden spójny system.
wyróżnienie — „Redefinicja sposobu funkcjonowania miast modernistycznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — przykład Tychów”
© Inez Wawszczyk
Autorka obrała za temat swojego dyplomu zagadnienie o wyjątkowym stopniu skomplikowania, ale też i wielkiej wadze — przyjęła perspektywę nie jednego budynku, a nawet kwartału, lecz dużego fragmentu założenia urbanistycznego. Co więcej, jej praca oparta została na tkance już istniejącej, żywej, a zarazem historycznej. Dogłębna analiza modernistycznego układu urbanistycznego Tychów, wzbogacona diagnozą najważniejszych problemów, które pojawiły się w mieście wraz z upływem lat i zmianą systemu, pozwoliła na stworzenie zestawu wskazówek dla kierunku rozwoju układu przestrzennego Tychów. Swojego głosu w tej materii udziela również sama autorka, projektując wielofunkcyjną przestrzeń w sercu miasta — Łąka znajdująca się na przecięciu Osi Kolejowej i Osi Zielonej odpowiada na wiele problemów zasygnalizowanych w części analitycznej, uzupełniając projekt Kazimierza Wejcherta oraz Hanny Adamczewskiej-Wejchert o rozwiązania, które są odpowiedziami na wyzwania współczesności
— czytamy w uzasadnieniu jury.
wyróżnienie — „Redefinicja sposobu funkcjonowania miast modernistycznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej — przykład Tychów”
© Inez Wawszczyk
Wykraczający swoją skalą projekt urbanistyczny niełatwo jest porównać do rozwiązań stricte architektonicznych, tym bardziej cieszy, gdy młodzi architekci i architektki podejmują się tak obszernych zagadnień, dając nadzieję na poprawę ładu przestrzennego w naszym kraju.
Nagroda Publiczności
Największą liczbę głosów i tym samym Nagrodę Publiczności w głosowaniu internautów, które od 13 stycznia do 9 lutego br. trwało na portalu A&B (architekturaibiznes.pl/37586.html), zdobył Michał Swaryczewski za obroniony w 2022 roku dyplom magisterski „Projekt koncepcyjny Cyfrowego Archiwum Dorobku Cywilizacji w Katowicach (Civilization Ark)” przygotowany na Wydziale Architektury, Budownictwa i Sztuk Stosowanych Akademii Śląskiej w Katowicach pod okiem dr Kingi Palus [zob. e-wydanie A&B 12/2024]. Ten futurystyczny projekt jest koncepcją nowoczesnego podziemnego archiwum mającego chronić wszelkie osiągnięcia cywilizacyjne przed zagrożeniami antropogenicznymi i naturalnymi. Jego ideą jest stworzenie „czarnej skrzynki” ludzkości, zdolnej przetrwać globalne kataklizmy i umożliwić odbudowę cywilizacji po ewentualnej katastrofie.
Nagroda Publiczności — „Projekt koncepcyjny Cyfrowego Archiwum Dorobku Cywilizacji w Katowicach (Civilization Ark)”
© Michał Swaryczewski
***
Projekty nagrodzone w trzynastej edycji konkursu „Najlepszy Dyplom — Architektura” poruszają kwestie relacji — sąsiedztwa, wspólnotowości, istniejącej tkanki z nową, człowieka z przestrzenią miejską, z drugim człowiekiem i wreszcie z naturą. Z dużą wrażliwością podchodzą do zastanej sytuacji i poprzez pogłębioną analizę szukają przemyślanych rozwiązań.
Gratulujemy wszystkim finalistom i finalistkom konkursu, których prace w minionym roku opublikowaliśmy na łamach A&B. Laureaci konkursu otrzymają od nas pamiątkowe dyplomy i prenumeratę miesięcznika A&B, a zwycięzca 1. nagrody — 4 tysiące złotych i miesięczny staż w pracowni Franta Group. Czternasta edycja konkursu już wystartowała — do udziału w niej zapraszamy wszystkich studentów i absolwentów architektury z lat 2023–2025, tym razem oprócz nagrody finansowej zdobywca lub zdobywczyni 1. miejsca odbędzie miesięczny staż w pracowni Medusa Group w Bytomiu. Przypominamy także o drugiej kategorii konkursowej, do której zgłaszać można projekty architektury wnętrz.
oprac.: Ola Kloc
W skład jury weszli Maciej Franta i architekci z pracowni Franta Group oraz redaktor i redaktorki A&B: Przemysław Ciępka, Marta Kulawik, Aleksandra Skorupa.
