Ochrona przeciwpożarowa

Treść pytania 1

Czy zmiana z klasy D na klasę E odporności pożarowej, dla projektowanego budynku PM który jest dobudowywany do istniejącej hali przemysłowej, gdzie nie zmieni się sposób użytkowania ww. dobudowy – stanowi nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego tej dobudowy? 

Równocześnie ze zmianą klasy odporności pożarowej budynku planowane są następujące zmiany projektowe: 

1. Zmiana zaprojektowanych pierwotnie słupów konstrukcji stalowej hali na słupy żelbetowe (zmiana nie wymagana przepisami stanowiąca poprawę bezpieczeństwa ppoż. zgodnie z decyzją inwestora); 

2. Zabezpieczenie konstrukcji stalowej dachu do klasy odporności ogniowej R15 (jw. zgodnie z decyzją inwestora);

3. Rezygnacja ze ściany oddzielenia przeciwpożarowego na styku części istniejącej hali z częścią dobudowaną;

4. Inne zmiany konieczne do wprowadzenia wynikające z ww. zmiany klasy odporności pożarowej budynku;

Treść pytania 2 z opinii nr 109:

Niniejsza opinia aktualizuje również opinię nr 109 z dnia 28 stycznia 2019 r., pod kątem wymogów przepisów obowiązujących od 19.09.2020 r. – odpowiadając na zadane wówczas następujące pytanie:

Czy dopuszcza się zakwalifikowanie jako nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego zmiany polegającej na zmianie projektowanych elementów wpływających na ochronę przeciwpożarową budynku, m.in.

1. Rodzaju materiału, sposobu oddzielenia i gabarytów elementów stanowiących elementy oddzielenia przeciwpożarowego;

2. Powierzchni elementów napowietrzających i oddymiających;

3. Rozwiązań systemowych, tras prowadzenia przewodów, lokalizacji elementów systemowych dla dźwiękowego systemu ostrzegawczego, systemu sygnalizacji pożarowej;

w sytuacji, kiedy projektowane zmiany nie pogarszają warunków ochrony przeciwpożarowej budynku, a także posiadają uzgodnienie z rzeczoznawcą do spraw ochrony pożarowej?

Podstawa prawna

[1]. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane (Dz.U. z 2020 r. poz. 1333):

Art. 36a. ust. 1. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego lub innych warunków decyzji o pozwoleniu na budowę jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę wydanej przez organ administracji architektoniczno-budowlanej.

[...]

ust. 5. Istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę stanowi odstąpienie w zakresie: 

1) projektu zagospodarowania działki lub terenu, w przypadku zwiększenia obszaru oddziaływania obiektu poza działkę, na której obiekt budowlany został zaprojektowany; 

2) charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego dotyczących: 

a) powierzchni zabudowy w zakresie przekraczającym 5%, 

b) wysokości, długości lub szerokości w zakresie przekraczającym 2%, 

c) liczby kondygnacji; 

3) warunków niezbędnych do korzystania z obiektu budowlanego przez osoby niepełnosprawne, o których mowa w art. 1 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r., w tym osoby starsze; 

4) zmiany zamierzonego sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części; 

5) ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, innych aktów prawa miejscowego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; 

6) wymagającym uzyskania lub zmiany decyzji, pozwoleń lub uzgodnień, które są wymagane do uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę lub do dokonania zgłoszenia: 

a) budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1–4, lub 

b) przebudowy, o której mowa w art. 29 ust. 3 pkt 1 lit. a, oraz instalowania, o którym mowa w art. 29 ust. 3 pkt 3 lit. d; 

7) zmiany źródła ciepła do ogrzewania lub przygotowania ciepłej wody użytkowej, ze źródła zasilanego paliwem ciekłym, gazowym, odnawialnym źródłem energii lub z sieci ciepłowniczej, na źródło opalane paliwem stałym. 

5a. (uchylony)

5b. Przepisów ust. 5: 

1) pkt 1 nie stosuje się do urządzeń budowlanych oraz obiektów małej architektury; 

2) pkt 6 nie stosuje się w zakresie odstąpienia od: 

a) projektowanych warunków ochrony przeciwpożarowej, jeżeli odstąpienie zostało uzgodnione pod względem ochrony przeciwpożarowej, 

b) wymagań zawartych w pozwoleniu właściwego konserwatora zabytków wydanego na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, jeżeli odstąpienie zostało uzgodnione z właściwym wojewódzkim konserwatorem zabytków, 

c) projektowanych warunków higienicznych i zdrowotnych, jeżeli odstąpienie zostało uzgodnione z właściwym państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym.

6. Projektant dokonuje kwalifikacji zamierzonego odstąpienia od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego, lub innych warunków decyzji o pozwoleniu na budowę, a w przypadku uznania, że jest ono nieistotne, jest obowiązany zamieścić w projekcie zagospodarowania działki lub terenu lub projekcie architektoniczno-budowlanym odpowiednie informacje (rysunek i opis) dotyczące tego odstąpienia. Nieistotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego, lub innych warunków decyzji o pozwoleniu na budowę nie wymaga uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę oraz ponownego zgłoszenia. 

Art. 36b.

1. Wprowadzanie zmian w projekcie technicznym dotyczących rozwiązań, które podlegały uzgodnieniom, wymaga ponownego uzyskania tych uzgodnień. 

2. Odstąpienie od projektu technicznego jest dopuszczalne po dokonaniu przez projektanta zmian w tym projekcie oraz sprawdzeniu tych zmian przez projektanta sprawdzającego, o ile to sprawdzenie jest wymagane. 

3. Kierownik budowy okazuje aktualny projekt budowlany na każde żądanie organu nadzoru budowlanego.

[2]. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz.U. 2019.1065 z późniejszymi zmianami Dz.U. 20.1608 z dn. 16.09.2020 r.

W zakresie przepisów Rozporządzenia Warunki Techniczne [2] dotyczących zarówno ochrony przeciwpożarowej, jak i innych przepisów które powinny być spełnione w związku ze zmianami wprowadzanymi do projektu budowlanego.

[3]. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej Dz.U. z 2020 r. poz. 961, 1610.

Art. 6. ust. 2. Autorzy dokumentacji projektowej są obowiązani zapewnić jej zgodność z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej.

Art. 6b. Projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany oraz projekt techniczny, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, obiektu budowlanego istotnego ze względu na konieczność zapewnienia ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem oraz projekt urządzenia przeciwpożarowego wymagają uzgodnienia z rzeczoznawcą pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej, zwanego dalej „uzgodnieniem”.

[4]. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719.

§ 3. ust. 1. Urządzenia przeciwpożarowe w obiekcie powinny być wykonane zgodnie z projektem uzgodnionym przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, a warunkiem dopuszczenia do ich użytkowania jest przeprowadzenie odpowiednich dla danego urządzenia prób i badań, potwierdzających prawidłowość ich działania.

[5]. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej Dz.U. 2015 poz. 2117.

Całość Rozporządzenia.

Oraz inne Rozporządzenia dotyczące ochrony przeciwpożarowej istotne dla zmian wprowadzanych w projekcie budowlanym.

Opinia Zespołu Rzeczoznawców

Zmiany dotyczące projektowanych warunków ochrony przeciwpożarowej nie stanowią istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego jeżeli odstąpienie zostało uzgodnione pod względem ochrony przeciwpożarowej z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych zgodnie z art. 6b Ustawy [3], oraz Rozporządzeniami [4] i [5].

Dotyczy to nie tylko zmian klasy odporności pożarowej dla budynku (w tym również dla budynku PM i dalszych zmian w projekcie budowlanym z tego wynikających), użytych materiałów, rozwiązań technicznych, sposobu oddzielenia stref pożarowych i dymowych, powierzchni elementów napowietrzających i oddymiających, przyjętych konkretnych rozwiązań systemowych, tras prowadzenia przewodów oraz lokalizacji elementów dla dźwiękowego systemu ostrzegawczego i systemu sygnalizacji pożarowej, ale także modyfikacji, które wiążą się z takimi zagadnieniami jak np. podział na strefy pożarowe, sposób ewakuacji, wyposażenie w zasadnicze urządzenia i pomieszczenia związane z ochroną pożarową (np. zbiorniki z wodą ppoż. i pompownią, dźwigi ratownicze, systemy napowietrzania i oddymiania itp.) – wszystkie wymienione powyżej elementy zostały podane przykładowo.

Powyższe zmiany projektowe nie stanowią istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego, pod warunkiem spełnienia dla nich wszelkich przepisów Rozporządzenia Warunki Techniczne [2] dotyczących zarówno ochrony przeciwpożarowej, jak i innych przepisów które powinny być spełnione w związku z wprowadzanymi zmianami – np.: należy sprawdzić możliwość usunięcia ściany oddzielenia przeciwpożarowego pomiędzy budynkiem istniejącej hali i budynkiem rozbudowy, biorąc pod uwagę wymogi ochrony przeciwpożarowej dla całości istniejącej hali wraz z rozbudową i PZT, a także sprawdzić spełnienie wymogów odległości przeprojektowywanych części budynku od granicy działki oraz od obiektów sąsiadujących na własnej i na sąsiednich działkach, drogi przeciwpożarowe itp. (również podane przykładowo). 

Równocześnie przy wprowadzaniu powyższych zmian należy spełnić inne wymogi art. 36a Ustawy Prawo budowlane [1] dotyczące np. ewentualnej zmiany: obszaru oddziaływania obiektu, charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego oraz zgodności zmian z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, innych aktów prawa miejscowego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu itp.

Do decyzji projektanta należy kwalifikacja wprowadzonych zmian w stosunku do zapisów prawa budowlanego i ocena konieczności uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budowę.

Powyższe uzgodnienie z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych jest potwierdzeniem prawidłowości przyjętych rozwiązań, analogicznie jak uzyskanie takiego uzgodnienia na etapie powstawania projektu budowlanego.

Uwaga: Niniejsza opinia została opracowana zgodnie ze stanem prawnym obowiązującym w październiku 2020 r.

(KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 12 października 2020 r.

Treść zapytania

1. Proszę o interpretację co oznacza w §20 WT: „Stanowiska postojowe dla samochodów osobowych, z których korzystają osoby niepełnosprawne, mogą być zbliżone bez żadnych ograniczeń do okien innych budynków. Miejsca te wymagają odpowiedniego oznakowania”. Czy chodzi o budynki inne niż wymienione w §19. 1. ? Czy też powinienem rozumieć to jako możliwość zbliżenia stanowisk postojowych dla osób niepełnosprawnych do okien wszystkich budynków?

2. Moją główną wątpliwością co do §277.4. jest zapis: „W strefie pożarowej garażu zamkniętego należy stosować instalację wentylacji oddymiającej uruchamianą za pomocą systemu wykrywania dymu, w przypadku gdy ta strefa nie posiada bezpośredniego wjazdu lub wyjazdu z budynku i jej powierzchnia przekracza 1500 m2”

Czy windę samochodową można traktować jako bezpośredni wjazd lub wyjazd? Jeśli nie oznaczałoby to, że w ścisłym centrum miasta, gdzie nie ma możliwości zrobienia rampy do garażu i jest konieczność zastosowania windy samochodowej, zawsze niezależnie od ilości miejsc postojowych oraz wielkości strefy w garażu należałoby stosować instalację wentylacji oddymiającej, co w przypadku małej powierzchni garażu, jak i niewielkiej ilości miejsc postojowych nie jest logicznym rozwiązaniem. Z drugiej strony §102. 2. mówi o tym, że garaż powinien mieć: „…wjazdy lub wrota garażowe…”, w związku z czym drzwi do windy samochodowej spełniają ten wymóg jako wrota.

Proszę o odpowiedź czy w świetle tych zapisów garaż podziemny, do którego jest zapewniony dostęp poprzez windę samochodową powinien być wyposażony w instalację wentylacji oddymiającej niezależnie od wielkości strefy pożarowej garażu?

Stan prawny

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie;
• Ustawa o ochronie przeciwpożarowej z dn. 24. sierpnia 1991 r. ( Dz.U.2016.191 z dn. 17.02.2016 r. Art. 6b);
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej z dn. 2. grudnia 2015 r. (Dz.U.2015 r. poz. 2117).

Opinia

ad.1.

W obowiązujących do końca 2017 roku WT §20 sformułowany był następująco:
Miejsca postojowe dla samochodów, z których korzystają wyłącznie osoby niepełnosprawne, mogą być usytuowane w odległości nie mniejszej niż 5 m od okien budynku mieszkalnego wielorodzinnego i zamieszkania zbiorowego oraz zbliżone bez żadnych ograniczeń do innych budynków […]
W nowych WT Ustawodawca złagodził przepis, rezygnując z określania jakiejkolwiek odległości pomiędzy miejscami postojowymi dla osób niepełnosprawnych a oknami budynków, dla których poprzednio te odległości określono. W związku z tym nieprecyzyjne określenie, inne budynki należy rozumieć — kierując się logiką- jako ,,budynki w ogóle”.

ad.2.

Bezpośrednim wjazdem i wyjazdem w odniesieniu do garażu zamkniętego położonego poniżej poziomu terenu wydaje się pochylnia, a nie winda samochodowa, niezależnie od wyposażenia windy we wrota. W związku z tym
Zespół Rzeczoznawców rekomenduje wyposażenie każdego garażu zamkniętego dostępnego poprzez windę samochodową , niezależnie od wielkości jego strefy pożarowej, w instalację wentylacji oddymiającej uruchamianej za pomocą systemu wykrywania dymu.
Wentylacja oddymiająca nie jest wymagana dla dostępnego poprzez pochylnię garażu, w którym zastosowano platformowy system parkowania z użyciem systemowych podnosników.

Ponadto należy zaznaczyć, że zgodnie z:
- Ustawą o ochronie przeciwpożarowej z dn. 24. sierpnia 1991 r.( Dz.U.2016.191 z dn. 17.02.2016 r. Art. 6b):
[Obowiązek uzgodnienia projektu budowlanego pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej]:
Projekt budowlany obiektu budowlanego istotnego ze względu na konieczność zapewnienia ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem oraz projekt urządzenia przeciwpożarowego wymagają uzgodnienia z rzeczoznawcą pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej, oraz Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej z dn. 2. grudnia 2015 r.( Dz.U.2015 r. poz. 2117):

§3

1. Obiektami budowlanymi istotnymi ze względu na konieczność zapewnienia ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem, których projekty budowlane wymagają uzgodnienia są:
[…]

6) garaż wielokondygnacyjny , garaż zamknięty jednokondygnacyjny wymagający zastosowania samoczynnego urządzenia oddymiającego lub stałego samoczynnego urządzenia gaśniczego wodnego oraz garaż ze stanowiskami postojowymi wielopoziomowymi o więcej niż 10 stanowiskach postojowych.

(M.B.)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 06 maja 2018 r.

Treść zapytania

Proszę o interpretację zapisów warunków technicznych dotyczących lokalizacji budynku mieszkalnego jednorodzinnego na działce szerszej niż 16 metrów w odległości 1,5 metra, z paragrafu 12.2 — czyli w przypadku, gdy to wynika z zapisów planu zagospodarowania przestrzennego.

Zapisy planu wyglądają następująco:
„Dopuszcza się także sytuowanie wolnostojących budynków na działce w odległościach do 1,5 m od granicy działki sąsiedniej, przy zachowaniu przepisów dotyczących:

1. Ładu przestrzennego;
2. Warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie;
3. Ochrony prawnej interesu osób trzecich w obszarze oddziaływania obiektu.

Czy budynek mieszkalny jednorodzinny może być zlokalizowany tylko i wyłącznie ścianą w odległości 1,5 m od granicy działki i czy ściana ta wówczas musi być ścianą oddzielenia przeciwpożarowego?

Czy na przykład budynek może być zlokalizowany okapem lub wiatrownicą w odległości 1,5 m, a ścianą w odległości 2,1 m od granicy działki?

Zespół Rzeczoznawców przy Radzie MPOIA prezentuje swoją opinię:

Stan prawny

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (wraz z późniejszymi aktualizacjami)

Dział II. Zabudowa i zagospodarowanie działki budowlanej, Rozdział 1. Usytuowanie budynku

§ 12.1.
Jeżeli z przepisów § 13, 19, 23, 36, 40, 60 i 271–273 lub przepisów odrębnych określających dopuszczalne odległości niektórych budowli od budynków nie wynikają inne wymagania, budynek na działce budowlanej należy sytuować od granicy tej działki w odległości nie mniejszej niż:

1) 4 m – w przypadku budynku zwróconego ścianą z oknami lub drzwiami w stronę tej granicy;

2) 3 m – w przypadku budynku zwróconego ścianą bez okien i drzwi w stronę tej granicy.

Sytuowanie budynku w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, dopuszcza się w odległości 1,5 m od granicy lub bezpośrednio przy tej granicy, jeżeli plan miejscowy przewiduje taką możliwość.
Odległość od granicy działki budowlanej nie może być mniejsza niż:

1) 1,5 m do okapu lub gzymsu zwróconego w stronę tej granicy a także do balkonu, daszku nad wejściem, galerii, tarasu, schodów zewnętrznych, rampy lub pochylni – z wyjątkiem pochylni przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych;.

Dział VI

Bezpieczeństwo pożarowe, Rozdział 7. Usytuowanie budynków z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe

§ 272.2.
Budynki mieszkalne jednorodzinne, rekreacji indywidualnej oraz budynki mieszkalne zagrodowe i gospodarcze, ze ścianami i dachami nierozprzestrzeniającymi ognia, powinny być sytuowane w odległości nie mniejszej od granicy sąsiedniej, niezabudowanej działki, niż jest to określone w §12.

§ 272.3.
Budynek usytuowany bezpośrednio przy granicy działki powinien mieć od strony sąsiedniej działki ścianę oddzielenia przeciwpożarowego o klasie odporności ogniowej określonej w §232 ust. 4 i 5.

Opinia

Przepisy rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, dopuszczają lokalizowanie budynku zwróconego ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych w odległości 1,5 m od granicy lub bezpośrednio przy tej granicy pod warunkiem, że dopuszczenie to wynika z ustaleń planu miejscowego (§12.2)

Ten zapis nie budzi wątpliwości sądów administracyjnych, które w swoim orzecznictwie podkreślają, że „aby budynek mógł być sytuowany w odległości 1,5 m od granicy działki lub bezpośrednio przy tej granicy, taka możliwość musi wynikać z ustaleń planu miejscowego (…)” (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 lutego 2017 r. II OSK 1457/15). Wykazują także, że „zawarta w § 12 ust. 2 rozporządzenia z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690) norma kompetencyjna nie przyznaje organom wydającym decyzje w przedmiocie warunków zabudowy uprawnienia do swobodnego modyfikowania w tychże decyzjach reguł ogólnych usytuowania budynków względem granicy działki określonych w § 12 ust. 1 tegoż rozporządzenia, lecz jedynie nakłada na organy administracji architektoniczno-budowlanej wydające pozwolenia na budowę obowiązek respektowania rozstrzygnięć dotyczących zlokalizowania obiektu na działce, zawartych w planach miejscowych, względnie w decyzjach o warunkach zabudowy.” (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 22 września 2011 r. II SA/Po 478/11).

Tak więc, jeśli wynika to z zapisów planu miejscowego, budowa na działce szerszej niż 16 metrów budynku mieszkalnego jednorodzinnego ze ścianami i dachami z pokryciem nierozprzestrzeniającymi ognia w odległości od granicy działki sąsiedniej w zakresie od minimum 1,5 m w przypadku ścian bez otworów okiennych lub drzwiowych jest uprawniona.

Biorąc pod uwagę §12.5 jeśli wynika to z zapisów planu miejscowego, budowa na działce szerszej niż 16 metrów budynku zwróconego ścianą bez otworów okiennych lub drzwiowych w odległości 2,1 metra od granicy z działka sąsiednią oraz okapem w odległości nie mniejszej niż 1,5 metra jest również uprawniona.

Osobnym problemem jest wymaganie odporności ogniowej nie tylko dla ściany, ale dla całego budynku, gdyż jest to uzależnione od stanu zagospodarowania sąsiedniej działki. W przypadku niezabudowanej działki sąsiedniej przy lokalizacji projektowanego budynku mieszkalnego jednorodzinnego należy spełnić wymagania §272.3 oraz 232.4 i 232.5.

(MB,WZ,MB)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 21 sierpnia 2017 r.
aktualizacja 31.12.2018 r.

Dotyczy

Zasady projektowania garaży celem uznania ich za oddzielne budynki.

Interpretacja

Odpowiedź Zastępcy Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej, nadbrygadiera Janusza Skulicha (27 sierpnia 2010 r.):

27 sierpnia 2010 r. Zastępca Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej, nadbrygadier Janusz Skulich, odpowiedział na pytanie zadane zapewne przez projektanta, treść poniżej:

W odpowiedzi na pismo z dnia 15 lipca 2010r w sprawie wyjaśnień do stosowania wymagań §277, ust. 4 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U.75, poz.690 z późn. zmianami) wyjaśniam co następuje:

Zmiana w podejściu do oddymiania garaży spotkała się z dużym niezrozumieniem w środowisku. Pojawiły się wątpliwości, czy dwa odrębne garaże w jednym budynku, posiadające niezależne wjazdy, należy wyposażać w oddymianie, jeżeli żaden z nich nie przekracza powierzchni 1500 m².

Główną przesłanką wprowadzenia zmiany przedmiotowego przepisu było usunięcie zagrożenia, jakie wynikało z faktu dzielenia garaży o dużych powierzchniach na wiele stref pożarowych powiązanych funkcjonalnie (np. jeden wspólny wjazd oraz dojazd do kolejnych stref przez oddzielenia przeciwpożarowe zamykane bramami o określonej klasie odporności ogniowej), co w przypadku pożaru mogło powodować znaczne utrudnienia w ewakuacji osób i mienia oraz w prowadzeniu działań ratowniczych. Jak należy domniemywać wprowadzając wspomniany przepis w obecnym brzmieniu zakładano, mając na względzie występujące dotychczas realia, że co do zasady w jednym budynku zlokalizowany jest jeden garaż.

W związku z powyższym, rozważając kwestię możliwości traktowania różnych części garażowych w jednym budynku, jako odrębnych garaży, należy mieć na względzie wspomniane uwarunkowania, z których wynika, że „sztuczne” mnożenie liczby garaży w jednym budynku, w celu uniknięcia obowiązku ich wyposażenia w samoczynne urządzenia oddymiające, jest niedopuszczalne. Niemniej w ocenie tutejszej Komendy, możliwe jest traktowanie, bez uszczerbku dla poziomu bezpieczeństwa pożarowego, jako odrębnych garaży następujących przestrzeni:

1) dwóch przestrzeni garażowych zlokalizowanych na tym samym poziomie, oddzielonych od siebie elementami oddzielenia przeciwpożarowego, posiadających oddzielne, niezależne i niekolizyjne wjazdy, które ze względu na usytuowanie zapewnią spełnienie wymagań przepisów techniczno-budowlanych w zakresie bezpieczeństwa pożarowego (np. wymagań dotyczących odległości otworów w ścianach zewnętrznych różnych stref pożarowych), niepowiązanych funkcjonalnie (brak połączenia samochodowego i pieszego) oraz instalacyjnie (bez żadnych otworów i przejść instalacyjnych przez elementy oddzielenia przeciwpożarowego);

2) dwóch przestrzeni garażowych zlokalizowanych na kolejnych kondygnacjach (jedna nad drugą) spełniających wymagania analogiczne jak w punkcie 1; oznacza to, iż niedopuszczalne jest traktowanie, jako odrębnych garaży np. kondygnacji połączonych wspólną, nawet wydzieloną „pożarowo", klatką schodową, czy szybem windowym;

Jednocześnie nadmieniam, że Komendant Główny PSP wystąpi do Ministra Infrastruktury, który jest właściwy do interpretacji przepisów cytowanego na wstępie rozporządzenia o zajęcie stanowiska w przedmiotowej sprawie.

Od roku 2010 odpowiedź tą należy traktować jako stanowisko KG PSP. Wiedzę taką posiadają również rzeczoznawcy do spraw ppoż. i to właśnie oni w pierwszej kolejności nie wyrażają zgody na uzgodnienie inaczej rozwiązanego projektu.

Nie wiadomo, czy zgodnie z zapowiedzią KG PSP wystąpił do Ministra Infrastruktury ale zgodnie z nowelizacją ustawy o ochronie przeciwpożarowej Dz.U.2016.191 z dnia 2016.02.17 — akt obowiązujący od: 9 marca 2016 r. i wprowadzonymi tam nowymi zapisami w Art.6, który mówi o obowiązku spełnienia wymagań ochrony przeciwpożarowej ze szczególnym uwzględnieniem Art.6e.

Art 6e. [Unieważnienia uzgodnienia projektu budowlanego]
1. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej właściwy dla miejsca lokalizacji obiektu do dnia uzyskania pozwolenia na jego użytkowanie unieważnia uzgodnienie projektu budowlanego obiektu budowlanego, który zawiera rozwiązania niezgodne z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej mające istotny wpływ na stan bezpieczeństwa pożarowego obiektu budowlanego.

2. Uzgodnienie projektu budowlanego obiektu budowlanego unieważnia się w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie.

3. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej informuje niezwłocznie właściwy organ administracji architektonicznobudowlanej oraz organ nadzoru budowlanego o unieważnieniu uzgodnienia.

4. W przypadku unieważnienia uzgodnienia komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej właściwy dla miejsca lokalizacji obiektu budowlanego może na wniosek inwestora:

1) w przypadkach szczególnie uzasadnionych dopuścić możliwość spełnienia wymagań ochrony przeciwpożarowej w sposób inny niż określony w przepisach dotyczących ochrony przeciwpożarowej, jeśli we wniosku wykazano spełnienie warunków, o których mowa w art. 6a ust. 1; przepis art. 6a ust. 2 stosuje się odpowiednio;

2) w drodze postanowienia uzgodnić poprawiony lub opracowany na nowo projekt budowlany obiektu budowlanego.

5. Inwestor do wniosku o uzgodnienie projektu budowlanego obiektu budowlanego dołącza co najmniej 5 egzemplarzy tego projektu.

daje obecnie bardzo szerokie kompetencje Państwowej Straży Pożarnej przy odbiorach budynków.

Wnioski

W świetle powyższych opinii oraz znowelizowanych zapisów ustawy o ochronie pożarowej Małopolska Okręgowa Izba Architektów zaleca swoim członkom stosowanie się do punków 1 i 2 interpretacji KG PSP celem uniknięcia możliwości unieważnienia projektu budowlanego przed uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie.

Kondygnacje garaży lub garaże przyległe do siebie, aby można było uznać za niezależne, muszą spełniać równocześnie cztery podstawowe wymagania: nie mogą łączyć się ze sobą poprzez klatkę schodową lub dźwig, nie mogą łączyć się poprzez przeprowadzanie jakichkolwiek instalacji, nawet przy zastosowaniu na nich zabezpieczeń ppoż. zgodnie z przepisami, muszą mieć oddzielne wjazdy, ściany, leżących równolegle do siebie garaży muszą być zdylatowane — co stanowi o ich oddzielności (wymagane dwa oddzielne budynki), budynki takie muszą mieć podwojone zaplecze techniczne tzn. dwie wymiennikownie, dwa przyłącza wody, dwa ZTG itd. Jest to możliwe do zaprojektowania na odpowiednio wczesnym etapie. Wówczas, takie garaże można uznać za niezależne i przy powierzchni całkowitej (wliczając do obliczeń powierzchni grubość ścian zewnętrznych garażu) poniżej 1500 m² nie jest konieczne oddymianie. Celem uzyskania pewności co do prawidłowych założeń najskuteczniejszym sposobem jest uzgodnienia koncepcji u Komendanta Miejskiego PSP.

(I.P.)

Dotyczy

Jakie wymagania funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej mogą stawiać dokumentacji podczas kontroli, przed przystąpieniem do użytkowania inwestycji?

Podstawa prawna

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych I Administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej ( Dz. U. z 2015 poz. 2117)

§ 2.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

[...]

3) scenariuszu pożarowym — należy przez to rozumieć opis sekwencji możliwych zdarzeń w czasie pożaru, reprezentatywnego dla danego miejsca jego wystąpienia lub obszaru oddziaływania, w szczególności dla strefy pożarowej lub strefy dymowej, uwzględniający przede wszystkim:

a) sposób funkcjonowania urządzeń przeciwpożarowych, innych technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego, urządzeń użytkowych lub technologicznych, oraz ich współdziałanie i oddziaływanie na siebie,

b) rozwiązania organizacyjne niezbędne do właściwego funkcjonowania projektowanych zabezpieczeń.

§ 4.
1. Podstawę uzgodnienia stanowią dane niezbędne do stwierdzenia zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej, dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu budowlanego, zależne od przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, sposobu magazynowania lub składowania, występujących w obiekcie budowlanym zagrożeń pożarowych oraz warunków technicznych obiektu budowlanego, obejmujące w szczególności:

1) informacje o powierzchni, wysokości i liczbie kondygnacji;

2) charakterystykę zagrożenia pożarowego, w tym parametry pożarowe materiałów niebezpiecznych pożarowo, zagrożenia wynikające z procesów technologicznych oraz w zależności od potrzeb charakterystykę pożarów przyjętych do celów projektowych;

3) informacje o kategorii zagrożenia ludzi oraz przewidywanej liczbie osób na każdej kondygnacji
i w pomieszczeniach, których drzwi ewakuacyjne powinny otwierać się na zewnątrz pomieszczeń;

4) informacje o przewidywanej gęstości obciążenia ogniowego;

5) ocenę zagrożenia wybuchem pomieszczeń oraz przestrzeni zewnętrznych;

6) informacje o klasie odporności pożarowej oraz klasie odporności ogniowej i stopniu rozprzestrzeniania ognia elementów budowlanych;

7) informacje o podziale na strefy pożarowe oraz strefy dymowe;

8) informacje o usytuowaniu z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe, w tym o odległości od obiektów sąsiadujących;

9) informacje o warunkach i strategii ewakuacji ludzi lub ich uratowania w inny sposób;

10) informacje o sposobie zabezpieczenia przeciwpożarowego instalacji użytkowych, a w szczególności wentylacyjnej, ogrzewczej, gazowej, elektrycznej, teletechnicznej i piorunochronnej;

11) informacje o doborze urządzeń przeciwpożarowych i innych urządzeń służących bezpieczeństwu pożarowemu, dostosowanym do wymagań wynikających z przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej i przyjętych scenariuszy pożarowych, z podstawową charakterystyką tych urządzeń;

12) informacje o wyposażeniu w gaśnice;

13) informacje o przygotowaniu obiektu budowlanego i terenu do prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych, a w szczególności informacje o drogach pożarowych, zaopatrzeniu w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru oraz o sprzęcie służącym do tych działań.

2. Dane dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej przedstawia się w projekcie budowlanym w całości lub w części, w zależności od rodzaju rozwiązania zasadniczych elementów wyposażenia budowlano-instalacyjnego i od zakresu ich występowania w obiekcie budowlanym.

§ 5.
1. Uzgodnienia projektu budowlanego dokonuje się w toku wzajemnej współpracy projektanta z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych w trakcie sporządzania przez projektanta projektu budowlanego polegającej na:

1) konsultacji rozwiązań projektowych w zakresie oceny ich zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej;

2) wymianie uwag i stanowisk w zakresie projektowanych technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego;

3) opracowaniu scenariusza pożarowego dla obiektu budowlanego objętego obowiązkiem stosowania systemu sygnalizacji pożarowej.

Opinia

1. Zakres SCENARIUSZA POŻAROWEGO został ściśle określony w 2. pkt 3 i jest nim opis sekwencji możliwych zdarzeń w czasie pożaru, który powinien objąć:

— sposób funkcjonowania urządzeń przeciwpożarowych, innych technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego, urządzeń użytkowych lub technologicznych, oraz ich współdziałanie i oddziaływanie na siebie,

— rozwiązania organizacyjne niezbędne do właściwego funkcjonowania projektowanych zabezpieczeń.
Zgodnie z 4. ust 2. przytoczonego wyżej rozporządzenia, w projekcie budowlanym przedstawia się dane dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej w całości lub w części, […].

SCENARIUSZ POŻAROWY nie należy do danych wymienionych w § 4. ust 1.

Danymi tymi są m. in., określone w pkt.11, informacje o doborze urządzeń przeciwpożarowych, innych urządzeń służących bezpieczeństwu pożarowemu, podstawowa charakterystyka ww. urządzeń. Mają one zostać dostosowane do wymagań wynikających z przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej i przyjętych scenariuszy pożarowych.

2. Forma SCENARIUSZA POŻAROWEGO

Nie została określona w obowiązujących przepisach. W praktyce, zgodnie § 5. ust 1. forma SCENARIUSZA POŻAROWEGO zależy wyłącznie od wzajemnych ustaleń pomiędzy projektantem a rzeczoznawczą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.
Opinia — Scenariusz Pożarowy jest sporządzany w oparciu o uzgodniony wspólnie między Rzeczoznawcą a Projektantem zakres niezbędnych pożarowo urządzeń, wynikających ze standardu obiektu, jego wielkości, klasy ogniowej, wyposażenia technologicznego.
(niezależnie od wymaganych prawem budowlanym i warunkami technicznymi, podstawowych zabezpieczeń p-pożarowych).

3. Obowiązek opracowania SCENARIUSZA POŻAROWEGO

Został określony w § 5. ust 1. pkt 3 i dotyczy bezpośrednio jedynie obiektu budowlanego objętego obowiązkiem stosowania systemu sygnalizacji pożarowej. W praktyce dla pozostałych obiektów na etapie projektu budowlanego, scenariusz nie musi przybrać formy pisemnej, poza ewentualnym wprowadzeniem, przez rzeczoznawcę, uwag do uzgodnienia projektu.

Dla obiektów innych niż obiekty budowlane objęte obowiązkiem stosowania systemu sygnalizacji pożarowej, podczas czynności kontrolnych PSP, brak jest podstawy prawnej do stawiania wymogu przedłożenia scenariusza.
Obowiązek taki powstaje, jedynie w przypadku, gdy rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, w uzgodnieniu projektu budowlanego, zastrzegł taką konieczność.
Zastosowanie w projekcie budowlanym urządzeń przeciwpożarowych, o których mowa w § 4. ust 1.pkt 11 rozporządzenia, może powodować konieczność wykonania dodatkowych opracowań ułatwiających sporządzenie scenariusza jako odrębnego opracowania, jednak obowiązek ich opracowania powstaje jedynie w przypadku, gdy rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych określił to w uzgodnieniu projektu budowlanego.

Są nimi:

1. Matryca - dobór urządzeń, wykonywany przez projektantów branżowych na etapie projektu wykonawczego w zakresie swoich specjalizacji np.: wentylacja pożarowa, słabe prądy, SUG, czy SSP;

2. Algorytm - opracowanie wykonywane przez projektantów branżowych na etapie projektu wykonawczego, koordynujące współdziałanie urządzeń różnych specjalizacji;

SCENARIUSZ POŻAROWY sumuje wszystkie ww. dane.

Docelową formę i treść powinien osiągnąć jako dokument powykonawczy po zainstalowaniu urządzeń, uwzględniając wszystkie warunki ochrony pożarowej, w tym ewentualny podział na strefy pożarowe, rozmieszczenie oznakowania bezpieczeństwa, hydrantów, zaworów i innych elementów ochrony przeciwpożarowej.

Decyzja co do konieczności opracowania scenariusza jako odrębnego opracowania dla obiektów innych niż obiekty objęte obowiązkiem stosowania systemu sygnalizacji pożarowej, należy do wyłącznej kompetencji rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.
Może to również nastąpić na indywidualny wniosek projektanta lub inwestora (właściciel, zarządca lub użytkownik) ma jednak wówczas jedynie charakter fakultatywny.

We wszystkich przypadkach decyzja o formie opracowania zależy od wzajemnych ustaleń pomiędzy projektantem
i rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.

(I. P., P. Ch., A. W.)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 01 marca 2016
aktualizacja: 31.12.2018 r

Dotyczy

Uzgodnienia projektu pod względem ochrony pożarowej.

W związku z sygnałami o wymaganiach, jakie funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej stawiają dokumentacji podczas kontroli przed przystąpieniem do użytkowania inwestycji, Zespół Rzeczoznawców przy Radzie MPOIA przedstawia swoją opinię.

Stan prawny

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz.U. 2015 poz. 2117 z późn. zm.)

§ 5.
1. Uzgodnienia projektu budowlanego dokonuje się w toku wzajemnej współpracy projektanta z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych w trakcie sporządzania przez projektanta projektu budowlanego polegającej na:

1) konsultacji rozwiązań projektowych w zakresie oceny ich zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej;

2) wymianie uwag i stanowisk w zakresie projektowanych technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego;

3) opracowaniu scenariusza pożarowego dla obiektu budowlanego objętego obowiązkiem stosowania systemu sygnalizacji pożarowej.

2. Odcisk pieczęci i podpis rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, potwierdzające uzgodnienie projektu budowlanego, umieszcza się na częściach rysunkowych egzemplarzy projektu budowlanego przedstawiających:

1) rzut kondygnacji podstawowej obiektu budowlanego;

2) zagospodarowanie działki lub terenu, sporządzone na kopii mapy do celów projektowych.

3. Uwagi do projektu budowlanego umieszcza się w sposób czytelny pod odciskiem pieczęci uzgadniającej projekt budowlany, a w przypadku braku miejsca – na odwrocie części rysunkowej, umieszczając pod odciskiem pieczęci uzgadniającej projekt budowlany adnotację „verte”. Pod uwagami na odwrocie części rysunkowej umieszcza się datę, podpis i pieczęć identyfikującą rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.

4. Wzór pieczęci jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 6.
1. Zawiadomienie o uzgodnieniu projektu budowlanego obiektu budowlanego, o którym mowa w § 3, przesyła się w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej lub na adres poczty elektronicznej wskazany w Biuletynie Informacji Publicznej komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej właściwego dla miejsca lokalizacji inwestycji, podając w nim dane, które przyjęto za podstawę do stwierdzenia zgodności rozwiązań projektu budowlanego z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej.

W przypadku wniesienia zawiadomienia o uzgodnieniu projektu budowlanego obiektu budowlanego w formie dokumentu elektronicznego, komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej właściwy dla miejsca lokalizacji inwestycji potwierdza wniesienie zawiadomienia przez wystawienie potwierdzenia odbioru dokumentu za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej lub na adres poczty elektronicznej wnoszącego zawiadomienie. 3. Potwierdzenie odbioru dokumentu przekazanego na adres poczty elektronicznej stanowi dane elektroniczne powiązane z doręczonym zawiadomieniem i zawiera w szczególności:

1) pełną nazwę organu, któremu doręczono dokument elektroniczny;

2) datę wytworzenia dokumentu potwierdzającego przyjęcie zawiadomienia;

3) datę i godzinę przyjęcia zawiadomienia do systemu teleinformatycznego organu.

4. Wzór zawiadomienia jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 109, poz. 719).

§ 2.
1. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

[…]

9) urządzeniach przeciwpożarowych — należy przez to rozumieć urządzenia (stałe lub półstałe, uruchamiane ręcznie lub samoczynnie) służące do zapobiegania powstaniu, wykrywania, zwalczania pożaru lub ograniczania jego skutków, a w szczególności: stałe i półstałe urządzenia gaśnicze i zabezpieczające, urządzenia inertyzujące, urządzenia wchodzące w skład dźwiękowego systemu ostrzegawczego i systemu sygnalizacji pożarowej, w tym urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe, urządzenia odbiorcze alarmów pożarowych i urządzenia odbiorcze sygnałów uszkodzeniowych, instalacje oświetlenia ewakuacyjnego, hydranty wewnętrzne i zawory hydrantowe, hydranty zewnętrzne, pompy w pompowniach przeciwpożarowych, przeciwpożarowe klapy odcinające, urządzenia oddymiające, urządzenia zabezpieczające przed powstaniem wybuchu i ograniczające jego skutki, kurtyny dymowe oraz drzwi, bramy przeciwpożarowe i inne zamknięcia przeciwpożarowe, jeżeli są wyposażone w systemy sterowania, przeciwpożarowe wyłączniki prądu oraz dźwigi dla ekip ratowniczych;

[…]

§ 3.
1. Urządzenia przeciwpożarowe w obiekcie powinny być wykonane zgodnie z projektem uzgodnionym przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, a warunkiem dopuszczenia do ich użytkowania jest przeprowadzenie odpowiednich dla danego urządzenia prób i badań, potwierdzających prawidłowość ich działania.

Opinia

Obowiązek UZGODNIENIA PROJEKTU POD WZGLĘDEM OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ, uregulowany w przytoczonym wyżej rozporządzeniu, dotyczy jedynie projektu budowlanego. Rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych potwierdza uzgodnienie przez ostemplowanie i podpisanie części rysunkowych projektu budowlanego tj. rzutu kondygnacji podstawowej obiektu budowlanego i mapy zagospodarowania działki lub terenu.

Ponadto uzgadniane są w projekcie budowlanym wymienione powyżej projekty urządzeń przeciwpożarowych, zgodnie z § 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 109, poz. 719).

Ewentualna decyzja co do konieczności potwierdzenia uzgodnienia na innych, niewskazanych w rozporządzeniach, częściach projektu budowlanego leży jedynie w gestii rzeczoznawcy. Może to również nastąpić na indywidualny wniosek projektanta lub inwestora (właściciel, zarządca lub użytkownik) ma jednak wówczas jedynie charakter fakultatywny.

Brak jest podstawy prawnej do stawiania wymogu, podczas czynności kontrolnych, przedłożenia projektu wykonawczego, jego części branżowych lub innych opracowań, dodatkowo uzgodnionych pod względem ochrony pożarowej, chyba że projekt budowlany nie zawiera tych elementów, a zawarte są one w projekcie wykonawczym.

Może to również nastąpić na indywidualny wniosek projektanta lub inwestora (właściciel, zarządca lub użytkownik) ma jednak wówczas jedynie charakter fakultatywny.

Dotyczy

UZGODNIENIA PROJEKTU POD WZGLĘDEM OCHRONY POŻAROWEJ
W związku z sygnałami o wymaganiach, jakie funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej stawiają dokumentacji podczas kontroli przed przystąpieniem do użytkowania inwestycji, Zespół Rzeczoznawców przy Radzie MPOIA przedstawia swoją opinię:

Podstawa prawna

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz.U. 2015 poz. 2117 z późn. zm.)

§ 5.
1. Uzgodnienia projektu budowlanego dokonuje się w toku wzajemnej współpracy projektanta z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych w trakcie sporządzania przez projektanta projektu budowlanego polegającej na:

1) konsultacji rozwiązań projektowych w zakresie oceny ich zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej;

2) wymianie uwag i stanowisk w zakresie projektowanych technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego;

3) opracowaniu scenariusza pożarowego dla obiektu budowlanego objętego obowiązkiem stosowania systemu sygnalizacji pożarowej.

2. Odcisk pieczęci i podpis rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, potwierdzające uzgodnienie projektu budowlanego, umieszcza się na częściach rysunkowych egzemplarzy projektu budowlanego przedstawiających:

1) rzut kondygnacji podstawowej obiektu budowlanego;

2) zagospodarowanie działki lub terenu, sporządzone na kopii mapy do celów projektowych.

3. Uwagi do projektu budowlanego umieszcza się w sposób czytelny pod odciskiem pieczęci uzgadniającej projekt budowlany, a w przypadku braku miejsca – na odwrocie części rysunkowej, umieszczając pod odciskiem pieczęci uzgadniającej projekt budowlany adnotację „verte”. Pod uwagami na odwrocie części rysunkowej umieszcza się datę, podpis i pieczęć identyfikującą rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.

4. Wzór pieczęci jest określony w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 6.
1. Zawiadomienie o uzgodnieniu projektu budowlanego obiektu, o którym mowa w § 3, przesyła się w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej, lub na adres poczty elektronicznej wskazany w Biuletynie Informacji Publicznej komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej właściwego dla miejsca lokalizacji inwestycji, podając w nim dane, które przyjęto za podstawę do stwierdzenia zgodności rozwiązań projektu budowlanego z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej.

2.
W przypadku wniesienia zawiadomienia o uzgodnieniu projektu budowlanego obiektu budowlanego w formie dokumentu elektronicznego komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej właściwy dla miejsca lokalizacji inwestycji potwierdza wniesienie zawiadomienia przez wystawienie potwierdzenia odbioru dokumentu za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej lub na adres poczty elektronicznej wnoszącego zawiadomienie.

3. Potwierdzenie odbioru dokumentu przekazanego na adres poczty elektronicznej stanowi dane elektroniczne powiązane z doręczonym zawiadomieniem i zawiera w szczególności:

1) pełną nazwę organu, któremu doręczono dokument elektroniczny;

2) datę wytworzenia dokumentu potwierdzającego przyjęcie zawiadomienia;

3) datę i godzinę przyjęcia zawiadomienia do systemu teleinformatycznego organu.

4. Wzór zawiadomienia jest określony w załączniku nr 2 do rozporządzenia.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 109, poz. 719).

§ 2.
1. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

[…]

9) urządzeniach przeciwpożarowych - należy przez to rozumieć urządzenia (stałe lub półstałe, uruchamiane ręcznie lub samoczynnie) służące do zapobiegania powstaniu, wykrywania, zwalczania pożaru lub ograniczania jego skutków, a w szczególności: stałe i półstałe urządzenia gaśnicze i zabezpieczające, urządzenia inertyzujące, urządzenia wchodzące w skład dźwiękowego systemu ostrzegawczego i systemu sygnalizacji pożarowej, w tym urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe, urządzenia odbiorcze alarmów pożarowych i urządzenia odbiorcze sygnałów uszkodzeniowych, instalacje oświetlenia ewakuacyjnego, hydranty wewnętrzne i zawory hydrantowe, hydranty zewnętrzne, pompy w pompowniach przeciwpożarowych, przeciwpożarowe klapy odcinające, urządzenia oddymiające, urządzenia zabezpieczające przed powstaniem wybuchu i ograniczające jego skutki, kurtyny dymowe oraz drzwi, bramy przeciwpożarowe i inne zamknięcia przeciwpożarowe, jeżeli są wyposażone w systemy sterowania, przeciwpożarowe wyłączniki prądu oraz dźwigi dla ekip ratowniczych;

[…]

§ 3.
1. Urządzenia przeciwpożarowe w obiekcie powinny być wykonane zgodnie z projektem uzgodnionym przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, a warunkiem dopuszczenia do ich użytkowania jest przeprowadzenie odpowiednich dla danego urządzenia prób i badań, potwierdzających prawidłowość ich działania.

Opinia

Obowiązek UZGODNIENIA PROJEKTU POD WZGLĘDEM OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ, uregulowany w przytoczonym wyżej rozporządzeniu, dotyczy jedynie projektu budowlanego. Rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych potwierdza uzgodnienie przez ostemplowanie i podpisanie części rysunkowych projektu budowlanego tj. rzutu kondygnacji podstawowej obiektu budowlanego i mapy zagospodarowania działki lub terenu.

Ponadto uzgadniane są w projekcie budowlanym wymienione powyżej projekty urządzeń przeciwpożarowych, zgodnie z § 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 109, poz. 719).

Ewentualna decyzja co do konieczności potwierdzenia uzgodnienia na innych, niewskazanych w rozporządzeniach, częściach projektu budowlanego leży jedynie w gestii rzeczoznawcy. Może to również nastąpić na indywidualny wniosek projektanta lub inwestora (właściciel, zarządca lub użytkownik) ma jednak wówczas jedynie charakter fakultatywny.

Brak jest podstawy prawnej do stawiania wymogu, podczas czynności kontrolnych, przedłożenia projektu wykonawczego, jego części branżowych lub innych opracowań, dodatkowo uzgodnionych pod względem ochrony pożarowej, chyba że projekt budowlany nie zawiera tych elementów, a zawarte są one w projekcie wykonawczym.

Może to również nastąpić na indywidualny wniosek projektanta lub inwestora (właściciel, zarządca lub użytkownik) ma jednak wówczas jedynie charakter fakultatywny.

(I.P., P.C. K.S.)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 15.06.2015 r.
aktualizacja 31.12.2018 r.

Dotyczy

Scenariusza pożarowego (dotychczasowy: scenariusz rozwoju zdarzeń w czasie pożaru)
W związku z sygnałami o wymaganiach jakie funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej stawiają dokumentacji podczas kontroli przed przystąpieniem do użytkowania inwestycji, Zespół Rzeczoznawców przy Radzie MPOIA przedstawia swoją opinię:

Podstawa prawna

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej (Dz.U. 2015 poz. 2117 z późn. zm.)

§ 2.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

[…]

3) scenariuszu pożarowym — należy przez to rozumieć opis sekwencji możliwych zdarzeń w czasie pożaru, reprezentatywnego dla danego miejsca jego wystąpienia lub obszaru oddziaływania, w szczególności dla strefy pożarowej lub strefy dymowej, uwzględniający przede wszystkim:

a) sposób funkcjonowania urządzeń przeciwpożarowych, innych technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego, urządzeń użytkowych lub technologicznych, oraz ich współdziałanie i oddziaływanie na siebie,

b) rozwiązania organizacyjne niezbędne do właściwego funkcjonowania projektowanych zabezpieczeń.

[…]

§ 4.
1. Podstawę uzgodnienia stanowią dane niezbędne do stwierdzenia zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej, dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu budowlanego, zależne od przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, sposobu magazynowania lub składowania, występujących w obiekcie budowlanym zagrożeń pożarowych oraz warunków technicznych obiektu budowlanego, obejmujące w szczególności:

1) informacje o powierzchni, wysokości i liczbie kondygnacji;

2) charakterystykę zagrożenia pożarowego, w tym parametry pożarowe materiałów niebezpiecznych pożarowo, zagrożenia wynikające z procesów technologicznych oraz w zależności od potrzeb charakterystykę pożarów przyjętych do celów projektowych;

3) informacje o kategorii zagrożenia ludzi oraz przewidywanej liczbie osób na każdej kondygnacji i w pomieszczeniach, których drzwi ewakuacyjne powinny otwierać się na zewnątrz pomieszczeń;

4) informacje o przewidywanej gęstości obciążenia ogniowego;

5) ocenę zagrożenia wybuchem pomieszczeń oraz przestrzeni zewnętrznych;

6) informacje o klasie odporności pożarowej oraz klasie odporności ogniowej i stopniu rozprzestrzeniania ognia elementów budowlanych;

7) informacje o podziale na strefy pożarowe oraz strefy dymowe;

8) informacje o usytuowaniu z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe, w tym o odległości od obiektów sąsiadujących;

9) informacje o warunkach i strategii ewakuacji ludzi lub ich uratowania w inny sposób;

10) informacje o sposobie zabezpieczenia przeciwpożarowego instalacji użytkowych, a w szczególności wentylacyjnej, ogrzewczej, gazowej, elektrycznej, teletechnicznej i piorunochronnej;

11) informacje o doborze urządzeń przeciwpożarowych i innych urządzeń służących bezpieczeństwu pożarowemu, dostosowanym do wymagań wynikających z przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej i przyjętych scenariuszy pożarowych, z podstawową charakterystyką tych urządzeń;

12) informacje o wyposażeniu w gaśnice;

13) informacje o przygotowaniu obiektu budowlanego i terenu do prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych, a w szczególności informacje o drogach pożarowych, zaopatrzeniu w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru oraz o sprzęcie służącym do tych działań.

2. Dane dotyczące warunków ochrony przeciwpożarowej przedstawia się w projekcie budowlanym w całości lub w części, w zależności od rodzaju rozwiązania zasadniczych elementów wyposażenia budowlano-instalacyjnego i od zakresu ich występowania w obiekcie budowlanym.

§ 5.
1. Uzgodnienia projektu budowlanego dokonuje się w toku wzajemnej współpracy projektanta z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych w trakcie sporządzania przez projektanta projektu budowlanego polegającej na:

1) konsultacji rozwiązań projektowych w zakresie oceny ich zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej;

2) wymianie uwag i stanowisk w zakresie projektowanych technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego;

3) opracowaniu scenariusza pożarowego dla obiektu budowlanego objętego obowiązkiem stosowania systemu sygnalizacji pożarowej.

[…]

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. 1991 nr 81 poz. 351 Dz.U. z 2018r. poz. 620, 1669. z późn. zm.)

Art. 4.
1. Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany:

1) przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych;

2) wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice;

3) zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie;

4) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji;

5) przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej;

6) zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi;

7) ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

1a. Odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w ust. 1, stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje — w całości lub w części — ich zarządca lub użytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowanie. W przypadku gdy umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem.

2. Czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej mogą wykonywać osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje.

2a. Osoby wykonujące czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej, w tym czynności, o których mowa w ust. 1, polegające na zapobieganiu powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, niezatrudnione w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a–5 i 8, powinny posiadać tytuł zawodowy inżynier pożarnictwa lub ukończone w Szkole Głównej Służby Pożarniczej studia wyższe w zakresie inżynierii bezpieczeństwa w specjalności inżynieria bezpieczeństwa pożarowego.

2b. Osoby niezatrudnione w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a–5 i 8, wykonujące czynności wyłącznie w zakresie wynikającym z ust. 1, powinny posiadać co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe i uprawnienia inspektora ochrony przeciwpożarowej lub kwalifikacje do wykonywania zawodu technik pożarnictwa.

Opinia

Scenariusz pożarowy (dotychczasowy: scenariusz rozwoju zdarzeń w czasie pożaru) nie należy do danych określanych przez projektanta, wymienionych w § 4. ust. 1. przytoczonego wyżej rozporządzenia. Dobór urządzeń (danych), o których mowa w ust. 1 punkcie 11, wynika z przyjęcia określonego scenariusza.

Zakres scenariusza pożarowego został określony w § 2. pkt 3 i jest nim opis sekwencji możliwych zdarzeń w czasie pożaru, który powinien objąć:
— sposób funkcjonowania urządzeń przeciwpożarowych, innych technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego, urządzeń użytkowych lub technologicznych, oraz ich współdziałanie i oddziaływanie na siebie,
— rozwiązania organizacyjne niezbędne do właściwego funkcjonowania projektowanych zabezpieczeń.

Forma przyjętego scenariusza pożarowego, nie została określona w obowiązujących przepisach i podlega indywidualnej decyzji rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, do którego kierowane są regulacje tego rozporządzenia.

Na etapie projektu budowlanego, opracowywany jest scenariusz pożarowy dla obiektu budowlanego objętego obowiązkiem stosowania systemu sygnalizacji pożarowej, który zgodnie z Art. 4. ust 2 przytoczonej powyżej USTAWY z dnia 24 sierpnia 1991r. o ochronie przeciwpożarowej powinien być autorstwa rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych — dlatego powinien stanowić odrębne opracowanie PB, nie włączane do części architektonicznej. Jednak zgodnie z § 5. 1. ust. 1 pkt. 3 przytoczonego powyżej rozporządzenia z dnia 2 grudnia 2015 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych powinien wykonać swoje opracowanie w toku wzajemnej współpracy z projektantem.

Dla pozostałych obiektów dla których jest on wymagany — scenariusz nie musi przybrać formy pisemnej, poza ewentualnym wprowadzeniem, przez rzeczoznawcę, uwag do uzgodnienia projektu. Brak jest dla tych obiektów podstawy prawnej do stawiania wymogu, podczas czynności kontrolnych, przedłożenia scenariusza w formie odrębnego opracowania.

Obowiązek taki powstaje, jedynie w przypadku, obiektu budowlanego objętego obowiązkiem stosowania systemu sygnalizacji pożarowej lub dla pozostałych obiektów — gdy rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, w uzgodnieniu projektu budowlanego, zastrzegł taką konieczność.

Zastosowanie, w projekcie budowlanym, urządzeń przeciwpożarowych, o których mowa w § 4. 1. Ust.1, pkt. 11 rozporządzenia, może powodować konieczność wykonania dodatkowych opracowań, ułatwiających sporządzenie scenariusza jako odrębnego opracowania, jednak zarówno ich forma jak i obowiązek opracowania powstaje, jedynie w przypadku, gdy rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, określił to w uzgodnieniu projektu budowlanego. W przeciwnym razie opracowania te mają jedynie charakter fakultatywny.

Są nimi:
1. Matryca sterowań pożarowych — dobór urządzeń, wykonywany przez projektantów branżowych, na etapie projektu wykonawczego, w zakresie swoich specjalizacji np.: wentylacja pożarowa, słabe prądy, SUG, czy SSP;
2. Algorytm sterowań urządzeń przeciwpożarowych oraz innych instalacji w budynku — opracowanie, wykonywane przez projektantów branżowych, na etapie projektu wykonawczego, koordynujące współdziałanie urządzeń różnych specjalizacji;

SCENARIUSZ ROZWOJU ZDARZEŃ W CZASIE POŻARU sumuje wszystkie ww. dane.

Powinien zostać opracowany dla obiektu budowlanego objętego obowiązkiem stosowania systemu sygnalizacji pożarowej (lub dla pozostałych obiektów gdy rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, określił to w uzgodnieniu projektu budowlanego).

Docelową treść powinien osiągnąć jako dokument powykonawczy po zainstalowaniu urządzeń, uwzględniając wszystkie docelowe warunki ochrony pożarowej, w tym ewentualny podział na strefy pożarowe, rozmieszczenie oznakowania bezpieczeństwa, hydrantów, zaworów i innych elementów ochrony przeciwpożarowej.

Decyzja dotycząca konieczności opracowania scenariusza pożarowego dla pozostałych obiektów, i dotycząca jego formy należy do wyłącznej kompetencji rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.

Może to również nastąpić na indywidualny wniosek projektanta lub inwestora (właściciel, zarządca lub użytkownik) ma jednak wówczas jedynie charakter fakultatywny.

(I.P., P.C. K.S.)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Opinia nr ZR 08 — Kraków, 15.06.2015r
Opinia nr ZR 21 — Kraków, 01.03.2016r
aktualizacja 31.12.2018 r.

Dotyczy

INSTRUKCJI POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU
W związku z sygnałami o wymaganiach, jakie funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej stawiają dokumentacji podczas kontroli przed przystąpieniem do użytkowania inwestycji, Zespół Rzeczoznawców przy Radzie MPOIA przedstawia swoją opinię:

Stan prawny

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. 1991 nr 81 poz. 351 z późn. zm.)

Art. 4.
1. Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany:

1) przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych;

2) wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice;

3) zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie;

4) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji;

5) przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej;

6) zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi;

7) ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

1a. Odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w ust. 1, stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje — w całości lub w części — ich zarządca lub użytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowanie. W przypadku gdy umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem.

2a. Osoby wykonujące czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej, w tym czynności, o których mowa w ust. 1, polegające na zapobieganiu powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, niezatrudnione w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a–5 i 8, powinny posiadać tytuł zawodowy inżynier pożarnictwa lub ukończone w Szkole Głównej Służby Pożarniczej studia wyższe w zakresie inżynierii bezpieczeństwa w specjalności inżynieria bezpieczeństwa pożarowego.

2b. Osoby niezatrudnione w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a–5 i 8, wykonujące czynności wyłącznie w zakresie wynikającym z ust. 1, powinny posiadać co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe i uprawnienia inspektora ochrony przeciwpożarowej lub kwalifikacje do wykonywania zawodu technik pożarnictwa.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010 r. nr 109 poz. 719 )

§ 6.
1. Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, zapewniają i wdrażają instrukcję bezpieczeństwa pożarowego, zawierającą:

1) warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, magazynowania (składowania) i warunków technicznych obiektu, w tym zagrożenia wybuchem;

2) określenie wyposażenia w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice oraz sposoby poddawania ich przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym;

3) sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia;

4) sposoby zabezpieczenia prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli takie prace są przewidywane;

5) warunki i organizację ewakuacji ludzi oraz praktyczne sposoby ich sprawdzania;

6) sposoby zapoznania użytkowników obiektu, w tym zatrudnionych pracowników, z przepisami przeciwpożarowymi oraz treścią przedmiotowej instrukcji;

7) zadania i obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla osób będących ich stałymi użytkownikami;

8) plany obiektów, obejmujące także ich usytuowanie, oraz terenu przyległego, z uwzględnieniem graficznych danych dotyczących w szczególności:

a) powierzchni, wysokości i liczby kondygnacji budynku,

b) odległości od obiektów sąsiadujących,

c) parametrów pożarowych występujących substancji palnych,

d) występującej gęstości obciążenia ogniowego w strefie pożarowej lub w strefach pożarowych,

e) kategorii zagrożenia ludzi, przewidywanej liczby osób na każdej kondygnacji i w poszczególnych pomieszczeniach,

f) lokalizacji pomieszczeń i przestrzeni zewnętrznych zaklasyfikowanych jako strefy zagrożenia wybuchem,

g) podziału obiektu na strefy pożarowe,

h) warunków ewakuacji, ze wskazaniem kierunków i wyjść ewakuacyjnych,

i) miejsc usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, kurków głównych instalacji gazowej, materiałów niebezpiecznych pożarowo oraz miejsc usytuowania elementów sterujących urządzeniami przeciwpożarowymi, j) wskazania dojść do dźwigów dla ekip ratowniczych,

k) hydrantów zewnętrznych oraz innych źródeł wody do celów przeciwpożarowych,

l) dróg pożarowych i innych dróg dojazdowych, z zaznaczeniem wjazdów na teren ogrodzony;

9) wskazanie osób lub podmiotów opracowujących instrukcję.

2. Warunki ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, oraz plany, o których mowa w ust. 1 pkt 8, w stosunku do obiektów i terenów wymienionych w § 28 ust. 1, są przekazywane do właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej w celu ich wykorzystania na potrzeby planowania, organizacji i prowadzenia działań ratowniczych.

3. Sposób przechowywania dokumentów, o których mowa w ust. 2, powinien zapewnić możliwość ich natychmiastowego wykorzystania na potrzeby prowadzenia działań ratowniczych.

4. Komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej może zwolnić właściciela, zarządcę lub użytkownika obiektu z przekazania dokumentów, o których mowa w ust. 2, jeżeli nie spowoduje to niespełnienia wymagań, o których mowa w ust. 3, oraz żądać ich uzupełnienia w uzasadnionych przypadkach.

5. Dokumenty, o których mowa w ust. 2, mogą być przekazywane w formie elektronicznej.

6. Instrukcja, o której mowa w ust. 1, może stanowić w obiektach produkcyjnych, magazynowych i inwentarskich część instrukcji technologiczno-ruchowej, a w obiektach znajdujących się na terenach zamkniętych, służących obronności państwa oraz obiektach zlokalizowanych na terenach zakładów karnych i aresztów śledczych część planu ochrony lub działań ratowniczych.

7. Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego jest poddawana okresowej aktualizacji, co najmniej raz na 2 lata, a także po takich zmianach sposobu użytkowania obiektu lub procesu technologicznego, które wpływają na zmianę warunków ochrony przeciwpożarowej.

8. Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego nie jest wymagana dla obiektów lub ich części, o których mowa w ust. 1, jeżeli nie występuje w nich strefa zagrożenia wybuchem, a ponadto:

1) kubatura brutto budynku lub jego części stanowiącej odrębną strefę pożarową nie przekracza 1 000 m³, z zastrzeżeniem pkt 2;

2) kubatura brutto budynku inwentarskiego nie przekracza 1 500 m³;

3) powierzchnia strefy pożarowej obiektu innego niż budynek nie przekracza 1 000 m².

9. Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna się znajdować w miejscach dostępnych dla ekip ratowniczych.

§ 4 ust.2 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719) stanowi:

2. Właściciele, zarządcy lub użytkownicy budynków oraz placów składowych i wiat, z wyjątkiem budynków mieszkalnych jednorodzinnych:

[…]

3) umieszczają w widocznych miejscach instrukcje postępowania na wypadek pożaru wraz z wykazem telefonów alarmowych;

[…]

Opinia

Opracowanie INSTRUKCJI POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU nie należy do obowiązków projektanta, nie jest wymagane do zatwierdzenia projektu budowlanego i nie wchodzi w jego zakres.

Obowiązek uzyskania opracowania należy do inwestora (właściciel, zarządca lub użytkownik).

Kompetencje do opracowania dokumentu posiadają osoby wymienione w Art. 4. 2a i 2b USTAWY z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. 1991 nr 81 poz. 351 z późn. zm.), a także rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.

Przedstawiciele Państwowej Straży Pożarnej mogą wymagać przedstawienia dokumentu podczas kontroli przeprowadzanej przed przystąpieniem do użytkowania inwestycji wymienionych w § 4. Ust. 2. Pkt. 3) ROZPORZĄDZENIA MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010 r. nr 109 poz. 719 ) tj. budynków i inwestycji obejmujących place składowe i wiaty z wyjątkiem budynków mieszkalnych jednorodzinnych. Instrukcje postępowania na wypadek pożaru powinny być umieszczone w widocznych miejscach wraz z wykazem telefonów alarmowych.

Projektant powinien zweryfikować konieczność przygotowania INSTRUKCJI POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU dla projektowanej inwestycji i poinformować inwestora o ewentualnym zaistnieniu obowiązku.

(IP, PC, KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 15 czerwca 2015
aktualizacja 31.12.2018 r

Dotyczy

INSTRUKCJI BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO
W związku z sygnałami o wymaganiach jakie funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej stawiają dokumentacji podczas kontroli przed przystąpieniem do użytkowania inwestycji, Zespół Rzeczoznawców przy Radzie MPOIA przedstawia swoją opinię:

Stan prawny

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. 1991 nr 81 poz. 351 Dz.U. z 2018r. poz. 620, 1669. z późn. zm.) stanowi:

Art. 4.
1. Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany:

1) przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych;

2) wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice;

3) zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie;

4) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji;

5) przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej;

6) zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi;

7) ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

1a. Odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w ust. 1, stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje — w całości lub w części — ich zarządca lub użytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowanie. W przypadku gdy umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem.

2. Czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej mogą wykonywać osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje.

2a. Osoby wykonujące czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej, w tym czynności, o których mowa w ust. 1, polegające na zapobieganiu powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, niezatrudnione w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a–5 i 8, powinny posiadać tytuł zawodowy inżynier pożarnictwa lub ukończone w Szkole Głównej Służby Pożarniczej studia wyższe w zakresie inżynierii bezpieczeństwa w specjalności inżynieria bezpieczeństwa pożarowego.

2b. Osoby niezatrudnione w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt 1a–5 i 8, wykonujące czynności wyłącznie w zakresie wynikającym z ust. 1, powinny posiadać co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe i uprawnienia inspektora ochrony przeciwpożarowej lub kwalifikacje do wykonywania zawodu technik pożarnictwa.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010 r. nr 109 poz. 719):

§ 6.
1. Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, zapewniają i wdrażają instrukcję bezpieczeństwa pożarowego, zawierającą:

1) warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, magazynowania (składowania) i warunków technicznych obiektu, w tym zagrożenia wybuchem;

2) określenie wyposażenia w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice oraz sposoby poddawania ich przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym;

3) sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia;

4) sposoby zabezpieczenia prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli takie prace są przewidywane;

5) warunki i organizację ewakuacji ludzi oraz praktyczne sposoby ich sprawdzania;

6) sposoby zapoznania użytkowników obiektu, w tym zatrudnionych pracowników, z przepisami przeciwpożarowymi oraz treścią przedmiotowej instrukcji;

7) zadania i obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla osób będących ich stałymi użytkownikami;

8) plany obiektów, obejmujące także ich usytuowanie, oraz terenu przyległego, z uwzględnieniem graficznych danych dotyczących w szczególności:

a) powierzchni, wysokości i liczby kondygnacji budynku,

b) odległości od obiektów sąsiadujących,

c) parametrów pożarowych występujących substancji palnych,

d) występującej gęstości obciążenia ogniowego w strefie pożarowej lub w strefach pożarowych,

e) kategorii zagrożenia ludzi, przewidywanej liczby osób na każdej kondygnacji i w poszczególnych pomieszczeniach,

f) lokalizacji pomieszczeń i przestrzeni zewnętrznych zaklasyfikowanych jako strefy zagrożenia wybuchem,

g) podziału obiektu na strefy pożarowe,

h) warunków ewakuacji, ze wskazaniem kierunków i wyjść ewakuacyjnych,

i) miejsc usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, kurków głównych instalacji gazowej, materiałów niebezpiecznych pożarowo oraz miejsc usytuowania elementów sterujących urządzeniami przeciwpożarowymi, j) wskazania dojść do dźwigów dla ekip ratowniczych,

k) hydrantów zewnętrznych oraz innych źródeł wody do celów przeciwpożarowych,

l) dróg pożarowych i innych dróg dojazdowych, z zaznaczeniem wjazdów na teren ogrodzony;

9) wskazanie osób lub podmiotów opracowujących instrukcję.

2. Warunki ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w ust. 1 pkt 1, oraz plany, o których mowa w ust. 1 pkt 8, w stosunku do obiektów i terenów wymienionych w § 28 ust. 1, są przekazywane do właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej w celu ich wykorzystania na potrzeby planowania, organizacji i prowadzenia działań ratowniczych.

3. Sposób przechowywania dokumentów, o których mowa w ust. 2, powinien zapewnić możliwość ich natychmiastowego wykorzystania na potrzeby prowadzenia działań ratowniczych.

4. Komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej może zwolnić właściciela, zarządcę lub użytkownika obiektu z przekazania dokumentów, o których mowa w ust. 2, jeżeli nie spowoduje to niespełnienia wymagań, o których mowa w ust. 3, oraz żądać ich uzupełnienia w uzasadnionych przypadkach.

5. Dokumenty, o których mowa w ust. 2, mogą być przekazywane w formie elektronicznej.

6. Instrukcja, o której mowa w ust. 1, może stanowić w obiektach produkcyjnych, magazynowych i inwentarskich część instrukcji technologiczno-ruchowej, a w obiektach znajdujących się na terenach zamkniętych, służących obronności państwa oraz obiektach zlokalizowanych na terenach zakładów karnych i aresztów śledczych część planu ochrony lub działań ratowniczych.

7. Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego jest poddawana okresowej aktualizacji, co najmniej raz na 2 lata, a także po takich zmianach sposobu użytkowania obiektu lub procesu technologicznego, które wpływają na zmianę warunków ochrony przeciwpożarowej.

8. Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego nie jest wymagana dla obiektów lub ich części, o których mowa w ust. 1, jeżeli nie występuje w nich strefa zagrożenia wybuchem, a ponadto:

1) kubatura brutto budynku lub jego części stanowiącej odrębną strefę pożarową nie przekracza 1 000 m³, z zastrzeżeniem pkt 2;

2) kubatura brutto budynku inwentarskiego nie przekracza 1 500 m³ ;

3) powierzchnia strefy pożarowej obiektu innego niż budynek nie przekracza 1 000 m².

9. Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna się znajdować w miejscach dostępnych dla ekip ratowniczych.

Opinia

Opracowanie INSTRUKCJI BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO nie należy do obowiązków projektanta, nie jest wymagane do zatwierdzenia projektu budowlanego i nie wchodzi w jego zakres.

Obowiązek uzyskania opracowania należy do inwestora (właściciel, zarządca lub użytkownik).

Kompetencje do opracowania dokumentu posiadają osoby wymienione w Art. 4. 2a i 2b USTAWY z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. 1991 nr 81 poz. 351 Dz.U. z 2018r. poz. 620, 1669. z późn. zm.), a także rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.

Przedstawiciele Państwowej Straży Pożarnej mogą wymagać przedstawienia powyższego dokumentu podczas kontroli przeprowadzanej przed przystąpieniem do użytkowania inwestycji wymienionych w § 6.1. ROZPORZĄDZENIA MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z 2010 r. nr 109 poz. 719) tj. obiektów bądź ich części, stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich, z wyjątkiem obiektów wymienionych w § 6. 8. tego rozporządzenia.

Projektant powinien zweryfikować konieczność przygotowania INSTRUKCJI BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO dla projektowanej inwestycji i poinformować inwestora o ewentualnym zaistnieniu obowiązku.

(IP, PC, KS)

Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.

Kraków, 15 czerwca 2015
aktualizacja 31.12.2018 r