Gabiony, czyli siatkowe kosze wypełnione różnorodnymi materiałami, zyskują na popularności w architekturze krajobrazu oraz w aranżacji ogrodów. Choć początkowo wykorzystywane głównie w budownictwie inżynieryjnym, dzisiaj znajdują zastosowanie także w ogrodach, pełniąc funkcję zarówno dekoracyjną, jak i praktyczną.
Gabiony składają się z metalowej siatki lub koszy wykonanych z ocynkowanej lub powlekanej stali, wypełnionych naturalnymi materiałami, takimi jak kamienie, otoczaki, cegły czy drewno
© Gabiony Lemon
Co to są gabiony?
Gabiony to siatkowe struktury, które wypełnia się kamieniami, cegłami, drewnem, a nawet szkłem. Ich głównymi zaletami są: łatwość montażu, trwałość oraz odporność na warunki atmosferyczne. Gabiony mogą pełnić różnorodne funkcje – od ogrodzeń, przez elementy małej architektury, aż po wypełnienie przestrzeni w nowoczesnych ogrodach.
Zalety gabionów
Estetyka
Gabiony to stylowy element aranżacji przestrzeni, który doskonale wpisuje się w różne nurty architektury krajobrazu. Ich surowa, industrialna estetyka sprawia, że świetnie komponują się zarówno z minimalistycznymi, nowoczesnymi ogrodami, jak i bardziej naturalistycznymi przestrzeniami inspirowanymi stylem rustykalnym czy śródziemnomorskim. Ponadto, gabiony można dostosować do indywidualnych preferencji pod względem wielkości, kształtu i rodzaju wypełnienia. W klasycznej formie wypełnia się je kamieniami – od bazaltu, przez granit, po wapienie – które różnią się kolorem i fakturą. Jednak coraz częściej stosuje się również inne materiały, np. szkło dekoracyjne, fragmenty drewna czy cegły z recyklingu, co pozwala na tworzenie unikalnych kompozycji.
Funkcjonalność
Gabiony to rozwiązanie, które wyróżnia się także niezwykłą funkcjonalnością. Ich zastosowanie jest szerokie – od ogrodzeń i murów oporowych po elementy małej architektury i aranżacji krajobrazu. Dzięki swojej modułowej budowie i możliwości dowolnego kształtowania mogą pełnić wiele praktycznych funkcji. Jednym z najczęstszych zastosowań gabionów jest tworzenie solidnych i wytrzymałych ogrodzeń oraz murów oporowych. Ich ciężar sprawia, że doskonale sprawdzają się na terenach o zróżnicowanym ukształtowaniu, zabezpieczając skarpy przed osuwaniem się ziemi. W porównaniu do tradycyjnych murów betonowych gabiony są bardziej elastyczne, co sprawia, że lepiej radzą sobie z osiadaniem gruntu. Mają także naturalną zdolność do odprowadzania wody, co zapobiega gromadzeniu się wilgoci i uszkodzeniom konstrukcji. Pozwalają również na swobodny przepływ powietrza, co sprawia, że lepiej wpisują się w naturalny ekosystem ogrodu. Dodatkowo, w przeciwieństwie do tradycyjnych betonowych murów, gabiony są stosunkowo łatwe w montażu i nie wymagają użycia specjalistycznych narzędzi ani betonu. Dzięki modułowej konstrukcji można je szybko przearanżować lub przenieść w inne miejsce.
W gabionach można zastosować różne materiały m.in. szkło
© Gabiony Lemon
Ekologia
Gabiony to jeden z bardziej przyjaznych dla środowiska sposobów na budowę ogrodzeń, murów oporowych i elementów małej architektury. Ich ekologiczność wynika zarówno z rodzaju używanych materiałów, jak i z wpływu na otoczenie. Do wypełnienia gabionów stosuje się najczęściej kamienie, żwir, cegły z recyklingu czy inne naturalne surowce. Jeśli materiały pochodzą z lokalnych źródeł, znacząco zmniejsza to ślad węglowy związany z ich transportem. Co więcej, w wielu projektach wykorzystuje się gruz budowlany lub odzyskane fragmenty betonu, co pozwala ograniczyć ilość odpadów i wpisuje się w ideę zrównoważonego budownictwa.
W przeciwieństwie do betonowych murów czy nieprzepuszczalnych ogrodzeń gabiony pozwalają na swobodny przepływ wody i powietrza. Dzięki temu nie zakłócają naturalnej cyrkulacji wilgoci w glebie, co sprzyja roślinności i zmniejsza ryzyko powstawania kałuż czy podtopień. To szczególnie istotne w obszarach narażonych na intensywne opady deszczu. Gabiony mogą również stać się schronieniem dla różnych gatunków owadów, małych ssaków czy gadów. Szczeliny między kamieniami tworzą naturalne kryjówki dla pożytecznych stworzeń, takich jak jeże czy jaszczurki, a w wilgotniejszych warunkach mogą stać się także miejscem rozwoju mchów i porostów, wspierając ekosystem w ogrodzie.
W przeciwieństwie do drewnianych konstrukcji, które wymagają regularnego malowania i impregnacji środkami chemicznymi, gabiony są praktycznie bezobsługowe. Ocynkowana lub nierdzewna stal koszy zabezpiecza je przed korozją, a sam kamień jest materiałem niezwykle trwałym, który nie wymaga dodatkowych zabiegów konserwacyjnych. Oznacza to brak emisji szkodliwych substancji do gleby i atmosfery. Ponadto, jeśli po latach konstrukcja gabionowa przestanie być potrzebna, można ją łatwo rozebrać, a użyte materiały ponownie wykorzystać w innej aranżacji. Metalowe kosze nadają się do recyklingu, a kamienie można użyć np. do utwardzenia ścieżek lub wypełnienia nowych struktur. Dzięki tym wszystkim właściwościom gabiony są świetnym wyborem dla osób, które chcą harmonijnie połączyć nowoczesny design z dbałością o środowisko.
Gabiony pozwalają na swobodny przepływ wody i powietrza
© Gabiony Lemon
Gabiony jako skuteczna bariera przed hałasem i wiatrem
Gabiony to doskonałe rozwiązanie do ochrony przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi oraz hałasem z otoczenia. Dzięki swojej masywnej konstrukcji i gęsto upakowanemu wypełnieniu skutecznie redukują dźwięki dochodzące z ulicy, torów kolejowych czy sąsiednich posesji. Kamienie lub inne materiały używane do ich wypełnienia pochłaniają fale dźwiękowe i zapobiegają ich odbijaniu, co czyni je świetną alternatywą dla tradycyjnych ekranów akustycznych.
Podobnie gabiony stanowią naturalną osłonę przed wiatrem. Dzięki swojej strukturze przepuszczają część powietrza, ale jednocześnie spowalniają jego pęd, co zmniejsza siłę podmuchów. W przeciwieństwie do pełnych ścian czy płotów gabiony działają jak filtr, rozpraszając i osłabiając siłę wiatru. To sprawia, że w ich pobliżu tworzy się bardziej stabilny mikroklimat, co jest szczególnie korzystne w ogrodach i na terenach narażonych na silne podmuchy. Dodatkowo mogą one również zwiększać komfort cieplny w przestrzeni, w której są stosowane – ograniczając przeciągi i poprawiając warunki do wzrostu roślin.
Konstrukcje z gabionów chronią przed wiatrem i hałasem
© Gabiony Lemon
Jakie materiały najlepiej nadają się do gabionów?
Wybór odpowiednich materiałów do gabionów jest kluczowy dla ich trwałości, estetyki i funkcjonalności. Konstrukcja gabionów opiera się na stalowych siatkach zgrzewanych lub plecionych. Najlepiej sprawdzają się siatki ocynkowane ogniowo lub pokryte specjalną powłoką antykorozyjną (np. powłoką ZnAl lub PVC), które zabezpieczają metal przed działaniem wilgoci i czynników atmosferycznych. Wysoka jakość drutu i grubość powłoki ochronnej wpływają na żywotność konstrukcji. Solidne gabiony mogą przetrwać nawet kilkadziesiąt lat bez konieczności konserwacji.
Do wypełnienia, najczęściej stosowane są kamienie naturalne, ponieważ charakteryzują się wysoką odpornością na warunki pogodowe i wysoką trwałością. Do popularnych wyborów należy granit, który jest niezwykle twardy i dostępny w różnych odcieniach szarości, różu oraz czerwieni. Równie trwałym materiałem jest bazalt, wyróżniający się ciemnym, eleganckim wyglądem. W naturalnych aranżacjach doskonale sprawdzi się piaskowiec o ciepłych odcieniach beżu, żółci i brązu, natomiast do bardziej nowoczesnych przestrzeni pasuje jasny, kremowy wapień. Ciekawym wyborem są również otoczaki, czyli wygładzone, różnokolorowe kamienie, które nadają gabionom bardziej organiczny charakter. Aby zapewnić stabilność konstrukcji, ważne jest dobranie odpowiedniej wielkości wypełnienia. Kamienie powinny być większe niż oczka siatki, czyli mieć średnicę co najmniej 6–15 cm, co zapobiega ich wypadaniu.
Gabiony najczęściej wypełniane są kamieniami naturalnymi np. granitem, bazaltem lub piaskowcem
© Freepik
Poza kamieniami, w gabionach można stosować także inne materiały, które nadają im unikalny wygląd. Ciekawą opcją jest drewno, które dobrze komponuje się z naturalnym otoczeniem, choć wymaga odpowiedniej impregnacji, by było odporne na wilgoć i działanie szkodników. Bardziej nowoczesny efekt można osiągnąć, wykorzystując szkło hartowane, zwłaszcza jeśli gabiony zostaną podświetlone. Cegła oraz gruz ceglany to świetne rozwiązanie do aranżacji w stylu industrialnym. Nadają one konstrukcji ciepły odcień. W bardziej surowych, minimalistycznych projektach dobrze sprawdzą się betonowe elementy, które w połączeniu z metalową siatką tworzą spójną, nowoczesną całość. Dodatkowo, wypełnienie można wzbogacić o dekoracyjne materiały, takie jak keramzyt czy kora, co pozwala uzyskać niebanalne efekty wizualne.
Gabiony jako elementy małej architektury ogrodowej
Gabiony to nie tylko solidne ogrodzenia czy mury oporowe, ale również doskonały materiał do tworzenia oryginalnych elementów małej architektury ogrodowej. Ich wytrzymałość, naturalny wygląd i łatwość aranżacji sprawiają, że mogą pełnić funkcję zarówno praktycznych, jak i dekoracyjnych konstrukcji, które harmonijnie wpisują się w krajobraz ogrodu.
Gabionowe ławki i siedziska
Dzięki połączeniu koszy wypełnionych kamieniem z drewnianymi lub betonowymi siedziskami można stworzyć trwałe i estetyczne ławki, które idealne sprawdzą się w ogrodzie. Takie rozwiązanie jest niezwykle stabilne i odporne na warunki atmosferyczne, a jednocześnie nie wymaga częstej konserwacji. Ponadto, można je dopasować do różnych stylów aranżacyjnych – od rustykalnych po nowoczesne.
Gabionowe donice
Gabiony świetnie sprawdzają się również jako donice i podwyższone rabaty, które mogą pełnić zarówno funkcję dekoracyjną, jak i praktyczną. Dzięki ich konstrukcji zapewniają doskonałe warunki dla roślin. Ściany z kamienia nagrzewają się w ciągu dnia, co sprzyja roślinom ciepłolubnym. Dodatkowo gabionowe donice są niezwykle trwałe i nie ulegają zniszczeniu pod wpływem wilgoci czy mrozu, co czyni je znacznie bardziej odpornymi niż drewniane skrzynie czy ceramiczne pojemniki.
Z gabionów można również wykonać trwałe donice
© Gabiony Lemon
Paleniska i grille ogrodowe
Z gabionów można także zbudować solidne palenisko lub grill ogrodowy, które stanie się centralnym punktem strefy wypoczynkowej. Kamienne wypełnienie konstrukcji skutecznie pochłania i oddaje ciepło, co sprawia, że takie palenisko jest nie tylko efektowne, ale także funkcjonalne. Jest to doskonała alternatywa dla tradycyjnych murowanych palenisk, oferująca unikalny, surowy design.
Schody i murki gabionowe
Na terenach o zróżnicowanej wysokości gabiony mogą pełnić funkcję schodów lub niskich murków, które pomagają wyrównać poziomy w ogrodzie i tworzą efektowne przejścia między różnymi strefami zieleni. Ich naturalny wygląd idealnie komponuje się z roślinnością, a jednocześnie pozwala na stworzenie stabilnych, długotrwałych konstrukcji bez konieczności stosowania betonowych fundamentów.
Altany i pergole z gabionów
Osoby szukające niestandardowych rozwiązań, mogą wykorzystać gabiony również do budowy ścian altany, czy pergoli. Połączenie stalowej siatki wypełnionej kamieniem z drewnianymi belkami lub metalowymi konstrukcjami daje nowoczesny efekt, który sprawdzi się zarówno w minimalistycznych, jak i naturalnych aranżacjach ogrodowych.
Gabiony można połączyć także z konstrukcjami drewnianymi
© Gabiony Lemon
Mamy dla Ciebie więcej porad na temat przestrzeni wokół domu!
Opracowanie: KATARZYNA SZOSTAK
