OPINIA nr ZR 86: Definicja kondygnacji podziemnej
Treść zapytania
Zwracam się o wydanie interpretacji definicji kondygnacji podziemnej zawartej w paragrafie 3 pkt 17 przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690, z późn. zm.) Tekst ujednolicony — uwzględniający zmiany wprowadzone Dz. U. z 8 grudnia 2017 r. poz. 2285.
Paragraf 3 pkt 17:
§ 3 Definicje
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
[…]
17. kondygnacji podziemnej – należy przez to rozumieć kondygnację zagłębioną poniżej poziomu przylegającego do niej terenu co najmniej w połowie jej wysokości w świetle, a także każdą usytuowaną pod nią kondygnację;
Zgodnie z wprowadzonymi zmianami usunięto zapis odnośnie zakresu, w którym kondygnacja powinna być zagłębiona poniżej terenu. Definicja kondygnacji podziemnej przed nowelizacją:
17. kondygnacji podziemnej – należy przez to rozumieć kondygnację zagłębioną ze wszystkich stron budynku, co najmniej w połowie jej wysokości w świetle poniżej poziomu przylegającego do niej terenu, a także każdą usytuowaną pod nią kondygnację;
Według uzasadnienia zmiana definicji miała uwzględniać specyficzne warunki projektowania (np. na terenach górskich oraz garaży „zagłębionych” posiadających z jednej strony wjazd).
W obu przypadkach definicji kondygnacji podziemnej (przed zmianą i po zmianie) pojawiały się różne nadinterpretacje i niejednoznaczności. Przykładowo:
— wg starej definicji występowanie w obiekcie bramy wjazdowej do garażu lub wejścia z zewnątrz do piwnic (wymagających rampy zjazdowej lub schodów) uznawano za niedopuszczalny w kondygnacjach podziemnych — brak ich zagłębienia ze wszystkich stron, co najmniej do połowy wysokości w świetle.
— lokalizacja budynku na stoku — stara definicja wymuszała zaliczenie najniższej kondygnacji jako nadziemnej, jeżeli od strony podnóża wzniesienia nie była ona zagłębiona co najmniej do połowy jej wysokości. Powszechnie stosowanym rozwiązaniem było obsypanie odsłoniętej ściany, wykonanie skarpy i wyrównanie nachylonego stoku (tak, aby krajobraz dostosować do budynku, skoro odwrotnie było trudniej).
Przed nowelizacją warunkiem koniecznym było zagłębienie ze wszystkich stron budynku. Obecnie w myśl wprowadzonych zmian wystarczające jest zagłębienie co najmniej w połowie wysokości jedynie części kondygnacji, aby uznać kondygnację za podziemną. Obie definicje w swojej prostocie nie przystają do złożoności i różnorodności wielu rozwiązań projektowych, których stosowanie jest często konieczne i uzasadnione.
Czy zgodnie z nową definicją wystarczy zagłębienie co najmniej w połowie wysokości na fragmencie kondygnacji, aby uznać kondygnację jako podziemną? Czy wystarczy, aby tylko niewielki odcinek (np. narożnik budynku) był zagłębiony w połowie, aby uznać kondygnację za podziemną? Czy wręcz przeciwnie definicja dotyczy kondygnacji jako całości, a nie tylko jej poszczególnych fragmentów?
Proszę o określenie, jak należy interpretować zapis definicji kondygnacji podziemnej i jaki warunek musi zostać spełniony, aby uznać / nie uznać kondygnacji za kondygnację podziemną.
Podstawa prawna
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (stan prawny na 1 stycznia 2018 r.).
§3.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
17) kondygnacji podziemnej – należy przez to rozumieć kondygnację zagłębioną poniżej poziomu przylegającego do niej terenu co najmniej w połowie jej wysokości w świetle, a także każdą usytuowaną pod nią kondygnację;
18) kondygnacji nadziemnej – należy przez to rozumieć każdą kondygnację niebędącą kondygnacją podziemną.
§6.
Wysokość budynku, służącą do przyporządkowania terenu budynkowi odpowiednich wymagań rozporządzenia, mierzy się od poziomu terenu przy najniżej położonym wejściu do budynku lub jego części, znajdującym się na pierwszej kondygnacji nadziemnej budynku, do górnej powierzchni najwyżej położonego stropu, łącznie z grubością izolacji cieplnej i warstwy ją osłaniającej, bez uwzględnienia wyniesionych ponad tę płaszczyznę maszynowni dźwigów i innych pomieszczeń technicznych, bądź do najwyżej położonego punktu stropodachu lub konstrukcji przekrycia budynku znajdującego się bezpośrednio nad powierzchniami przeznaczonymi na pobyt ludzi.
§73.
1. W pomieszczeniach na stały pobyt ludzi poziom podłogi powinien znajdować się powyżej lub być równy poziomowi terenu przy budynku.
Opinia
Zmieniona definicja kondygnacji podziemnej pominęła określenie „zagłębioną ze wszystkich stron budynku”, pozostawiając jednak zapis „kondygnację”, a nie np. „fragment kondygnacji”. Nie uwzględniony został, składany przez środowisko architektów postulat „średniej wysokości” dla zagłębienia, który pozwalałby na rozsądne interpretacje kondygnacji podziemnej oraz możliwości lokalizowania w nich pomieszczeń na pobyt ludzi w terenach górskich i innych nietypowych rozwiązaniach. W aktualnym brzmieniu nadal zagłębienie dotyczy całości kondygnacji, a nie jej fragmentu, choć już nie określono, że jest to wymagane w co najmniej połowie jej wysokości z każdej strony.
W związku z tym interpretacja jest zależna od konkretnej sytuacji. Pomimo braku jednoznacznego sprecyzowania, jeżeli kondygnacja jest w znacznej części zagłębiona co najmniej w połowie wysokości, a na części to zagłębienie jest mniejsze, to nadal zgodnie z logiczną interpretacją zapisu, będzie to kondygnacja podziemna.
Pomocna przy interpretacji definicji kondygnacji podziemnej może być definicja wysokości budynku (§6 warunków technicznych), mówiąca o mierzeniu jej od poziomu terenu przy najniżej położonym wejściu do budynku lub jego części, znajdującym się na pierwszej kondygnacji nadziemnej budynku. Istotne jest tu określenie „poziom terenu przy najniżej położonym wejściu”. Oznacza to, że nie jest ważny poziom samego wejścia, a tym bardziej wjazdu do garażu, ale terenu przy nim położonego. Tak więc, bez względu na to, czy wejście jest po schodach do drzwi lub wjazd rampą do bramy, a także czy zejście jest po schodach, a zjazd rampą do bramy, to istotny jest poziom terenu położonego przy wejściu lub wjeździe, a nie w miejscu wejścia lub wjazdu. Ani schody ze spocznikiem, ani rampa wjazdowa nie są wyznacznikami poziomu terenu i nie mogą być wyznacznikiem do kwalifikacji, czy jest to kondygnacja podziemna, czy nadziemna.
Zespół Rzeczoznawców wraz z Zespołem ds. Legislacji przy radzie MPOIA zauważają problemy związane z brakiem jednoznaczności i spójności definicji w zapisach w warunkach technicznych i opracowały we współpracy z Komisją ds. Legislacji KRIA propozycje ich zmian.
Załącznik
Propozycja korekty wybranych przepisów obowiązującego rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
Opracowanie: Zespół ds. legislacji MPOIA oraz KL KRIA z dnia 13.03.2018 r.
(WD)
Niniejszy dokument nie stanowi oficjalnej wykładni przepisów prawa i nie może być stosowany jako podstawa prawna do rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach. Opinie i propozycje zawarte w stanowiskach Małopolskiej Okręgowej Izby Architektów RP należy traktować jako materiał pomocniczy.
Kraków, 25 maja 2018 r.