Krajobraz i środowisko
Publicystyka na temat architektury krajobrazu i projektowania w zgodzie ze środowiskiem naturalnym. Teksty analizujące formy wypływające wprost z otaczającego je krajobrazu. Projektowanie w duchu idei architektury zielonej, zrównoważonej, jest często dużo bardziej naturalne i popularne niż się wydaje.
architektura a środowisko naturalne
Od zawsze architektura jest wyrazem transformującej działalności człowieka na środowisku naturalnym, kreacją, zmieniającą jego oblicze, a jednak głęboko z niego wypływającą. Dawniej w architekturze wykorzystywano lokalne budulce, a ograniczeniem były ludzkie ręce. Obserwując naturalne zjawiska, zmiany pór roku, wędrówkę słońca, budowniczy starali się stworzyć jak najlepsze warunki do życia w danym miejscu. Jak architektura ziem górskich w formie schronisk, czy chat pasterskich, która wypływa z głębokiej zależności z ukształtowaniem terenu, ale nie tylko. Kąt nachylenia połaci dachowej jest na Podhalu dużo większy niż w podobnych obiektach w Alpach, co wynika z problematyki lokalnych warunków klimatycznych. Więcej na ten temat przeczytacie w materiale Dariusza Kronowskiego „Architektura ziem górskich”.
architektura krajobrazu współcześnie
Tereny nienaruszone działalnością człowieka stają się dzisiaj wyjątkowo cennym, zanikającym zasobem. Wyzwaniem w świecie pełnym niemal nieograniczonych możliwości jest tworzenie miejsc, które biorąc pod uwagę potrzeby ludzi, generują skromne odpowiedzi, które jednocześnie harmonizują z naturą, nie szkodzą jej i tworzą niepowtarzalne, pełne szacunku warunki do obcowania człowieka z naturą. Przestrzenie, w których kontakt ten jest możliwy, ale nadal w warunkach „ujarzmionych” czy „okiełznanych” to projekty w różnych skalach i zakresach: od parku w mieście, przez schroniska górskie, uzdrowiska, przystanie jachtowe, po małą architekturę, jak norweskie hytte, czy też chalet w Alpach. W najbardziej radykalnych przypadkach chodzi o zapewnienie człowiekowi niezbędnego minimum — tak, by kontakt z naturą był, jak najmniej zakłócony. Tego typu architektura jest często wykończona surowym, czy opalanym drewnem, a wnętrza skromne zapewniające miejsce do spania i do spożycia posiłku, względne ciepło i dach nad głową, ale nic poza tym.
zrównoważona architektura harmonizująca z naturą
Większa świadomość społeczna na temat ekologii skutkuje coraz większym naciskiem kładzionym na stosowanie, także w budownictwie, różnego rodzaju technologii zmniejszających negatywny wpływ na środowisko. Bardziej holistyczne podejście do budowania to także myślenie o budynku w kontekście całego cyklu jego istnienia — stosowanie naturalnych materiałów, większa elastyczność funkcjonalna. Także w skali makro. W obliczu zagrożenia deficytem wody, Kopenhaga postanawia zbierać wodę deszczową, zatrzymując ją w postaci stawów w miejskich parkach.
Pracownia JEMS Architekci została założona w 1988 roku, jednakże zespół architektoniczny będący zalążkiem biura działa nieprzerwanie od początku lat 80-tych. Rozpoczynając samodzielną praktykę w okresie transformacji ustrojowej JEMS włączył się w nurt odbudowy polskiej kultury architektonicznej. Obecnie trzon zespołu tworzy ośmiu wspólników i partnerów.
Partnerska współpraca realizowana w formule biura – warsztatu, przy współuczestnictwie całego zespołu JEMS, tworzy przestrzeń rozmów i poszukiwań, wymiany idei i poglądów. JEMS jest biurem otwartej dyskusji i debaty. To nasza wartość fundamentalna.
Rzeczywistość traktujemy zarówno jako materię tworzenia jak i ramy naszej działalności. Jej złożoność staramy się odczytywać przez filtr kultury, historii i tradycji, kontekstu miejsca. W wielowątkowości tego odczytu, a także w ograniczeniach i konfliktach jakie niesie ze sobą współczesność, poszukujemy źródeł inspiracji. Przemierzamy obszary, które często nie dają szans na sformułowanie szybkiej, jednoznacznej i syntetycznej odpowiedzi projektowej. Nie marzyliśmy nigdy o uniwersalnej metodzie – strategii. Odkrywane w wyniku studiów i obserwacji, obrazy, skojarzenia, odczucia, porządki i reguły odnajdujemy niejako „w drodze”, kierując się gromadzonymi przez lata doświadczeniami, intuicją. Na drodze tej pojawiają się zaskakujące, także nas samych, odkrycia. Nadają one sens naszym wysiłkom. W naszych pracach próbujemy odnaleźć to co jest dla poszczególnych tematów specyficzne. Zdefiniować temat, tak aby stał się kanwą poszukiwań architektonicznych. Architektura JEMS unika epatowania formą, szukamy tyleż istoty rzeczy, co samych rzeczy. Odwołujemy się do tego, co ponadhistoryczne: porządku, tektoniki, fascynacji naturalnymi możliwościami materiałów, światła, upływającego czasu, proporcji i reguł budowy formy. Najwięcej satysfakcji sprawiają nam projekty, które powstały jako spójne, całościowe wyobrażenia – zostały najpierw opowiedziane i przedyskutowane, opisane w kategorii sekwencji przestrzeni, struktur, poszukiwań unikalnej właściwej i przyjaznej dla odbiorcy atmosfery, stosowanych materiałów, faktur, świateł i nastrojów, a dopiero później narysowane i zbudowane.
Kierownik działu projektów zewnętrznych i wystaw w Narodowym Instytucie Architektury i Urbanistyki. Współzałożyciel krakowskiego stowarzyszenia Przestrzeń-Ludzie-Miasto i członek rady Fundacji Instytut Architektury. Brał udział w przygotowaniu wystaw (m.in. „Za-mieszkanie 2012. Miasto ogrodów, miasto ogrodzeń”, „Figury niemożliwe” - Pawilon Polski na 14. Biennale Architektury w Wenecji, „Transformacja. Przestrzenie wolności", „Tożsamość. 100 lat polskiej architektury”) i projektów edukacyjnych, koordynator projektów Krakowski Szlak Modernizmu i Pomoszlaku. Architekt, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, stypendysta rządu francuskiego na Ecole Nationale Supérieure d’Architecture de Paris-Belleville. Studiował także w Amsterdamie i Kopenhadze.
[fot. Grzegorz Karkoszka / Exercising modernity]
