Architektura i urbanistyka
Jak zaprojektować miasto? Nowoczesne miasto — jaka jest współczesna urbanistyka? Przyszłość urbanistyki. Jak zagospodarować przestrzeń miejską? Ekologiczne miasto. Czym jest The New Urbanism? Błędy urbanistów — jak je naprawić?
jaka jest współczesna urbanistyka?
Urbanista tworzący miasto humanistyczne powinien dziś wejść w rolę zarówno „terapeuty” społeczeństwa i przestrzeni, jak i w rolę wizjonera. Powinien rozpocząć od zdiagnozowania problemów społecznych oraz gospodarczych na danym obszarze i zaproponować ewolucyjne zmiany potrzeb użytkowników przestrzeni na co najmniej kilkanaście lat do przodu.
Urbanistyka jest nauką synkretyczną — powinna zawierać w sobie elementy architektury, socjologii, ekonomii, psychologii, proksemiki, ergonomii, antropologii, kulturoznawstwa i ekologii. Architekt, który tworzy plan miasta „od zera” lub rewitalizuje zastaną tkankę miejską, powinien uwzględnić wyniki konsultacji społecznych, uwarunkowania konserwatorskie, zgodność z założeniami planu zagospodarowania lub rewitalizacji.
Aleksander Wołodarski — architekt i urbanista — twierdzi, że dobra urbanistyka to znalezienie równowagi między przestrzenią publiczną a prywatną, monumentalizmem a kameralnością. Ważne jest też zachowanie estetycznej ciągłości urbanistycznej oraz uwzględnianie stylów historycznych w połączeniu z nowatorskimi rozwiązaniami. Należy mieć na względzie, że wzrasta wartość nieruchomości, w których dobrze się mieszka, pracuje i handluje, a obecnie nakreślony plan będzie rzutował na relacje międzyludzkie w przyszłości.
czym jest The New Urbanism?
Jednym z poważnych problemów współczesnych miast jest zanieczyszczenie środowiska, które w sposób szczególny wpływa na zdrowie mieszkańców. Tu trzeba się zgodzić z Le Corbusierem, że ludzie w miastach zawsze będą potrzebować: „słońca, zieleni i przestrzeni”. Aczkolwiek, obecnie dąży się do osiągnięcia tych celów inaczej niż w czasach modernizmu. Nowy urbanizm — jak określany jest współczesny nurt urbanistyki postmodernistycznej — zakłada powrót do klasycznego rozkładu miasta z rozbudowaną siatką komunikacji pieszej, publicznej i rowerowej, kosztem zmniejszonego użycia komunikacji samochodowej. Rozwiązania ekologiczne stały się koniecznością. Odpowiedzi na pytanie, jak dotlenić miasto szuka się w urbanistyce krajobrazu miejskiego i poprzez różne zabiegi rewitalizacji przestrzeni miejskiej — dachy biurowców i budynków mieszkalnych czy estakady zamienione zostają w ogrody i tereny spacerowe. W ten sposób powiększa się obszar przeznaczony pod parki publiczne i tereny rekreacyjne.
Zanika granica między miastem a wsią. Przykładami takich rozwiązań są nowojorski High Line oraz Seoullo 7017 Skygarden. Na temat nowojorskiego wiaduktu kolejowego zamienionego w park przeczytamy w tekście Spacerem po Nowym Jorku. Więcej o koreańskim ogrodzie stworzonym na zrewitalizowanej estakadzie można przeczytać w artykule Seulski High Line.
czego unikać projektując miasta?
Z miasta można czytać jak z otwartej księgi. Widać tu historię miejsca lub jej brak, ale także kulturę i mentalność społeczeństwa współczesnego. Miasta przyszłości mogą rozwijać się w dwóch kierunkach — takim, które bierze pod uwagę wartość i potrzeby indywidualnej osoby (empatyczny model skandynawski), i takim, w którym najważniejszy jest rachunek ekonomiczny. Obecnie te dwie filozofie zaciekle ze sobą walczą. Myśląc o największych metropoliach świata, wydaje się, że zwycięża ta druga — zwłaszcza w szybko rozwijających się miastach azjatyckich. Do czego to prowadzi? Zawsze do cierpienia ludzi biednych, przykładami mogą być „mieszkania-klatki” (cage homes) w Hongkongu lub slumsy i koczowiska powstające w obrębie wielu bogatych miast Europy i Stanów Zjednoczonych.
Jeżeli chcemy dowiedzieć się jak zaprojektować miasto, warto pamiętać jakich błędów należy unikać. Całą gamą grzechów urbanistycznych możemy zaobserwować w Chinach — szybkie procesy urbanizacyjne, z jakimi mamy do czynienia w tym państwie, są pozostawione rywalizującym ze sobą deweloperom. Czasem na drodze ich zachłanności stają tak zwane „domy-gwoździe” (nail houses), których właściciele nie zgadzają się na wysiedlenie. Miasta, z których zniknęła stara zabudowa (hutongi), jak na przykład Shenzhen, nie posiadają historii, są budowane bez estetyki, a mieszkańcami są głównie młodzi ludzie (brak normalnej ciągłości pokoleniowej), inne to miasta-widma, produkty centralnego planowania.
Błędy urbanistów starają się naprawiać sami mieszkańcy miast. Jest tak w przypadku oddolnego nieformalnego rozwoju urbanistycznego. Jego przykładami są ogródki działkowe, które spełniają dwie podstawowe funkcje — hortiterapeutyczną (powrót do natury) i możliwość rozładowania frustracji poprzez odzyskanie poczucia kontroli nad najbliższym otoczeniem — obu tych rzeczy brakuje we współczesnych wielkich aglomeracjach miejskich.
Jesteśmy obecni na rynku w różnych formach własnościowych od 1982 r.
APA — Autorskie Pracownie Architektury PP
W 1982 grupa wiodących polskich architektów stworzyła firmę pod nazwą Autorskie Pracownie Architektury (APA). W tym czasie działaliśmy pod zarządem państwowym, była to bowiem jedyna możliwa forma działalności architektów, umożliwiająca zdobywanie kontraktów projektowych. APA jako grupa była buforem pomiędzy ówczesną komunistyczną władzą a rzeczywistą niezależną działalnością firm.
Początek naszej działalności związany jest z osobą arch. Zbigniewa Pawelskiego. Wspólnie opracowaliśmy Siedzibę Ojców Bonifratrów w Warszawie, kościół w Otwocku, budynek apartamentowy i produkcyjny dla Polskiego Związku Niewidomych, oraz wiele projektów biur i budynków dla indywidualnych inwestorów.
Przekształcenia własnościowe
Rozluźnienie restrykcyjnych regulacji prawnych pozwoliło grupie architektów zrzeszonych w APA na tworzenie coraz bardziej niezależnych form aktywności, a w rezultacie przemian ekonomicznych w Polsce na początku lat dziewięćdziesiątych APA podzieliła się na kilka prywatnych pracowni (stąd kilka firm pracujących pod tą nazwą). I tak w 1993 r., po przejściu na emeryturę arch. Zbigniewa Pawelskiego, powstała APA Markowski Wojciechowski.
Nasze początki w nowej sytuacji ekonomicznej, w której znalazła się Polska, były bardzo trudne. Klienci poprzednio silnie dotowani z Zachodu, z chwilą pojawienia się nowych zasad, zaniechali swojej działalności w naszym kraju. APA Markowski Wojciechowski zaczęła nastawiać się na nowe rynki.
Pierwsze sukcesy i dalszy rozwój
Nasz pierwszy ważny kontrakt był odzwierciedleniem przemian politycznych w Polsce. Dotyczył on przebudowy i adaptacji części budynku ośrodka przyjaźni polsko-radzieckiej na siedzibę Amerbanku w Warszawie — pierwszego obcego banku w naszym kraju. W ten sposób otworzyliśmy sobie okno na współpracę z zagranicznymi inwestorami, która zaowocowała kolejnymi zleceniami. Prawnicy z Amerbanku — Vinson & Elkins, zaangażowali nas do zaprojektowania siedziby ich firmy, a następnie zarekomendowali nas koncernowi Coca-Cola itd. Lista naszych klientów stopniowo powiększyła się o duże międzynarodowe firmy jak: Procter& Gamble, Volvo, Shell, Texaco, Microsoft, Coca-Cola, Pepsi Cola, Nestle, AIG/Lincoln, Hewlett-Packard, ING Bank, Coty, Burger King.
Sukcesy firmy związane z jej początkową działalnością były wynikiem połączenia naszego profesjonalizmu, entuzjazmu, znajomości technik CAD z biegłym posługiwaniem się językiem angielskim w negocjacjach. Nieocenione okazało się również zrozumienie nie tylko architektonicznych, technicznych, lecz również formalnych aspektów związanych z zawieraniem umów z klientem. Faktory te przyczyniły się do szybkiego rozwoju firmy.
W 1994 r. zatrudnialiśmy 4 osoby, pięć lat później 33 osoby, obecnie — 82 osoby, w tym 75 architektów.
Od blisko 10 lat znajdujemy się wśród 10 największych firm architektonicznych w Polsce na liście publikowanej przez wydawnictwo Book of Lists.
Join venture z firmą Aukеtt
W 2000 r. nasza pracownia zawiązała spółkę joint venture z Aukett — renomowaną brytyjską firmą architektoniczną, działającą na rynkach europejskich, figurującą na liście London Stock Exchange.
Utworzono firmę Aukett + APA Wojciechowski (A+A). Głównym celem jej powstania było dążenie do połączenia wiedzy brytyjskich specjalistów o rynku europejskim, z naszą znajomością rynku polskiego.
Na skutek zmiany nastawienia firmy Aukett do rynku polskiego i utworzeniu firmy Aukett Polska obie firmy postanowiły zakończyć współdziałanie poprzez wspólną firmę A+A; firma ta została przejęta przez naszą.
