W rozstrzygniętym w lutym tego roku konkursie na projekt miejskiej biblioteki i przedszkola przy ulicy Asnyka w Józefowie jury przyznało drugą nagrodę oryginalnej koncepcji zespołu dwóch pracowni — Studio4Space i Atelier Entropic (w konkursie zwyciężyła propozycja pracowni Regio). Projektanci połączyli swoje siły, tworząc projekt rozrzeźbionej, organicznej bryły zatopionej w leśnym krajobrazie.
W nagrodzonej drugim miejscem propozycji, bryły mieszczące przedszkole i bibliotekę usytuowane zostały na wprost siebie, z lekkim przesunięciem budynku przedszkola w głąb działki, co pozwoliło na odseparowanie obiektu od ulicy i stworzenie narożnego placu na skrzyżowaniu ulic Asnyka i 11 Listopada. Co więcej, wszystkie sale lekcyjne w przedszkolu zwrócone zostały w stronę parku i zorientowane tak, aby uzyskać optymalny dostęp naturalnego światła. Z kolei biegnąca wzdłuż ulicy Asnyka część biblioteki kształtuje pierzeję i zapewnia widoczność budynku.
widok z lotu ptaka
© Studio4Space, Atelier Entropic
Tym, co najbardziej wyróżnia ten projekt, jest miejsce połączenia obu brył — ściany budynków, niczym łagodna fala, stopniowo zwężają się aż do punktu styku, tworząc tym samym swoistą bramę do znajdującego się za obiektem parku i ułatwiając dostęp do znajdujących się na dachu placu zabaw i audytorium. W punkcie połączenia brył umieszczono bardziej otwarte funkcje, takie jak sala gimnastyczna, wewnętrzny plac zabaw, kawiarnia i przestrzeń wielofunkcyjna dla biblioteki.
przekrój A-A
© Studio4Space, Atelier Entropic
Ola Kloc: Z czego wynika tak nietypowy kształt bryły?
Magdalena Mróz: Analizując zadanie konkursowe, rozważaliśmy wiele opcji usytuowania programu wewnątrz jednej lub dwóch odrębnych brył oraz w kontekście całego otoczenia. Projektowanie w obrębie tak wyjątkowej działki, gęsto porośniętej wysokimi sosnami i brzozami, o leśnym charakterze to ogromne wyzwanie dla architekta. Jak zaprojektować dobrze funkcjonujący budynek, który również w jak najmniejszym stopniu będzie ingerował w otaczającą zieleń i ekosystem?
Po wnikliwej analizie doszliśmy do wniosku, że najlepszą odpowiedzią na postawione przed nami wyzwanie będzie budynek, który w logiczny i kompaktowy sposób połączy dwie odrębne bryły tak, aby ograniczyć infrastrukturę techniczną wokół, ale jednocześnie, aby budynki mogły funkcjonować niezależnie.
rzuty
© Studio4Space, Atelier Entropic
Dzięki temu każda z funkcji zaprojektowana została według istotnych dla niej parametrów. Moment zetknięcia brył pełni rolę bramy/portalu między miastem a naturą oraz wejścia do parku i na dach budynku, gdzie zlokalizowane zostało audytorium oraz plac zabaw dla dzieci. Rampy wewnątrz budynku tworzą ciekawe przestrzenie wielofunkcyjne, które mogą być wykorzystywane na wiele sposobów.
Usytuowanie placu zabaw na dachu budynku jest jednym z założeń, dzięki którym chcieliśmy ograniczyć niekorzystny wpływ obiektu na otaczający ekosystem, w stu procentach wykorzystując przestrzeń, którą już przyrodzie odebraliśmy.
Ola: Jakie inne rozwiązania proekologiczne uwzględniliście w tym projekcie?
Magdalena: Projektowanie zrównoważone to nie tylko dobór odpowiednich materiałów, ale przede wszystkim kluczowe decyzje na wstępnym etapie projektowania, które mogą znacząco obniżyć ślad węglowy budynku i niekorzystny wpływ na środowisko.
schemat konstrukcji budynku
© Studio4Space, Atelier Entropic
Projekt Zielony Portal Józefowa jest swego rodzaju eksperymentem pokazującym, jak zadbać o lokalny ekosystem i kompaktowo zaplanować program, aby zredukować powierzchnię zabudowy i ślad węglowy budynku. W projekcie przewidziano dwa efektywnie rozplanowane piętra, odrębnie dla biblioteki i przedszkola, aby zapewnić maksymalny komfort użytkowania, przy jak najmniejszej powierzchni zabudowy. Plac zabaw i część rekreacyjna umieszczone zostały na dachu budynku. Dzięki temu nie tylko udało nam się stworzyć atrakcyjne miejsce do zabawy w mieście, ale również ograniczyć ingerencję w istniejący ekosystem i zniszczenia lasu. Zlokalizowanie funkcji przedszkola i biblioteki w bezpośrednim sąsiedztwie pozwala również ograniczyć potrzebną infrastrukturę techniczną. Miejsca parkingowe zlokalizowane zostały w garażu podziemnym, bezpośrednio pod budynkiem.
widok na styk obu brył
© Studio4Space, Atelier Entropic
Biorąc pod uwagę naszą dzisiejszą sytuację, w obliczu największych wyzwań ekologicznych i środowiskowych, drewno przebija wszystkie inne materiały. Wykorzystanie drewna jako materiału konstrukcyjnego zostało starannie dobrane, aby wzmocnić walory środowiskowe oraz zmniejszyć emisję CO2. Drewno służy również jako wytłumienie akustyczne hałaśliwych wnętrz, szczególnie istotne przy projektowaniu biblioteki i przedszkola. Budowanie z drewna jest formą aktywizmu klimatycznego. Kiedy pokazujemy, że drewno jest nie tylko łatwym do wykorzystania i ekonomicznym materiałem budowlanym, ale również może być niewiarygodnie piękne, oferując eleganckie i ciepłe wnętrza, zmieniamy nastawienie każdego, kto odwiedza budynek. W przypadku przedszkola aspekt ten jest szczególnie ważny — wychowujemy wiele kolejnych pokoleń w nastawieniu, że drewno jest rozwiązaniem tradycyjnym i naturalnym.
wewnętrzny plac zabaw
© Studio4Space, Atelier Entropic
Projekt w Józefowie ma również na celu ukazanie swobody, jaką oferuje drewniana konstrukcja w niekonwencjonalnej bryle. Projekt Zielony Portal Józefowa pokazuje, że drewno jest nie tylko materiałem zrównoważonym, ale także ekscytującą alternatywą dla konwencjonalnych metod budowlanych.
Ola: Projekt jest owocem współpracy krakowskiego Studio4Space i Atelier Entropic, które ma swoją siedzibę w Barcelonie. Czy startowaliście także w konkursach organizowanych w Hiszpanii? Dostrzegacie jakieś różnice w ich przygotowaniu?
Magdalena: Atelier Entropic ma swoją siedzibę w Barcelonie, ale działamy na terenie całej Europy, współpracując z biurami z innych krajów. Taka forma pracy pozwala nam się wiele od siebie nauczyć i strategicznie wykorzystać wiedzę i doświadczenie współpracowników. Jak na razie nie braliśmy udziału w żadnym konkursie organizowanym w Hiszpanii, natomiast często bierzemy udział w konkursach w krajach skandynawskich. Projekty w Skandynawii są zwykle zdecydowanie lepiej finansowane. W krajach takich jak Dania, Szwecja czy Norwegia przywiązuje się również dużo więcej uwagi do etapu koncepcyjnego projektu — strategii, idei. Często mamy wrażenie, że regulamin konkursu jest mniej sztywny, pozwala na bardziej urozmaicone rozwiązania i propozycje. Zdanie architekta jest w Skandynawii bardzo cenione w całym procesie inwestycji, co ostatecznie prowadzi do lepszych rezultatów. Przy ocenie projektów doceniane są również rozwiązania bardziej innowacyjne, odważniejsze pod względem formalnym czy ideowym. Oczywiście wszystkie te zalety oznaczają również zdecydowanie większą konkurencję.
Ola: Dziękuję za rozmowę.
