Konkurs „Najlepszy Dyplom ARCHITEKTURA”
Zostań użytkownikiem portalu A&B i odbierz prezenty!
Zarejestruj się w portalu A&B i odbierz prezenty
maximize

Spacerując wśród trzcin. Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej „Kumak” w Urwitałcie

28 czerwca '24
w skrócie
  1. Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej „Kumak” w Urwitałcie to nowoczesny kompleks edukacyjny położony wśród jezior, mokradeł i torfowisk Mazur.
  2. Misja Centrum „Kumak” obejmuje wsparcie badań naukowych oraz edukację ekologiczną, zwiększając świadomość na temat ochrony przyrody wśród dzieci i dorosłych.
  3. Architektura budynków „Kumak” charakteryzuje się okrągłą formą, naturalnymi materiałami i elewacjami, które harmonijnie wpisują się w otoczenie.
  4. Ekologiczne technologie zastosowane w „Kumaku” obejmują systemy prefabrykowane, panele fotowoltaiczne oraz gospodarkę wodną, minimalizując wpływ na środowisko.
  5. Wystawa stała w „Kumaku” oferuje multisensoryczne doświadczenia z tradycyjnymi eksponatami, instalacjami multimedialnymi i interaktywnymi obiektami.
  6. Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu A&B

W 2022 roku pośród mazurskich jezior, mokradeł i torfowisk wyrosły dwa niewielkie, choć mieszczące w sobie mnogość funkcji budynki. Udostępnione w maju bieżącego roku Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej „Kumak” w Urwitałcie zachwyca.

trochę historii

„Kumak” w okolicach jeziora Łuknajno nie był pierwszy. Od lat 70. XX wieku działała tam stacja terenowa prowadzona przez Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie przeprowadzano badania nad ekosystemami mazurskich jezior, mokradeł i torfowisk oraz organizowano „zielone szkoły” w celu propagowania wiedzy na temat tego cennego środowiska. W 2015 roku pojawiła się koncepcja rozbudowy stacji, która wpisana została w strategię Stowarzyszenia Wielkich Jezior Mazurskich 2020, a następnie uznana za jedną z inwestycji kluczowych dla regionu. Za projekt koncepcyjny i przygotowanie programu funkcjonalno-użytkowego nowego Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej „Kumak”, bo tak nazwano nową jednostkę, odpowiadała pracownia TXMA, za projekt wykonawczy i budowlany odpowiadało z kolei biuro Kwadratura.

Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji KUMAK

Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji KUMAK — budynek ekspozycyjny

© Kwadratura

małe budynki, wielkie możliwości

Podobnie jak w przypadku wspomnianej już stacji terenowej, misja nowego Centrum jest dwojaka  zapewnić działające w terenie zaplecze badawcze dla osób studiujących i pracujących na Uniwersytecie Warszawskim oraz wspomóc edukację i budować świadomość w zakresie ochrony ekosystemu i wiedzy na temat środowiska przyrodniczego Mazur. W tym celu w Urwitałcie, nieopodal jeziora Łuknajno, wzniesiono dwie niewielkie, koliste bryły o łącznej powierzchni użytkowej nieco ponad dwóch i pół tysiąca metrów oraz zaskakująco bogatej charakterystyce funkcjonalnej. Pierwsza z nich, nazywana roboczo budynkiem ekspozycyjnym, pełni funkcje głównie edukacyjne dla zwiedzających, zarówno dorosłych, jak i dzieci, zaplanowano obszerną wystawę stałą, przestrzenie warsztatowe i laboratoria, a także strefę zabaw przeznaczoną dla najmłodszych. W drugim obiekcie, pełniącym funkcje dydaktyczne, znajdują się przestrzenie zaprojektowane z myślą o działaniach akademickich są tam sale seminaryjne, pokoje mieszkalne czy zaplecze kuchenne. Zagospodarowano również tereny wokół kompleksu, gdzie znalazły się między innymi niewielka sadzawka oraz plac zabaw, nawiązujący do poruszanej na wystawach tematyki życia w niewielkich zbiornikach wodnych.

Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji KUMAK

Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji KUMAK — budynek ekspozycyjny

© Kwadratura

kwadratura koła

Forma budynków Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej zdradza głębokie poszanowanie dla naturalnego krajobrazu, jakim zapewne kierowały się osoby projektujące „Kumaka”. Oba obiekty wzniesione zostały na planie zbliżonym do okręgu, z niewielkim udziałem kątów prostych i długich, równych krawędzi, obcych formom naturalnym. Elewacje pokryte zostały zardzewiałą blachą, która stapia się kolorystycznie z pniami drzew oraz glebą, w której zresztą budynki są częściowo zakopane. Ostrożnie wprowadzonym akcentem estetycznym jest zdobiący fragmenty elewacji ażurowy wzór w formie elipsoidalnych, wyciętych z blachy elementów, które przywodzą na myśl ławice pływających w jeziorach ryb. Jak dowiadujemy się na witrynie pracowni, attyki budynków wizualnie „zmiękczono” przy pomocy nasadzeń roślinnych. Niebagatelne znaczenie ma również skala budynków, które są niewielkie, dwukondygnacyjne, a ich dachy znajdują się znacznie poniżej koron drzew. Wszystkie te cechy sprawiają, że budynki Centrum w sposób organiczny wpisują się w swoje otoczenie, stanowiąc jego dopełnienie oraz nie ingerując w znacznym stopniu w zastany już krajobraz.

Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji KUMAK

Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji KUMAK — budynek ekspozycyjny

© Kwadratura

z dbałością o ekosystem

O ekologiczny wymiar „Kumaka” zadbano już fazie wznoszenia budynku. Projektanci ze studia Kwadratura zdecydowali o wykorzystaniu elementów prefabrykowanych do wznoszenia Centrum, w czym pomogła zapewne wspomniana już niewielka skala obiektów. Dzięki takiej decyzji udało się uniknąć zanieczyszczenia ważnego przyrodniczo terenu, które często związane jest z wylewaniem betonowych konstrukcji na placu budowy, gdzie wykorzystywana podczas procesu zanieczyszczona woda oraz inne substancje przedostają się do gleby, zatruwając otoczenie. Budynki wyposażono również w systemy ograniczające negatywny wpływ na otoczenie w fazie operacyjnej ich cyklów życia. O komfort termiczny w „Kumaku” dbają maty kapilarne, które połączone są z zasilanymi przez panele fotowoltaiczne pompami ciepła. Zadbano również o odpowiednią gospodarkę wodną, implementując w budynkach system obiegu wody szarej.

Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji KUMAK

Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji KUMAK — wystawa stała

fot.: Lech Hus © Kwadratura + Delta

spacer w trzcinach

Zgodnie z nazwą w budynku ekspozycyjnym największą atrakcją jest wystawa stała, zaprojektowana przez białostocką firmę Delta AV. Ekspozycja w „Kumaku” realizuje nowoczesny model wystawienniczy, łączący w sobie tradycyjnie rozumiane eksponaty „za szybą”, instalacje multimedialne oraz interaktywne obiekty o haptycznym charakterze. Wystawa ma wymiar multisensoryczny można obejrzeć życie toczące się w torfowisku, zamoczyć dłonie w jednym z dwudziestu umieszczonych na ekspozycji akwariów czy nasłuchiwać śpiewu ptaków podczas spaceru między kępami trzcin. Pomimo dużej ilości elementów multimedialnych wystawa wydaje się przyjazna dla osób wrażliwych na intensywne bodźce oświetlenie zawieszonej w półmroku ekspozycji jest ciepłe i nienachalne, zaś niewielka skala budynku pozwala na szybkie i bezproblemowe opuszczenie przestrzeni. Na wyrazy uznania zasługuje również prowadzona już od dłuższego czasu działalność edukacyjna w „Kumaku” — na facebookowym profilu instytucji znaleźć możemy liczne relacje z konferencji, warsztatów terenowych czy dni otwartych organizowanych w Centrum, które w sposób niezwykle aktywny realizuje swoją misję.

Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji KUMAK

Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji KUMAK — widok zespołu z lotu ptaka

fot.: Przemysław Andruk © Kwadratura

wzór do naśladowania

Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej „Kumak” zachwyca w każdym calu — od zintegrowanego z naturalnym otoczeniem projektu budynków, przez wielofunkcyjne i atrakcyjne ekspozycyjnie wnętrza, aż po intensywną i zróżnicowaną działalność operacyjną Centrum. Liczne nagrody, jakie przyznano koncepcji i gotowej już realizacji wydają się jak najbardziej zasłużone, a urwitałcki „Kumak” powinien służyć za wzór dla przyszłych realizacji o podobnym profilu i lokalizacji. Czekamy na więcej takich projektów!

 
Przemysław Ciępka

Głos został już oddany

Okna dachowe FAKRO GREENVIEW – nowy standard na nowe czasy
Okna dachowe FAKRO GREENVIEW – nowy standard na nowe czasy

VERTO®
system zawiasów samozamykających

www.simonswerk.pl
PORTA BY ME – konkurs
INSPIRACJE