Emocje po wczorajszej debacie pod hasłem „Współczesna architektura Górnego Śląska” jeszcze nie opadły (niebawem na naszym portalu znajdziecie obszerną relację z wydarzenia). Tymczasem spieszymy do Was z informacją o kolejnych realizacjach planowanych na Górnym Śląsku — projektanci z pracowni OVO Grąbczewscy Architekci wygrali konkurs na zabudowę mieszkaniową TBS na ulicy Mariackiej w Katowicach. Gratulujemy!
Przedmiotem konkursu organizowanego przez katowicki oddział SARP było opracowanie koncepcji urbanistyczno‑architektonicznej przebudowy na cele mieszkalne trzech kamienic w Katowicach. Opracowanie dotyczyło wielorodzinnych budynków przy ul. Mariackiej 30, 32, 34 wraz z ich przebudową, rozbudową programowo‑przestrzenną oraz zagospodarowaniem przestrzeni zewnętrznych.
Projekty konkursowe miały uwzględnić program użytkowy ukierunkowany na skojarzenie małych mieszkań dla absolwentów z mieszkaniami dla osób starszych, które pozwolą na wytworzenie interakcji tych grup wiekowych i środowisk. Zgodnie z regulaminem konkursu większy lokal przeznaczony ma być na mieszkania dla wychowanków domu dziecka (cohousing). W projekcie należało uwzględnić także zmienność i upływ czasu — osoby młode będą zakładały rodziny i opuszczały to miejsce, seniorzy mogą wymagać opieki, a ograniczenia ich sprawności mogą determinować konieczność wprowadzenia przestrzennych udogodnień.
Sąd konkursowy pod przewodnictwem Andrzeja Dudy przyznał trzy nagrody oraz dwa równorzędne wyróżnienia honorowe.
1. nagroda
OVO Grąbczewscy Architekci
Praca otrzymała pierwszą nagrodę za:
zachowanie kulturowej, historycznej i architektonicznej tożsamości poddanego renowacji fragmentu ul. Mariackiej w Katowicach. Za propozycję modernizacji w pełni spełniającą wymogi zadanego programu funkcjonalnego bez naruszania istniejącej zasadniczej struktury przestrzennej i konstrukcyjnej budynków. Za wybór koncepcji renowacji i częściowej przebudowy, który stwarza szansę na zachowanie przynajmniej w części oryginalnej substancji budynków poprzez powtórne wykorzystanie ich w pracach modernizacyjnych (dotyczy to elementów stolarki, schodów, cegły rozbiórkowej, elementów detali stalowych, posadzek itp.). Za wybór koncepcji prowadzenia inwestycji, która daje szansę na stosunkowo nieuciążliwy sposób prowadzenia prac budowlanych w stosunku do przestrzeni sąsiedzkiej, ulicy i kwartału.
schemat: struktura – funkcja – zieleń
© OVO Grąbczewscy Architekci
Zdaniem autorów zwycięskiej propozycji, zadanie konkursowe było połączeniem dwóch ważnych tematów architektonicznych — mieszkalnictwa oraz rewitalizacji. Projektanci zdecydowali się umieścić cały program funkcjonalny w trzech istniejących kamienicach, a uzupełniający — w formie przestrzeni integracyjnej — w zewnętrznych, zadaszonych przestrzeniach zielonych. Miejsca zabaw dla dzieci pod nadzorem rodziców architekci ulokowali w przebudowanych oficynach.
zagospodarowanie terenu
Jak podkreślają autorzy projektu, koncepcja respektuje w pełni istniejący układ urbanistyczny: wejścia i wjazdy na teren opracowania są zlokalizowane w istniejących punktach, zachowana jest funkcja i forma budynków od strony ulicy Mariackiej, a podwórka wszystkich kamienic łączą się w jedną całość, która ma stać się atrakcyjnym, porośniętym roślinnością ogrodem, którego przedłużeniem będą zaadaptowane na funkcje przestrzeni integracji i relaksu oficyny.
rzut parteru
© OVO Grąbczewscy Architekci
koncepcja architektoniczna
Projektanci z pracowni OVO Grąbczewscy Architekci zdecydowali się na zachowanie formy i kompozycji budynków głównych w niemal niezmienionym kształcie. Zaproponowali remont fasad, który pozwoli w pełni ukazać ich atrakcyjność. Większą ingerencję zaplanowali względem istniejących oficyn — aby doświetlić i powiększyć przestrzeń podwórek zdecydowali się na rozbiórkę górnych kondygnacji oficyn i przekształcenie ich w częściowo zadaszone, ceglane struktury przeznaczone na różnorodne przestrzenie integracyjne dla dzieci i dorosłych.
Zgodnie z założeniami architektów, przy wykonywaniu nowych fasad oraz wystroju wnętrz wykorzystana zostanie cegła z rozbiórki, natomiast rozebrane drewniane belki stropowe posłużą do konstrukcji dachów, trapów, kładek oraz wież będących częścią placu zabaw. Niezwykle ważnym elementem w projekcie jest zieleń, która pokrywać będzie oficyny z góry i spływać na ich ściany.
elewacja południowa oficyny
© OVO Grąbczewscy Architekci
Każda z kamienic ma być wyremontowana i przebudowana tak, aby dostosowana była do współczesnych przepisów i zmiennych potrzeb mieszkańców. Architekci zadbali o to, aby całość była dostępna dla osób starszych i niepełnosprawnych. Zgodnie z projektem na wysokim parterze usytuowane będą mieszkania dla seniorów, na kondygnacjach od drugiej do czwartej — mieszkania dla osób starszych i młodszych, które stworzą przestrzeń dla integracji społeczności sąsiedzkiej, a na poddaszu — osoby młodsze.
Co ważne, wszystkie mieszkania będą doświetlane i przewietrzane ponad standard wynikający z obowiązujących przepisów, każde będzie miało balkon, loggię, albo bezpośredni dostęp do przestrzeni integracji.
Wyodrębnioną historycznie dobudowę do kamienicy numer 30 architekci w całości przeznaczyli na cohousing, czyli mieszkanie na start. Jak podkreślają, zależy im na tym, aby wchodzący w dorosłe życie wychowankowie domu dziecka mieli godne warunki zamieszkania, a ich pierwsze samodzielne mieszkanie było dla nich miejscem, które będą w przyszłości wspominać jako przyjazną i atrakcyjną przestrzeń, będącej namiastką domu rodzinnego. Architekci liczą na to, że wielopoziomowy cohousing z wygodnymi sypialniami oraz atrakcyjną przestrzenią dzienną połączoną z tarasem na dachu może stać się modelowym rozwiązaniem tego typu.
Aby zachować tradycję budynku numer 34 oraz dostosować się do funkcjonowania budynku numer 36, w przyziemiu tego pierwszego architekci zaplanowali odnowienie lokali usługowo‑handlowych przeznaczonych pod wynajem. Pozostałe przestrzenie przyziemia zaplanowane zostały jako rowerownie i wózkownie, a piwnice — na pomieszczenia techniczne i gospodarcze.
ekologia i energooszczędność
Budynek zaprojektowano zgodnie z zasadami proekologiczności oraz energooszczędności. Bryła obiektów jest zwarta, o korzystnym stosunku powierzchni przegród zewnętrznych do powierzchni netto, co nie przeszkodziło architektom we wprowadzeniu licznych loggii, balkonów i tarasów umożliwiających naturalne przewietrzanie i doświetlanie wnętrz. Duża ilość zieleni na dziedzińcu oraz na fasadach oficyn i tarasach zapewni naturalne chłodzenie, które będzie wspomagane rozpylaniem wody przy podlewaniu roślin. Oszczędność energii zwiększona została poprzez ekonomiczne zastosowanie przeszkleń oraz ścian i stropodachu o dużej izolacyjności cieplnej.
wizualizacja
© OVO Grąbczewscy Architekci
Co więcej, projekt zakłada korzystanie z miejskiej sieci ciepłowniczej jako najbardziej ekologicznego systemu ogrzewania oraz wykorzystanie alternatywnych źródeł energii — pomp ciepła i ogniw fotowoltaicznych. Decyzja o zakresie ich użycia zostanie poprzedzona szczegółową analizą na etapie projektów budowlanych i wykonawczych.
Jak podkreślają autorzy koncepcji, budynek nie będzie powodować żadnych zanieczyszczeń gleby ani powietrza, a uwzględnione w projekcie zielone dachy zmniejszą nagrzewanie budynku latem, zapewnią dodatkową izolację zimą oraz retencję i naturalne filtrowanie wody deszczowej.
2. nagroda
archistudio studniarek + pilinkiewicz
2. nagroda, proj.: archistudio studniarek + pilinkiewicz
© archistudio studniarek + pilinkiewicz
Projekt otrzymał drugą nagrodę za:
racjonalny, konsekwentny i ekonomiczny sposób stworzenia atrakcyjnej płaszczyzny do wszelkiego rodzaju międzysąsiedzkich relacji.
3. nagroda
Projektowanie Edyta Marciniak
3. nagroda, proj.: Projektowanie Edyta Marciniak
© Projektowanie Edyta Marciniak
Trzecią nagrodę przyznano za:
interesujące propozycje mieszkań, zwłaszcza dla osób opuszczających domy dziecka, wykorzystanie części dachu na zielony taras i udaną próbę odtworzenia historycznych fasad od ulicy Mariackiej.
wyróżnienia honorowe
Równorzędne wyróżnienia honorowe otrzymały pracownie DNA Architekci Dominika Skałuba i Trektura Pracownia Architektoniczna.
oprac. Ola Kloc
Ilustracje dzięki uprzejmości OVO Grąbczewscy Architekci i SARP Katowice
