Michalina Dębska ma pomysł na teren znajdujący się w katowickiej Strefie Kultury. Zamiast planowanego przez miasto wielopoziomowego parkingu, na który w 2020 roku przeprowadzany był konkurs, absolwentka Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej proponuje oddanie tego miejsca przyrodzie. Jej koncepcja to park z pawilonami ziemnymi o funkcji warsztatowo-eksperymentalnej. Projekt otrzymał I Nagrodę w konkursie na Inżynierski Dyplom Roku 2021, organizowanym przez SARP Okręg Wrocław.
Prezentowana praca inżynierska pt. „Przyroda w miejsce parkingu. Kształtowanie krajobrazu Strefy Kultury w Katowicach” została wykonana pod kierunkiem dr. Tomasza Głowackiego. Obszar interwencji zaproponowany przez Michalinę obejmuje teren parkingu ograniczonego ulicami Haralda, Góreckiego, Olimpijską i Placem Wojciecha Kilara w Katowicach. Stanowił on działkę w konkursie na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej parkingu wielopoziomowego w Strefie Kultury w Katowicach, który wygrał zespół projektowy ARPA Architektoniczna Pracownia Autorska Jerzego Gurawskiego i SKI Studio Błażej Szurkowski. Wyniki możecie zobaczyć tutaj.
aksonometria terenu Strefy Kultury
© Michalina Dębska
Prężnie rozwijające się Katowice w ostatnich latach zostały wzbogacone o milionowe inwestycje i zjawiskową architekturę. Największą z nich jest stale rozbudowywana Strefa Kultury. Nowopowstające obiekty dalekie są od zrównoważenia, często wiążąc się z adaptacją przestrzeni rekreacyjnych na rzecz nowych budynków deweloperskich. Katowicka metropolia codziennie gromadzi dziesiątki tysięcy studentów oraz pracowników przybywających samochodami z okolicznych miejscowości. Odpowiedzią rządzących na problem infrastruktury miasta jest utworzenie kolejnego parkingu wielopoziomowego, nie zdając sobie sprawy z tego, że im więcej parkingów, tym więcej samochodów. Przyroda w miejsce parkingu jest manifestem przeciwko powstaniu nowego obiektu. Jest osadą uformowaną z ziemi stanowiącą dziewięć pawilonów o funkcji warsztatowo-eksperymentalnej. Zamienia betonową okolicę w zieloną enklawę, uzupełniając niedobór przestrzeni rekreacyjnych. Daje odpowiedź na potrzeby, o których nie pamiętamy, będąc zafascynowanym postępem. Docelowo poprawia jakość życia, wytwarzając nowy ekosystem i dając lepsze warunki bytowania mniejszym istotom — mówi Michalinia Dębska.
proces powstawania nowej topografii terenu
© Michalina Dębska
zamiast parkingu przyroda
Proponowany projekt kontynuuje naturalną topografię opisywanego terenu i transformuje parking w nawierzchnię biologicznie czynną. Koncepcja przywraca naturalną topografię Strefy Kultury i stwarza neutralny krajobraz jako kontrapunkt do istniejącego kompleksu zaawansowanych technologicznie budynków. Zamiana przez autorkę sztucznej, płaskiej płyty parkingu w żywą osadę ma być formą manifestu i zwracać uwagę na niewystarczającą ilość zieleni w okolicy miejsca interwencji. Projektowany zespół jest ukształtowanym ponownie terenem, dzięki wykorzystaniu ziemi jako materiału konstrukcyjnego i pokryciu zaproponowanych przez młodą architektkę pawilonów warstwą ziemi z zielenią.
konstrukcja pawilonów została wykonana z ziemi
© Michalina Dębska
pawilony, niecki, ogrody
Koncepcja jest parkiem obejmującym dziewięć pawilonów budowanych z ziemi, place warsztatowe, niecki gromadzące wodę opadową, ogród warzywny i kwietny. Aleje spacerowe, łączące całość założenia, pokryte są nawierzchnią żwirowo-glinianą, dzięki czemu teren ten żyje i jest biologicznie czynny. Celem koncepcji jest wprowadzenie różnorodność biologicznej i przygotowanie na naturalne „udziczenie” terenu. Początkowo użytkowana przez ludzi przestrzeń w przyszłości zostanie przejęta przez faunę i florę. Proponowany przez absolwentkę PWr krajobraz jest wynikiem metodycznej pracy na modelach. Podawane licznym zjawiskom fizycznym makiety wykonane z masy solnej, gliny, ciasta i papieru w efekcie umożliwiły stworzenie naturalnej kompozycji zagospodarowania terenu.
Założenie pawilonowe ma charakter empiryczny. Odwiedzający je ma sam doświadczyć i uświadomić sobie, jak jego indywidualne oraz grupowe działania mają wpływ na środowisko. Poprzez wykonywanie prac ręcznych i ogrodowych nie tylko ogranicza zużywanie surowców, ale również rozwija w sobie wrażliwość i przywiązanie do otoczenia. Działalność przyrody w miejscu parkingu ma wypracować w społeczeństwie odpowiedzialność za to, w jaki sposób żyje i uświadomić czego tak naprawdę potrzebuje — tłumaczy autorka.
Michalina Dębska oddaje teren Strefy Kultury przyrodzie
© Michalina Dębska
budynki z ziemi
Budynki zachowują ludzką skalę, a ich organiczne kształtowane wnętrze wpływa na inny odbiór i zachowanie użytkowników, niż w przestrzeniach ortogonalnych. Do każdego z pawilonów prowadzą drzwi-wrota, po których przekroczeniu zauważa się wiązkę światła dziennego padającego przez eliptyczny świetlik. Umeblowanie każdego z obiektów podąża za nieregularną geometrią ścian — stanowią je najczęściej wydrążone w ziemnej masie półki, czy nadbudowane siedziska. Jak twierdzi projektantka, surowa aranżacja z ziemi ubijanej wzmacnia relację człowieka z naturą.
autorka tworzyła liczne modele z różnych materiałów, tutaj glina
© Michalina Dębska
cztery strefy
Założenie zostało podzielone na cztery strefy odpowiadające podstawowym potrzebom człowieka. Według autorki są to strefy: wpływu, troski, samopoczucia i działania. Strefę wpływów tworzą pawilony warsztatowe wraz z zewnętrznymi placami warsztatowymi dla rzemieślników. Troska to miejski ogródek z pawilonem magazynowym i kuchnią społeczną oraz oazy dla zwierząt. Strefa samopoczucia to przestrzeń wyciszenia i aktywności na świeżym powietrzu. Ostatnia strefa — działania skupia się na działalności aktywistów miejskich.
pawilony i cały teren zostaje oddany naturze
© Michalina Dębska
lepszy koniec
W związku z katastrofalną narracją powszechnej dyskusji o zmianach klimatu „Przyroda w miejsce parkingu” już teraz przygotowuje Katowice na lepszy koniec. Zgodnie z teorią „Third Landscape” autorstwa Gillesa Clementa, wyznacza się sumę przestrzeni, w której człowiek pozostawia ewolucję krajobrazu wyłącznie naturze. W porównaniu z terenami poddanymi kontroli i eksploatacji człowieka „Third Landscape” stanowi obszar otwartości na różnorodność biologiczną. Kontynuując tę myśl, można uznać go za rezerwuar naszej planety, przestrzeń przyszłości. „Przyroda w miejsce parkingu” ma być symbolem, tego, co w Katowicach jest stale zabierane. Jest miejscem kultury życia. Ukształtowana nowa topografia oddycha każdym centymetrem swojej powierzchni. Stwarza unikalny klimat i jednocześnie uczy o klimacie. Pozwala uświadomić mieszkańcom Katowic, co jest dla nich ważne i co warto pielęgnować. Motywuje do refleksji nad przyszłością przestrzeni publicznych w naszych miastach — podsumowuje Michalina Dębska.
Promotorem pracy Michaliny Dębskiej był dr Tomasz Głowacki, aktualnie zmagający się z ciężką chorobą. SARP Wrocław wraz ze współpracą Wydziału Architektury PWr zorganizował aukcję na rzecz dalszego leczenia wykładowcy i architekta. Zostały jeszcze do wylicytowanie niematerialne obiekty. Zachęcamy do zapoznania się z informacją na FB wrocławskiego SARPu [link].
