Jesienią odbędzie się kolejna edycja Międzynarodowych Targów Roślin, Technologii Ogrodniczej i Architektury Krajobrazu Zieleń to życie. Poza częścią wystawienniczą wydarzenie przepełnione jest merytorycznymi wykładami, spotkaniami, szkoleniami i warsztatami. O wyzwaniach związanych z zielenią w mieście, najnowszych trendach w kształtowaniu zielonych miast i o programie tegorocznych targów rozmawiamy z Joanną Filipczak, prezeską Agencji Promocji Zieleni, organizatora wydarzenia.
targi Zieleń to życie
© archiwum organizatorów
Ola Kloc: Jakie największe wyzwania związane z zielenią w mieście stanowiły punkt wyjścia przy tworzeniu tegorocznego programu konferencji?
Joanna Filipczak: W tym roku będzie 25. edycja organizowanej przez nas konferencji poświęconej zieleni miejskiej i za każdym razem u podstaw tworzenia jej programu jest poznanie aktualnych problemów, z którymi borykają się osoby odpowiedzialne za zieleń publiczną i tworzący ją. Od paru już lat nie słabnie wyzwanie związane ze zmianami klimatycznymi. Polska doświadcza bezprecedensowego wzrostu susz i powodzi. Średnia temperatura w Polsce wzrosła o 2°C w ciągu zaledwie 50 lat, tj. od 1950 do 2020 roku, co przewyższa średnią światową. Gwałtowne burze i nawałnice to z kolei zagrożenie powodziowe zarówno w skali lokalnej, jak i związanej z topografią kraju, którego duża część znajduje się w zlewniach dwóch dużych rzek.
Zmiany klimatyczne są faktem, bez względu na ich źródło pochodzenia, bo nie wszyscy naukowcy upatrują przyczyny w działalności człowieka. Profesor Steven Koonin czy profesor nauk o Ziemi Leszek Marks twierdzą, że w historii naszego globu następują naturalne okresy ochłodzenia i ocieplania, w którym właśnie jesteśmy. Pytanie jest, co możemy z tym zrobić — pojawiają się dwie strategie związane ze zmianami klimatycznymi — łagodzenia skutków i adaptacja. Obie obejmują pracę z przyrodą, zwłaszcza w miastach i to jest podejście fundamentalne. I tu pojawia się kolejne wyzwanie — jak przekonać miejskich włodarzy, że inwestycje w zieleń są tak ważne, podobnie jak utrzymanie istniejących terenów zieleni czy tworzenie miejskich ekosystemów. Od trzech lat zapraszamy wszystkich burmistrzów w Polsce do udziału w konferencji i obserwujemy rosnącą frekwencję tej grupy uczestników, więc jest nadzieja na zmiany… A swoją drogą o budowaniu miejskich ekosystemów mówił podczas zeszłorocznego spotkania, dzieląc się swoim doświadczeniem w tej dziedzinie, doświadczony architekt krajobrazu — Mirosław Sztuka. Wciąż można skorzystać z tej wiedzy, która została zarejestrowana i zamieszczona na YouTube:
Osoby zawodowo zaangażowane w zieleń miejską z pewnością zainteresują wszystkie prezentacje, w tym nowe podejście do przygotowania gruntu pod naturalistyczne rabaty miejskie przedstawione przez Noela Kingsbury. A sięgając do jeszcze dalszej historii, ale jakże aktualnej wiedzy z zakresu adaptacji i niwelowania skutków zmian klimatycznych zapraszam także do nagrania wystąpienia światowej sławy architektki krajobrazu, a jednocześnie naukowczyni — Marthy Schwartz, którą gościliśmy w 2022 roku. I proszę się nie zrazić pierwszą częścią wystąpienia, która w katastroficznych wizjach przedstawia skutki ocieplenia, ponieważ dalej podaje także metody działania, które można wdrożyć zarówno w małych, jak i dużych miastach:
Ola Kloc: Jakie europejskie czy światowe trendy w tworzeniu zielonych miast Pani zdaniem powinniśmy wypróbować w Polsce?
Joanna Filipczak: Zanim przejdę do trendów, chcę podzielić się przekonaniem, że polska architektura krajobrazu jest na wysokim światowym poziomie i jest uznawana za granicami kraju. Chociażby nasi ostatni prelegenci — Agnieszka Hubeny-Żukowska zdobywa laury w międzynarodowych konkursach architektury krajobrazu, a Mirosław Sztuka tworzył i realizował projekty w Wielkiej Brytanii, Francji, Rosji, w Niemczech, Królestwie Niderlandów, Dubaju, Egipcie, Chinach. Dowodem na uznanie dla polskich realizacji niech będzie także osiągnięcie drugiego miejsca w Europejskim Konkursie Green Cities w 2022 roku, w którym rywalizowało 13 europejskich projektów, a naszym reprezentantem był Czyżyny Park z Krakowa. I tu pozwolę sobie na dygresję, że wkrótce ogłosimy nabór na nową edycję konkursu, licząc na przynajmniej podobną frekwencję jak poprzednio — w dwóch ostatnich latach polski reprezentant był wybierany z 14 realizacji.
Natomiast trendem, który z pewnością powinien zawitać do nas, jest nowe myślenie o miastach — tworzenie ekosystemów, ale także decentralizacja w znaczeniu zarządzania. Podział na dzielnice i tworzenie 15,20-minutowego miasta, co zaczęto wprowadzać w 2010 roku w Portland w USA, a od 2016 podjęły je także Detroit, potem Barcelona i Paryż. Chodzi o stworzenie miasta „bez samochodów”, wzmocnienie lokalnych społeczności i łatwiejsze zarządzanie swoim bezpośrednim otoczeniem.
Ważnym tematem, z którym w dużej mierze poradzili sobie Niemcy, jest usunięcie nieprzepuszczalnych powierzchni i zastąpienie ich przepuszczalnymi, przez które woda deszczowa ścieka do warstw wodonośnych. Oczywiście i u nas wprowadzane jest rozbetonowywanie, ale z pewnością można to robić na większą skalę i z wykorzystaniem nowych technik i technologii.
Kolejnym ważną tendencją europejską jest zwiększanie aktywnej biomasy w miastach poprzez stosowanie coraz większej liczby drzew. Oczywiście miasta mają infrastrukturalne ograniczenia dla dużych systemów korzeniowych, ale można zaobserwować, że nawet tam, gdzie jest taka możliwość, stosowane są często odmiany o niewielkiej koronie, czasem okrągłe, bo wprowadzenie geometrii sprawia wrażenie uporządkowania. A chodzi o wykorzystanie potencjału miejsca i posadzenie jak najwięcej, jak największych docelowo drzew, bo właśnie one dla przestrzeni miejskich są najcenniejsze.
Warte naśladowania są także chińskie realizacje jak na przykład miasto-gąbka — Nantong, w którym istotną rolę odgrywa bazujący na naturze system cyrkulacji i wykorzystania wody deszczowej, co pozwala między innymi na sadzenie większej liczby drzew.
hala targowa
© archiwum organizatorów
Ola Kloc: Hasło tegorocznej edycji brzmi „Poznaj Siłę Synergii!”. Jakie wydarzenia czekają na uczestników?
Joanna Filipczak: Nowe podejście do tworzenia środowiska miejskiego to także zacieśnienie współpracy między architektami, architektami krajobrazu, planistami, naukowcami. Tylko wtedy jesteśmy w stanie osiągnąć efekt synergii, o którym mowa w haśle targów i wydarzeń im towarzyszących.
Podczas konferencji Mocno Zielone Miasto poznamy przykłady takich działań między innymi w prelekcji dr. Stephana Treuke, który odpowiada za realizację przebudowy rzeki Emscher nawiązującą do wspomnianego wcześniej miasta-gąbki. Oprócz pozytywnego wpływu na lokalny klimat ta koncepcja projektowania zrównoważonego polepsza warunki życia, szczególnie jeśli chodzi o sektor mieszkaniowy.
Temat zrównoważonego projektowania zieleni będzie także poruszany przez Wojciecha Januszczyka, a koncepcję tę dotyczącą osiedli mieszkaniowych zaprezentuje dr hab. Monika Trojanowska. Nie zabraknie także tematu roślinnego, w którym główną rolę odegrają drzewa.
Idąc dalej tym tropem, podczas sobotniego Spotkania Twórców Ogrodów dowiemy się między innymi od dr Izabeli Myszki więcej o warstwie konstrukcyjnej ogrodu i ramach do budowania kompozycji, czy też jak uzyskać efekt wow w ogrodzie, co przedstawi Hubert Lamański, jak również, jak wpisać ogród w otoczenie, czym podzieli się z uczestnikami Michał Józefczak. Dzięki Andrzejowi Kujawie — prezesowi Związku Szkółkarzy Polskich — poznamy także rośliny pionierskie, które przetrwają w trudne warunki środowiskowe.
Nowym i ciekawym dla praktyków punktem programu będą także warsztaty prowadzone na terenie zewnętrznym, które zademonstrują techniczne aspekty łączenia nawierzchni ogrodowej, małej architektury i zieleni.
pytała: Ola Kloc
- miejsce: EXPO XXI WARSZAWA, ul. Prądzyńskiego 12/14
- bezpłatne zaproszenia dla profesjonalistów: po zalogowaniu się na stronę www.zielentozycie.pl
- organizatorzy: Związek Szkółkarzy Polskich, Agencja Promocji Zieleni
- tematyka: rośliny, technika i technologie dla ogrodnictwa, szkółkarstwa, ogrodu i terenów zieleni, wsparcie sprzedaży w branży, wyposażenie ogrodów i terenów zieleni, architektura
- konkursy dla wystawców: Konkurs Roślinnych Nowości – najciekawsze nowości roślinne na rynku polskim; Konkurs na najatrakcyjniejsze stoiska „Wawrzyny”
- wydarzenia towarzyszące:
- seminarium Wiedza dla handlu i producentów skierowane do szkółkarzy i ogrodników, właścicieli i pracowników centrów ogrodniczych i kupców z sieci DIY;
- konferencja Mocno Zielone Miasto – Poznaj siłę synergii przygotowana dla samorządowców, władz lokalnych, inwestorów, architektów krajobrazu i wykonawców;
- spotkanie Twórców Ogrodów – praktyczna wiedza i porady ekspertów w formie pokazów i prezentacji dla architektów krajobrazu, wykonawców ogrodów oraz pasjonatów;
- warsztaty projektowe Gardenphilia – dla każdego, kto pragnie rozpocząć projektowanie ogrodów w programie Gardephilia Designer;
- szkolenie Federacji Arborystów Polskich – praktyczna wiedza o roli dużych drzew i problemach związanych z ich ochroną i pielęgnacją;
- szkolenia branżowe z układania tarasu.
