Studenci i studentki piątego roku architektury Politechniki Wrocławskiej na zajęciach prowadzonych przez dr hab. Jacka Wiszniowskiego zmierzyli się z zadaniem semestralnym „Architektura w przestrzeni publicznej” polegającym na zielonej rewitalizacji wrocławskiego Nadodrza. Powstało sześć projektów, które w różny sposób odpowiadają na potrzeby zarówno lokalnych społeczności, jak i globalne wyzwania. Prace zostały zaprezentowane na wystawie podczas odbywającej się w maju br. konferencji „Przemyśleć zieleń. Zielona i błękitna infrastruktura w historycznej zabudowie staromiejskiej”. Dzięki temu jej uczestnicy mogli porównać koncepcje studenckie z projektami realizowanymi przez Zarząd Zieleni Miejskiej Wrocławia.
Jakość przestrzeni publicznych w istotny sposób łączy się z poziomem rozwoju społecznego, kulturowego i gospodarczego. Jej kształtowanie, z uwagi na specyfikę, zawsze pociąga za sobą liczne implikacje społeczne. Ze względu na zaniedbanie i degradację przestrzeni publicznych w Polsce, istnieje tym większa potrzeba przygotowania architektów i architektki do świadomego i wrażliwego projektowania takich miejsc. Tematy opracowywane przez studentów piątego roku WA PWr dotyczyły zielonej rewitalizacji Nadodrza, dzielnicy Wrocławia, w której ciągle jest jeszcze wiele do zrobienia. Zagadnienia zielonej rewitalizacji były rozpatrywane w aspekcie podnoszenia jakości przestrzeni publicznej oraz dostosowania środowiska miejskiego do zmian klimatu. Taka sama problematyka była głównym tematem konferencji — mówi opiekun projektu dr hab. Jacek Wiszniowski.
cały zespół projektowy studentów piątego roku architektury
© Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej
W ramach opracowywanych ulic Nadodrza, studenci mieli za zadanie rozpoznać miejsca ważne dla budowania sąsiedzkiej wspólnoty i określić podstawowe problemy danych przestrzeni. Na podstawie wyciągniętych wniosków wypracowali rozwiązania prezentowane poniżej.
Zielona Pomorska
proj.: Dominika Bednarek, Aleksandra Tarnowska
W projekcie rewaloryzacji ulicy Pomorskiej, na odcinku wzdłuż delikatesów oraz skweru Sybiraków, autorski skupiły się na wprowadzeniu zieleni, w celu poprawy walorów estetycznych przestrzeni oraz bezpieczeństwa i komfortu użytkowników. Koncepcja „Zielona Pomorska” zakłada między innymi wprowadzenie pasów zieleni oddzielających chodniki od jezdni oraz zazielenionych torowisk tramwajowych. Takie nawierzchnie wolniej się nagrzewają, dzięki czemu wpłyną na łagodzenie efektu miejskiej wyspy ciepła. Ponadto zmiana nawierzchni pod torami, przyczyni się do zmniejszenia ulicznego hałasu, zwiększając tym komfort nie tylko przechodniów, ale przede wszystkim mieszkańców pobliskich budynków.
Wybrane plansze projektowe: plansza 1, plansza 2, plansza 3
Jedności Każdemu
proj.: Marcin Błażejewski, Jonasz Krzemiński
Autorzy koncepcji „Jedności Każdemu” skoncentrowali się na ukształtowaniu przestrzeni ulicy Jedności Narodowej w sposób jak najbardziej przyjazny pieszym. Aby to osiągnąć, zaproponowali donice wygradzające drogę oraz kolorystyczne wydzielenia stref ruchu, poprzez malowanie nawierzchni. Strefy spotkań oprócz kolorów, wyznaczają także mobilne meble miejskie. Wizja projektu opiera się na działaniach tymczasowych, łatwych w wykonaniu i niegenerujących wysokich kosztów. Za ich pomocą możliwe jest prototypowanie zmian, a w razie konieczności — łatwy powrót do stanu pierwotnego — jeśli użytkownicy nie będą ze zmian zadowoleni.
Wybrane plansze projektowe: plansza 1, plansza 2, plansza 3
Jedności ulicą Radości
proj.: Emilia Chmielewska, Anita Janicka
Również drugi z zespołów zmierzył się z obszarem ulicy Jedności Narodowej, starając się stworzyć swoiste forum spotkań. Autorki skupiły się na aktywnościach, które mieszkańcy mogliby wykonywać w tej przestrzeni. Zaproponowały takie czynności jak:
- „oglądanie — wspominanie” — dzięki transparentnym tablicom z widokami ulicy sprzed 100 lat, umożliwiając porównanie obecnego oraz historycznego wizerunku Jedności Narodowej,
- „siadanie — rozmawianie” — poprzez wprowadzenie ogródków, z mobilnymi meblami miejskimi, stanowiącymi spokojne miejsce do rozmów;
- „kwiatek na dodatek” — sadzenie i pielęgnacja kwiatów doniczkowych wzdłuż ulicy, w donicach przy budynkach, w koszach zawieszonych na latarniach, na parapetach okien, podlewanych przez mieszkańców zgromadzoną wodą deszczową.
Wybrane plansze projektowe: plansza 1, plansza 2, plansza 3
Tańcząc w deszczu
proj.: Aleksandra Godycka, Daria Krzosek, Julia Przygoda
Celem koncepcji opracowanej dla ulicy Trzebnickiej, było ożywienie przestrzeni, zarówno w kontekście życia społeczno-kulturalnego, jak i środowiska przyrodniczego. Jako metodę, autorki wybrały wprowadzenie błękitno — zielonej infrastruktury. Dzięki zjawiskom zacieniania oraz parowania wody, obniżana jest temperatura otoczenia, a obecność roślin wpływa na poprawę jakości powietrza. W projekcie wprowadziły szereg różnorodnych rozwiązań — ogrody deszczowe i płytkie zbiorniki retencyjne w powiązaniu z zielenią. Studentki przewidziały także miejskie wodopoje, kurtyny wodne i zamgławiacze, dzięki którym użytkownicy będą mogli schłodzić się w upalne dni.
Wybrane plansze projektowe: plansza 1, plansza 2, plansza 3
Co dobrego dla mieszkańców Chrobrego
proj.: Wioletta Dębicka, Elżbieta Krzywonos
Ostatnią opracowywaną przez studentów i studentki przestrzenią była ulica Bolesława Chrobrego. Dla dwóch zespołów projektowych podstawowym założeniem zmian tego obszaru było stworzenie miejsca bezpiecznego, dostępnego i przyjaznego środowisku.
Autorki projektu „Co dobrego dla mieszkańców Chrobrego” skupiły się na uporządkowaniu przestrzeni ulicy, z wyraźnym określeniem granic poszczególnych stref funkcjonalnych. Strefowanie to ma na celu zapewnienie bezpiecznej przestrzeni życiowej, wolnej od samochodów. Elementy przewodnie koncepcji to przestrzenie integracji, ścieżki rowerowe oraz izolacyjne pasy zieleni.
Wybrane plansze projektowe: plansza 1, plansza 2, plansza 3
goGREENart
proj.: Żaneta Przybylska, Magdalena Kulińska
Ostatnia koncepcja stawia jako dodatkowy cel promocję lokalnego rzemiosła artystycznego. Inspirację dla autorek stanowiła istniejąca już w tej okolicy galeria sztuki oraz miejscowi artyści zajmujący się różnego rodzaju rękodziełem. Koncepcja zakłada wprowadzenie w przestrzeń ulicy Chrobrego różnorodnych wystaw i instalacji artystycznych.
Wybrane plansze projektowe: plansza 1, plansza 2, plansza 3
Wszystkie projekty zostały zaprezentowane na wystawie towarzyszącej konferencji naukowej (18-19 maja 2023 roku) „Przemyśleć zieleń. Zielona i błękitna infrastruktura w historycznej zabudowie staromiejskiej”, współorganizowanej przez trzy wrocławskie uczelnie: Politechnikę Wrocławską, Uniwersytet Przyrodniczy i Uniwersytet Wrocławski. W ramach partnerstwa przedsięwzięcie wspierane było przez Zarząd Zieleni Miejskiej Wrocławia oraz Muzeum Architektury we Wrocławiu.
Konferencja służyła skonfrontowaniu poglądów przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych i środowisk zawodowych na sytuację zieleni i wody w intensywnie zabudowanych historycznych obszarach miejskich, podlegających z reguły ochronie konserwatorskiej. Refleksją objęte zostały mieszkalno-usługowe dzielnice staromiejskie oraz rozbudowane w XIX i na początku XX wieku przedmieścia, brzegi przepływających przez centra miast rzek czy tereny powiązane ze szlakami kolejowymi.
