Praca zgłoszona na konkurs
„Najlepszy Dyplom Architektura”
„Peregrynarium” to projekt koncepcyjny domu pielgrzyma w Lubaniu na Kamiennej Górze. Praca podejmuje temat zapotrzebowania na współczesną architekturę dla pielgrzymów podróżujących do grobu św. Jakuba Apostoła w Santiago de Compostela w Hiszpanii. Wzrastające zainteresowanie wędrowaniem traktami pątniczymi zapoczątkowało rozważania dotyczące wymagań, jakim powinna sprostać architektura domu pielgrzyma — miejsca schronienia i regeneracji sił.
analizy
© Katarzyna Dybała
Obiekt został usytuowany na terenie opuszczonego basenu miejskiego w Lubaniu na Kamiennej Górze. Lubań położony jest u zbiegu trzech szlaków św. Jakuba, a teren basenu wymaga interwencji w celu ponownego oddania go w użytkowanie. „Peregrynarium” zostało zlokalizowane na zboczu góry, zgodnie z kierunkiem warstwic przecinających teren. Wejście główne do budynku łączy się z siecią traktów pobliskiego zabytkowego parku. Zamkniętą formę budynku skontrastowano swobodnym układem ścieżek meandrujących pomiędzy istniejącym drzewostanem.
sytuacja i zagospodarowanie terenu
© Katarzyna Dybała
Koncept rzutu wywodzi się z adaptacji wzoru stosowanego w produkcji chusteczek do nosa, z której miasto Lubań zasłynęło na arenie międzynarodowej w XX wieku. Krój chusteczek posłużył jako wyjściowy wzór, w który wpisano funkcje obiektu. Dokonując koniecznych niewielkich zmian, skrupulatnie zachowano proporcje i zasady motywu.
idea
© Katarzyna Dybała
Średniowieczna proweniencja peregrynowania pozwoliła sięgnąć do architektury klasztornej, a niewielkie cele zakonników doprowadziły do uzyskania wnętrz oszczędnych w wyrazie, jednak spełniających wymogi współczesnych zasad projektowania.
aksonometria
© Katarzyna Dybała
W centralnej części założenia przewidziano ogród — miejsce kontemplacji i wyciszenia. Pełne symboliki ogrody klasztorne stały się inspiracją do zaprojektowania zgeometryzowanej formy dziedzińca. Jego krzyżujące się ścieżki symbolizują rzeki raju. Znaczenie czterech pól można tłumaczyć jako cztery cnoty kardynalne, natomiast fontanna symbolizuje źródło życia. Nasadzenia zostały dobrane nieprzypadkowo: fiołki oznaczają pokorę, lilie — czystość wiary, a bukszpan — życie wieczne.
wirydarz
© Katarzyna Dybała
Projekt elewacji łączy dwa motywy — domu przysłupowego oraz muszli pielgrzymiej. Lubań należy do Krainy Domów Przysłupowych, która swym dziedzictwem obejmuje Polskę, Niemcy i Czechy. Dom przysłupowy to przykład tradycyjnego budownictwa ludowego, którego charakterystyczna struktura została przetworzona i zastosowana w formie słupów i podziałów elewacyjnych. Drugim motywem wykorzystanym w detalu jest muszla pielgrzymia. Muszla była nieodłącznym atrybutem pątników, a obecnie służy do oznakowania szlaków pielgrzymkowych. Jej kształt wykorzystano do projektu frezowań nad drzwiami tarasowymi.
elewacje i detal fasady
© Katarzyna Dybała
Strefa mieszkalna zajmuje trzy boki obiektu, a każdy z nich jest podzielony na pięć pasów. Rozpatrując od zewnątrz, można wyodrębnić pasy: tarasów, pokoi mieszkalnych, korytarza wielofunkcyjnego, funkcji towarzyszących oraz podcieni. Pokoje sypialne wychodzą na korytarz. Zaproponowane tam stoły jadalne, fotele i regały biblioteczne tworzą wspólną strefę aktywności. Naprzeciw pomieszczeń sypialnych wzdłuż korytarza biegną pasy funkcji towarzyszących: pralnia, kuchnie, magazyny.
przekroje
© Katarzyna Dybała
Czwarty bok domu pielgrzyma został zlokalizowany w istniejącym wzniesieniu terenu. W lewym górnym narożniku zaprojektowano małą kaplicę. Reszta tej części przeznaczona jest na organizację drobnych wydarzeń kulturalnych. Na poziomie –1 przewidziano tu również wszelkie pomieszczenia związane z obsługą technologiczną.
rzuty kondygnacji 0 i +1
© Katarzyna Dybała
Nad bryłą góruje wieża widokowa składająca się z rampy opasującej trzon wypełniony pomieszczeniami o rozmaitych funkcjach. Spacer rampą kończy się wejściem na taras widokowy. Nieregularny układ pomieszczeń zawieszonych nad kaplicą prowokuje grę cieni i światła, którego snop pada ze świetlika umieszczonego w dachu wieży.
wieża widokowa
© Katarzyna Dybała
Podstawowym budulcem jest drewno w technologii płyt CLT. Pionowy układ desek elewacyjnych odpowiada rytmowi tralek balustrady tarasowej oraz drewnianych lameli.
W pasach funkcji towarzyszących zastosowano również dyle szklane. Utworzono półprzezierną strefę, zapewniając doświetlenie korytarzy. Szklane ściany pełnią funkcję buforu, który redukuje hałasy dochodzące z dziedzińca.
pokój sypialny
© Katarzyna Dybała
„Peregrynarium” otwiera dyskusję na temat polskiej infrastruktury dla pielgrzymów i potencjału, jaki skrywają w sobie tereny pogranicza. Projekt prowokuje do rozważenia domu pielgrzyma jako obiektu goszczącego przybyszów z kraju i z zagranicy. Obiektu, którym miasto Lubań mogłoby się poszczycić na międzynarodowej arenie szlaków pątniczych.
Katarzyna DYBAŁA
Ilustracje: © Autorka
