Praca zgłoszona na konkurs
„Najlepszy Dyplom Architektura”
Temat pracy dyplomowej jest bezpośrednią reakcją na wydarzenia, które stały się nową rzeczywistością dla milionów ludzi. Z każdym dniem w naszym otoczeniu pojawia się coraz więcej gniewu i nienawiści. Coraz trudniej jest zachować nadzieję i chęć dążenia do czegoś lepszego. W tym projekcie próbowano zidentyfikować i pokazać możliwości architektury pozwalające na projektowanie obiektów sakralnych, które mogą pomóc ludziom odnaleźć wiarę i nadzieję w spokojną przyszłość. W części studialnej poszukiwano odpowiedzi na pytania: w jaki sposób, przy użyciu jakich narzędzi architektura jest w stanie tworzyć miejsca, które mogą zachęcać ludzi do czynienia dobra? Czy istnieje i czym jest przestrzeń sakralna? W którym momencie następuje zmiana architektury — kiedy zwykła przestrzeń staje się święta, transcendentalna, autentyczna?
lokalizacja i makieta projektu
© Maria Katsan
Projekt obejmuje zespół budynków Centrum Integracyjnego, jednak najważniejszą jego częścią jest kaplica ekumeniczna. Centrum zostało zlokalizowane w moim rodzinnym mieście, Odessie, w którym się urodziłam i spędziłam dzieciństwo i młodość, i które niestety przeżywa teraz nie najlepsze czasy. Działka dla projektowanego założenia znajduje się na obrzeżach miasta i ma bezpośredni dostęp do plaży.
schemat kształtowania bryły
© Maria Katsan
Projektowane założenie składa się z czterech obiektów kubaturowych. Powstała forma to układ rozsuniętych brył, które dzięki kompozycji w istocie tworzą jedną całość. Są one ułożone na głównej osi projektu ciągnącej się od południowego zachodu na północny wschód, zaczynającej się głównym wejściem i wjazdem na teren zespołu, przechodzącej przez wszystkie budynki, a kończącej się przy latarni morskiej.
plan zagospodarowania terenu
© Maria Katsan
Pierwszym obiektem zespołu jest dom opieki dziennej, rodzaj ogólnodostępnego domu spotkań czy domu kultury. Jest to budynek na rzucie prostokąta, przeznaczony przede wszystkim dla osób starszych, w pełni sprawnych, aktywnych, przychodzących do ośrodka i wracających do swoich domów.
Drugi obiekt to kwadratowy budynek z wewnętrznym dziedzińcem zaprojektowany dla celów opieki nad osobami starszymi. Program przewiduje pokoje opieki specjalistycznej pod nadzorem personelu medycznego, jednak nie jest to funkcja szpitalna.
elewacja Centrum opieki nad osobami starszymi
© Maria Katsan
Kolejnym elementem zespołu Centrum Integracji jest kaplica ekumeniczna, której gospodarzem będzie przedstawiciel Cerkwi prawosławnej. Budynek odwołuje się do tradycyjnej kompozycji architektury sakralnej dzięki osiowości planu i ułożeniu na osi wschód–zachód. Natomiast forma budynku, neutralny betonowy prostopadłościan, nie odpowiada tradycyjnemu kostiumowi architektonicznemu obiektów sakralnych. Minimalistyczny, surowy budynek na rzucie prostokąta nie powinien z zewnątrz sugerować, że jest to obiekt religijny.
rzut kaplicy
© Maria Katsan
Po wejściu na ścisłe terytorium kaplicy znajdujemy się w ogrodzonym wysokim murem dziedzińcu, gdzie zaczynają na nas oddziaływać skala, proporcje, materiał, cisza. Prawie odizolowana od świata zewnętrznego osoba może się skupić na wewnętrznych doznaniach i doświadczeniach. Wchodząc przez wąską szczelinę do wnętrza kaplicy, widzimy pierwszą formę symboliczną — wznoszącą się spiralnie do samego stropu wstęgę zakończoną otwartym okulusem, przez który widać niebo.
wizualizacja i okulus w kaplicy
© Maria Katsan
Betonowa rzeźba pokryta warstwą złota jest wynikiem dążenia do uniknięcia tradycyjnej kopuły i wielokrotnego przekształcania jej formy. Główna sala kaplicy jest otwarta, nieogrzewana. Obok niej zaprojektowano mniejsze pomieszczenie, zamknięte, ogrzewane. W nim będzie można się pomodlić, posiedzieć w ciszy, patrząc na zewnątrz przez wielkie okno. Aby wzmocnić poczucie połączenia człowieka z naturą, zdecydowano o wycięciu otworu we wschodniej części zewnętrznego muru. Dzięki temu będzie można patrzeć na morze, nawet będąc wewnątrz kaplicy. Opracowany detal architektoniczny pokazuje, jak uzyskano właściwy kadr widoku w taki sposób, aby żaden z odwiedzających na zewnątrz nie przesłaniał widoku.
wnętrze i widok z kaplicy
© Maria Katsan
Elementem zamykającym kompozycję całego założenia będzie wieża. Ściany pomnika pamięci zostaną odlane z betonu z fragmentami budynków zburzonych i zniszczonych podczas wojny, aby podkreślić, jak ważne jest w dzisiejszych czasach tworzenie czegoś, a nie niszczenie.
zadaszone przejście między obiektami
© Maria Katsan
Wszystkie obiekty łączy zadaszone przejście na poziomie pierwszego piętra. Wzdłuż głównej osi poprowadzono ścieżki, rampy i promenady, które prowadzą przez cały teren aż na plażę. Na terenie Centrum znajdują się ogródki do uprawy warzyw i owoców, park z drzewami, plenerowa siłownia, miejsce spotkań wokół ogniska. Wjazd na teren i parking przed wejściem na sześćdziesiąt miejsc znajdują się z południowo-zachodniej strony działki. Podjazd gospodarczy rozwiązano od strony północnej. Ponad 50 procent powierzchni całego terenu zajmują tereny zielone.
fragment elewacji Centrum opieki dziennej
© Maria Katsan
Jasny kolor betonu oraz proporcje elementów stwarzają szanse, że architektura będzie jasna i czytelna. Fasady odlewane z betonu w szalunkach deskowych oddają naturalny rysunek i fakturę drewna z odwzorowaniem słoi, a nawet defektów desek, „zabrudzeń” w postaci trawy i wynikających z niedoskonałości technologii pęcherzyków powietrza. Szary beton eksponuje swą zmienną naturę, ukazując różną barwę w odcieniach szarości i szorstką fakturę.
Jestem przekonana, że architektura może tworzyć miejsca, które podtrzymują, chronią i pozwalają rozwijać w nas to, co najlepsze, z dala od świata, który nieuchronnie nam zagraża i nas zasmuca.
Maria KATSAN
Ilustracje: © Autorka
