Praca zgłoszona na konkurs
„Najlepszy Dyplom Architektura”
Projekt Domu Słowa Pisanego porusza kwestię przyszłości literatury w dobie postępującego rozwoju technologicznego. Stanowi próbę odpowiedzi na problem dewaluacji książek w formie papierowej poprzez stworzenie miejsca poświęconego ich powtórnemu obiegowi, wchodzi w dialog z obowiązującym modelem instytucji czytelni, skoncentrowanym na ochronie zbiorów kosztem swobody ich użytkowania.
Przedmiotem opracowania jest czterokondygnacyjny budynek w zabudowie pierzejowej zlokalizowany na warszawskiej Starej Pradze, przy ulicy Brzeskiej. Tworzy on dostępną przestrzeń o sąsiedzkim charakterze, mającą stanowić przeciwwagę w postępującym procesie gentryfikacji dzielnicy, także zapewniać warunki do wymiany myśli, pracy oraz wyciszenia — i otwarcia na inicjatywy lokalne.
po lewej: aksonometria; po prawej: widok z ulicy Brzeskiej
© Michał Karpeta
idea
Prezentowana koncepcja architektoniczna jest odpowiedzią na wyobrażenie przyszłej kondycji czytelnictwa. Skupia się na przemijającym zjawisku, jakim jest książka papierowa, starając się odnaleźć jej nowy sposób funkcjonowania w świecie poprzez stworzenie miejsca poświęconego zbieraniu niechcianej literatury oraz nieodpłatnemu udostępnianiu jej.
Ewolucja literatury będzie wymagać zmienienia dotychczasowego jej postrzegania, a co za tym idzie, stworzenia nowych instytucji oraz placówek dostosowanych do tych potrzeb i wymogów. Literatura jest niezwykle ważnym elementem kultury, oprócz ochrony powinna być także w jak największym stopniu udostępniana.
czytelnia na 2. piętrze
© Michał Karpeta
Biblioteka, z greckiego połączenie słów biblion — książka, oraz thēkē — zbiornik, przez stulecia oznaczała miejsce składowania zbiorów w celu zachowania zawartych w nich informacji. Funkcja ta pozostała niezmieniona. W przestrzeniach dzisiejszych bibliotek oraz czytelni użytkownik nadal jest gościem, odwiedzającym zmuszonym do respektowania obowiązujących reguł dostępu, ciszy oraz higieny.
koncepcja
Projekt zakłada stworzenie ogólnodostępnej przestrzeni w tkance miejskiej — czytelni bazującej na idei powtórnego obiegu książek, nieograniczonej zasadami, barierami, kartami dostępu bądź terminami zwrotu.
czytelnia na 3. piętrze
© Michał Karpeta
Czytelnię podzielono na trzy strefy, odpowiadające trzem piętrom, zaprojektowanym pod kątem trzech aktywności: wymiany myśli, spotkań i dyskusji; pracy oraz nauki; skupienia, odpoczynku oraz izolacji.
Ważnym elementem koncepcji jest kreowanie wnętrza będącego płynnym doświadczeniem odbiorcy, zachęcającego do wzajemnej interakcji bądź umożliwiającego chwilową izolację. Ma w tym pomóc obrana zasada konstrukcyjna, zakładająca wykorzystanie siatki słupów krzyżowych oraz zróżnicowanie ich przekroju i kształtu w sposób odpowiadający gradacji charakteru kondygnacji.
rzut 1. piętra
© Michał Karpeta
Kształt architektoniczny konstrukcji jest najważniejszym elementem koncepcji, definiuje zarówno aspekt przestrzenny, jak i architektoniczny wnętrza oraz zewnętrza. Obła forma słupów i przejść pomiędzy nimi ma być dalekim przetworzeniem i odniesieniem do bram praskich kamienic.
przekrój B-B i elewacja
© Michał Karpeta
Budynek stanowi jednolitą i zwartą bryłę, kontynuującą pierzeję ulicy oraz zamykającą z trzech stron kwartał zabudowy. Kształtuje także wewnętrzną tożsamą dla okolicy przestrzeń otwartą, połączoną przejściem z sąsiednimi dziedzińcami.
By rozbić monumentalizm bryły oraz zaakcentować podział funkcjonalny pięter, zastosowano delikatne podziały, a także uskoki kondygnacji. Jasny kolor użyty na betonowej fasadzie ma odciążyć bryłę. Elewacje budynku stanowią prefabrykowane oraz impregnowane elementy, wytłoczone w barwionym na odcień ciepłej bieli betonie. Zamknięte narożniki kompozycyjnie domykają elewację oraz tworzą dominanty architektoniczne w pierzei ulicy.
przekrój C-C
© Michał Karpeta
Plan funkcjonalny został podzielony na trzy części: korpus zawierający główne pomieszczenia budynku (czytelnie, biura, warsztaty, przestrzenie wystawowe) oraz dwa trzony komunikacyjno-sanitarne. Przez każdą kondygnację wzdłuż dziedzińca biegnie trakt komunikacyjny, spajający wszystkie elementy piętra. Serce założenia stanowi otwarta klatka schodowa łącząca kondygnacje nadziemne.
ogród na dachu
© Michał Karpeta
Na dachu znajduje się otwarty ogród intensywny, który został tak zaprojektowany, by tworzył zakątki, a latem mógł służyć jako czwarta zielona część czytelni. Zieleń jest zróżnicowana w sposób płynny, od niskich traw po niskie krzewy.
Michał KARPETA
Ilustracje: © Autor
