Praca zgłoszona na konkurs
„Najlepszy Dyplom Architektura”
Poprzez proces globalizacji, komercjalizacji architektury i uniformizacji budowli w coraz szybszym tempie wiele obszarów w Polsce zatraca swoje wyjątkowe cechy i wartości. Zanika ciągłość przestrzenna i kulturowa, a nowo powstające domy spolaryzowane są między kontekstualną ignorancją a romantycznym sentymentalizmem. Kształtowane i rozwijane przez setki lat typologie, nierozerwalnie połączone z miejscem, dziś możemy oglądać głównie w skansenach lub jako ostańce wśród chaotycznego katalogowego budownictwa.
twarze istniejących domów podcieniowych
© Szymon Chwazik
Praca dyplomowa skupia się na poszukiwaniu relacji regionalnej tradycji i współczesnych realiów budowania, koncentrując się w części projektowej na obszarze Żuław Wiślanych. Unikalność tego regionu wynika z konsekwentnej, wielopokoleniowej pracy całej społeczności mieszkańców nad przekształcaniem i budowaniem krajobrazu w odpowiedzi na wyzwania, jakie tworzył żywioł wody. Doprowadziło to do wykształcenia charakterystycznych typologii budownictwa, w tym domów podcieniowych, i antropogenicznych układów krajobrazu: rozległych polderów, systemów tam i grobli oraz geometrycznych nasadzeń zieleni wysokiej.
zestawienie sylwet domów podcieniowych, historyczny i projektowany
© Szymon Chwazik
Koncepcja projektowa zakłada stworzenie zabudowy z funkcjami gościnnymi, wpisanej w zabudowę skromnej, historycznej wsi Osice. Projektowany zespół składa się z trzech budynków: domu mieszkalnego gospodarzy oraz dwóch budynków uzupełniających: wielofunkcyjnego oraz z pokojami na wynajem. Dom mieszkalny został zaprojektowany w obrysie fundamentów zabytkowego domu podcieniowego, który został rozebrany w 2015 roku ze względu na zły stan techniczny.
widok z lotu ptaka
© Szymon Chwazik
zagospodarowanie terenu wraz ze strukturą parterów
© Szymon Chwazik
Dom zaplanowano dla jednej rodziny, która wpisuje się we współczesny trend ucieczki z miasta na wieś. Zawiera przestrzenie mieszkalne dla gospodarzy oraz miejsca gościnne, gdzie przyjezdni mogą spożywać posiłki i spędzać czas wolny. Zaprojektowany układ blokowy pozwala na swobodne łączenie się przestrzeni do przebywania, a struktura bloków zamkniętych umożliwia dzielenie i zamykanie kubatur według potrzeb. Dom poprzez rozległe otwarcia łączy się z ogrodem, każda jego strona otwiera się na inny typ zieleni, usytuowany zgodnie z dostępnością funkcji. Czytelny układ wnętrza strefuje przestrzeń, zapewniając gradację prywatności kolejnymi pomieszczeniami od wejścia głównego.
dom gospodarzy, rzut parteru
© Szymon Chwazik
Koncepcja stanowi próbę projektowania w duchu współczesnego pragmatyzmu, podążając przede wszystkim za logicznym i racjonalnym charakterem budownictwa wiejskiego. Forma domu stawia na czytelny i prosty układ. Tworzy go struktura bloków obsługujących, zawierających funkcje pomocnicze i magazynowe, oraz przestrzenie dzienne, które otwierają się na otaczający krajobraz. Głównym założeniem było zapewnienie długiego widoku poprzez liczne otwarcia w blokach tworzące kadry na przestrzenie dzienne domu, dopełniające widok żuławskiego horyzontu.
widok z ulicy na dom gospodarzy
© Szymon Chwazik
Układ bloków podkreśla podział przestrzeni parteru na część gościnną i prywatną, co dodatkowo akcentowane jest schodami wyznaczającymi przestrzeń dla gospodarzy. Dom ma za zadanie odpowiadać na specyfikę lokalnego sposobu zamieszkiwania poprzez przestrzenne pomieszczenia do wspólnego przebywania, łączące się z krajobrazem i innymi częściami domu. Uzupełniająca zabudowa stanowi reminiscencję budynków gospodarczych i wpisuje się w układ zabudowy we wsi. Domy te nie powtarzają jednak historycznej bryły, a ich forma podyktowana jest ekonomią i funkcjonalnością. Budynki tworzą relację z krajobrazem za pomocą dużych otwarć w przestrzeniach do przebywania.
widok z jadalni gospodarzy i widok z jadalni gości na ogród
© Szymon Chwazik
Współczesność stawia architekta wobec pytań związanych z lokalnością materiałów. Czym jest miejscowy budulec i czy istnieje on w takiej formie jak w przeszłości? Typowa dla obszarów wiejskich metoda budowania z dostępnych materiałów nie uległa przekształceniu, natomiast zmieniono samo tworzywo. Projekt uwzględnia realia współczesnej wsi, proponując najbardziej powszechne i przystępne surowce, takie jak ściany murowane jednowarstwowe, naturalny grubowarstwowy tynk cementowo-wapienny czy blacha cynkowo-tytanowa układana na rąbek stojący.
Szymon CHWAZIK
Ilustracje: © Autor
