Węgierskie Muzeum Historii Naturalnej,
projekt: BIG
W drugim co do wielkości mieście Węgier, Debreczynie, powstaje nowa siedziba Węgierskiego Muzeum Historii Naturalnej, zaprojektowana przez pracownię architektoniczną BIG – Bjarke Ingels Group. Obiekt o powierzchni 23 tysięcy metrów kwadratowych będzie zlokalizowany w Wielkim Lesie (Nagyerdő), historycznym obszarze na północy miasta, który od wieków stanowi zielone serce regionu. Projekt, realizowany we współpracy z lokalnymi i międzynarodowymi partnerami, zakłada stworzenie przestrzeni opartej na trzech przenikających się wstęgach krajobrazowych, które wznoszą się z dna lasu, łącząc funkcje publiczne, naukowe i edukacyjne. Innowacyjna forma muzeum oraz jego harmonijne wpisanie w naturalne otoczenie zapowiadają obiekt, który ma szansę stać się wizytówką Debreczyna i kluczowym elementem rządowej strategii rozwoju kulturalnego do 2030 roku.
Węgierskie Muzeum Historii Naturalnej w Debreczynie ma szansę stać się wizytówką miasta i kluczowym elementem rządowej strategii rozwoju kulturalnego do 2030 roku
© BIG – Bjarke Ingels Group
kontekst i lokalizacja – Wielki Las jako tło dla nowoczesnej architektury
Nowe muzeum powstaje na terenie dawnego boiska sportowego, położonego na skraju Wielkiego Lasu, który od stuleci pełni rolę naturalnego zaplecza rekreacyjnego i ekologicznego Debreczyna. Wybór tej lokalizacji nie jest przypadkowy – Wielki Las, czyli Nagyerdő, z jego bogatą historią i różnorodnością biologiczną, stanowi idealne tło dla instytucji poświęconej historii naturalnej. Projekt został powierzony BIG we współpracy z węgierskim biurem Vikár és Lukács Építés Stúdió, a także firmami Museum Studio i TYPSA, które wniosły swoje doświadczenie w zakresie projektowania przestrzeni muzealnych i technicznych. Obiekt zastąpi dotychczasową siedzibę muzeum w Budapeszcie, co wpisuje się w szerszą wizję rządu węgierskiego, zakładającą decentralizację instytucji kulturalnych i wzmocnienie roli Debreczyna jako regionalnego centrum edukacji i nauki.
Nowe muzeum powstaje na terenie dawnego boiska sportowego, położonego na skraju Wielkiego Lasu
© BIG – Bjarke Ingels Group
Powierzchnia muzeum została zaprojektowana z myślą o różnorodnych funkcjach. W jego wnętrzu znajdą się zarówno stałe, jak i tymczasowe sale wystawowe, przestrzenie edukacyjne, laboratoria badawcze, a także udogodnienia dla zwiedzających, takie jak restauracja czy biblioteka. Dodatkowo przewidziano zaplecze techniczne i administracyjne, co czyni obiekt kompleksowym centrum wiedzy o świecie przyrody. Zamawiającymi projekt są Węgierskie Muzeum Historii Naturalnej oraz Ministerstwo Kultury i Innowacji, które widzą w nim szansę na promocję nauki i kultury w skali lokalnej i międzynarodowej.
Węgierskie Muzeum Historii Naturalnej w Debreczynie – we wnętrzu znajdą się zarówno stałe, jak i tymczasowe sale wystawowe, przestrzenie edukacyjne, laboratoria badawcze, a także udogodnienia dla zwiedzających, takie jak restauracja czy biblioteka
© BIG – Bjarke Ingels Group
architektura inspirowana naturą – wizja Bjarke Ingelsa
Kluczowym elementem projektu jest jego forma, oparta na trzech nakładających się na siebie wstęgach krajobrazowych. Te bryły, wznoszące się i opadające w rytmie otaczającego terenu, tworzą strukturę, która zdaje się wyrastać z dna lasu. Bjarke Ingels, założyciel i dyrektor kreatywny BIG, tak opisuje koncepcję:
Historia naturalna to temat, który jest mi bliski – tak bliski, że nazwałem mojego najstarszego syna Darwin. W związku z tym to wielki zaszczyt, że powierzono mi autorstwo Węgierskiego Muzeum Historii Naturalnej w Wielkim Lesie Debreczyńskim. Nasz projekt został pomyślany jako skrzyżowanie ścieżek i linii. Przecinające się wstęgi krajobrazu nakładają się na siebie, tworząc serię nisz i siedlisk, sal i galerii, łącząc wnętrze i zewnętrzność i intymność w płynnej ciągłości. W efekcie powstanie wzgórze stworzone przez człowieka na leśnej polanie; geometrycznie czyste, ale delikatnie organiczne – odpowiedni dom dla cudów świata przyrody.
Węgierskie Muzeum Historii Naturalnej w Debreczynie – kluczowym elementem projektu jest jego forma, oparta na trzech nakładających się na siebie wstęgach krajobrazowych
© BIG – Bjarke Ingels Group
Konstrukcja muzeum będzie opierać się na masywnym szkielecie drewnianym, a elewacja zostanie wykonana z paneli ze zwęglonego drewna, pozyskiwanego lokalnie. Taki wybór materiałów nie tylko podkreśli związek budynku z otoczeniem, ale także wpisze się w zasady zrównoważonego budownictwa. Część obiektu będzie zagłębiona w ziemi, co pozwoli na wizualne wtopienie się w krajobraz Wielkiego Lasu, natomiast pochyły dach otworzy przestrzeń dla publiczności, oferując możliwość spacerów i widoków na miasto. W ten sposób muzeum stanie się nie tylko miejscem ekspozycji, ale także aktywną częścią parku, dostępną dla mieszkańców i turystów.
Węgierskie Muzeum Historii Naturalnej w Debreczynie – konstrukcja muzeum będzie opierać się na masywnym szkielecie drewnianym, a elewacja zostanie wykonana z paneli ze zwęglonego drewna, pozyskiwanego lokalnie
© BIG – Bjarke Ingels Group
zrównoważony rozwój i integracja z otoczeniem
Hanna Johansson, partnerka w BIG, podkreśla ekologiczny wymiar projektu:
Wyobraziliśmy sobie Węgierskie Muzeum Historii Naturalnej jako zintegrowaną część środowiska, zarówno ukształtowaną przez otaczający ją krajobraz, jak ikształtującą go. Zbudowany z masywnego drewna budynek posiada elewację z lokalnie pozyskiwanych paneli ze zwęglonego drewna, które wyłaniają się z ziemi, zacierając granice między architekturą a dziką przyrodą. Muzeum wykorzystuje masę termiczną gruntu i integruje systemy energetyczne na miejscu, w tym pętle geotermalne i panele fotowoltaiczne, aby zapewnić stabilny klimat wewnętrzny przez cały rok. Zamiast po prostu chronić teren, budynek przywraca go i wzmacnia – regenerując bioróżnorodność, jednocześnie cicho dostosowując się do otoczenia.
Zastosowanie masywnego drewna i zwęglonych paneli elewacyjnych to nie jedyne rozwiązania proekologiczne. Budynek wykorzystuje masę termiczną gruntu, systemy geotermalne oraz panele fotowoltaiczne, co pozwala na utrzymanie stabilnego klimatu wewnątrz przez cały rok przy minimalnym zużyciu energii. Tego typu podejście ma na celu nie tylko ochronę otaczającego terenu, ale także jego regenerację – projekt zakłada zwiększenie bioróżnorodności w Nagyerdő poprzez stworzenie nowych nisz i siedlisk w obrębie wstęg krajobrazowych.
Węgierskie Muzeum Historii Naturalnej w Debreczynie – wizualizacja wnętrza
© BIG – Bjarke Ingels Group
Dostępność muzeum została zaprojektowana z myślą o integracji z tkanką miejską i naturalną. Budynek będą otaczały otwarte place i kręte ścieżki leśne. Głównym punktem orientacyjnym będzie południowy plac, pełniący funkcję przestrzeni spotkań i centrum aktywności społecznych. Taki układ podkreśla otwartość muzeum na otoczenie, czyniąc je miejscem dostępnym zarówno dla mieszkańców Debreczyna, jak i przyjezdnych.
Węgierskie Muzeum Historii Naturalnej w Debreczynie – wizualizacja projektu
© BIG – Bjarke Ingels Group
wnętrze muzeum – przestrzeń dla nauki i społeczności
Wewnętrzna organizacja muzeum została zaprojektowana z dbałością o funkcjonalność i intuicyjność. Centralnym punktem stanie się hol recepcyjny, który będzie pełnić rolę swoistego kompasu, kierując zwiedzających do poszczególnych skrzydeł wystawowych. W obiekcie zaplanowano pięć stałych galerii oraz jedną przestrzeń przeznaczoną na wystawy tymczasowe i wydarzenia publiczne, rozmieszczone w układzie promienistym. Powyżej holu znajdzie się biblioteka i restauracja, z których roztacza się widok na korony drzew Wielkiego Lasu, natomiast na niższym poziomie zostanie zlokalizowane centrum edukacyjne. To ostatnie obejmie warsztaty, przestrzenie do zabawy oraz laboratoria badawcze, dedykowane studentom, rodzinom i pracownikom naukowym.
Węgierskie Muzeum Historii Naturalnej w Debreczynie – wizualizacja wnętrza
© BIG – Bjarke Ingels Group
Taki układ pozwoli na elastyczne wykorzystanie przestrzeni, dostosowane do potrzeb różnych grup odbiorców. Galerie stałe prezentować będą zbiory związane z historią naturalną, natomiast wystawy tymczasowe umożliwią wprowadzanie nowych tematów i współpracę z innymi instytucjami. Centrum edukacyjne z kolei ma szansę stać się miejscem, w którym nauka o przyrodzie będzie dostępna w przystępnej formie dla osób w każdym wieku.
Węgierskie Muzeum Historii Naturalnej w Debreczynie – w obiekcie zaplanowano pięć stałych galerii oraz jedną przestrzeń przeznaczoną na wystawy tymczasowe i wydarzenia publiczne, rozmieszczone w układzie promienistym
© BIG – Bjarke Ingels Group
znaczenie dla Debreczyna i regionu
Nowe Węgierskie Muzeum Historii Naturalnej to nie tylko architektoniczne osiągnięcie, ale także inwestycja w przyszłość Debreczyna. Przeniesienie siedziby muzeum z Budapesztu do drugiego co do wielkości miasta Węgier jest wyrazem polityki decentralizacji i wzmacniania regionalnych ośrodków kulturalnych. Do 2030 roku Debreczyn ma stać się kluczowym centrum edukacji i nauki, a muzeum odegra w tym procesie istotną rolę. Jego lokalizacja w Wielkim Lesie, w połączeniu z nowoczesnym projektem i ekologicznymi rozwiązaniami, przyciągać będzie zarówno turystów, jak i badaczy, przyczyniając się do promocji miasta na arenie międzynarodowej.
Do 2030 roku Debreczyn ma stać się kluczowym centrum edukacji i nauki, a muzeum odegra w tym procesie istotną rolę
© BIG – Bjarke Ingels Group
Projekt BIG to przykład architektury, która łączy innowacyjność z szacunkiem dla natury i lokalnego kontekstu. Wstęgi krajobrazowe, drewniana konstrukcja i otwarte przestrzenie publiczne stworzą obiekt, który nie będzie dominować nad otoczeniem, lecz będzie współistniał z nim w harmonii. W efekcie nowe muzeum ma szansę stać się symbolem współczesnego podejścia do projektowania przestrzeni kulturalnych – miejsc, które edukują, inspirują i łączą ludzi z naturą.
Oprac.: Anastazja Dżupina
Ilustracje udostępnione dzięki uprzejmości pracowni BIG.
