Mieszkańcy dzielnicy Szerokie w Lublinie od lat 50. XX wieku nie mieli odpowiedniej placówki kulturalno-oświatowej. W końcu, po wielu latach doczekali się filii Miejskiej Biblioteki Publicznej pełniącej również funkcję osiedlowego domu kultury. Biblioteka na Poziomie projektu GK-Atelier to nowoczesny budynek typu open space z multifunkcjonalnymi przestrzeniami.
filia Miejskiej Biblioteki w Lublinie to przestrzeń typu open space
fot.: Piotr Arnoldes
Projekt GK-Atelier zakładał stworzenie otwartej, nowoczesnej i jasnej przestrzeni z elementami soft loft. W bibliotece architekci rozmieścili wiele nowoczesnych funkcji integrujących lokalną społeczność. Można tutaj znaleźć przestrzeń ze stanowiskami komputerowymi, pomieszczenie z audiobookami, strefę projekcyjną i kąciki dla dzieci ukryte wewnątrz regałów. Misją Biblioteki na Poziomie jest odczarowywanie stereotypowego poglądu na bibliotekę i udowodnienie, że tego typu ośrodki mogą być innowacyjne i skutecznie podążać za oczekiwaniami współczesnych użytkowników.
Biblioteka na Poziomie, rzut parteru
© GK-Atelier Grzegorz Kłoda
Biblioteka na Poziomie
Biblioteka na Poziomie to wyjątkowy projekt z wielu powodów. Między innym ze względu na łatwość i czas, w jakim powstała koncepcja. Właściwie dosyć konkretna wizja narodziła się przy pierwszej wizycie w lokalu. Już wtedy z dyrektorem biblioteki zgodziliśmy się, że więźba dachowa musi zostać odkryta, biblioteka będzie open space bez wprowadzania podziałów ścianami oraz omówiliśmy wstępnie dodatkowe funkcje przyszłego lokalu. W mojej głowie pojawił się pomysł na jasne, nieco sterylne wnętrze przełamane kolorytem książek. Po otrzymaniu standardowych wytycznych inwestorskich, między innymi o ilości książek, audiobooków czy stanowisk komputerowych, zabraliśmy się do projektowania. Po miesiącu koncepcja była gotowa. Mając świadomość, jak mocno nowatorski jest to projekt, na prezentację do Lublina jechałem pełen obaw. Okazało się, że zupełnie niepotrzebnie. Projekt oraz nazwa zostały przyjęte z wielkim entuzjazmem i bez jednej poprawki. W tym konkretnym przypadku jasne wytyczne inwestora oraz klarowna wizja sprawiły, iż cel został osiągnięty błyskawicznie bez poszukiwania inspiracji — opowiada Grzegorz Kłoda.
biblioteka charakteryzuje się odsłoniętą więźbą dachową i antresolami
fot.: Piotr Arnoldes
Współczesne biblioteki potrzebują przestrzeni multifunkcjonalnych, czyli takich, które mają zdolność adaptacji zależnie od potrzeb. Wiedząc to, architekci starali się zaaranżować wnętrze tak, aby dawało możliwość swobodnego i nieograniczonego sposobu użytkowania. Takie miejsce umożliwia kreatywnemu zespołowi bibliotekarzy na dopasowywanie aktywności bibliotecznych do potrzeb coraz bardziej wymagających użytkowników. Dla czytelników, ceniących spokój i odosobnienie zostały stworzone wnęki w regałach z pojedynczymi siedziskami.
architekci ukryli w regałach wnęki z siedziskami oraz przestrzenie dla dzieci
fot.: Piotr Arnoldes
regały-schody
Wnętrze biblioteki to także dwie, przemyślane antresole. Wyzwaniem dla projektantów była niewielka powierzchnia, którą mieli wykorzystać na potrzebne funkcje biblioteczne.
Kiedy przeanalizowaliśmy oczekiwania inwestora i skonfrontowaliśmy je z dostępną w lokalu powierzchnią, szybko okazało się, że jest ona po prostu za mała. Mogliśmy albo się poddać i zrezygnować z części funkcji albo spróbować stworzyć dodatkową przestrzeń. Podczas jednej z wielu rozmów padł pomysł: A gdyby tak można było chodzić po regałach? Szybko zabraliśmy się do sprawdzenia, czy nasz pomysł ma rację bytu. Sprawdziliśmy wysokość i było OK! — mówi architekt Grzegorz Kłoda.
Biblioteka na Poziomie to także wiele nietypowych rozwiązań
fot.: Piotr Arnoldes
W ten sposób powstały regały-schody. Architekci rozstawili je szerzej niż zwykle, taka, aby utworzyć ciągi komunikacyjne i dodatkowe przestrzenie użytkowe. W ten sposób udało się nawet wyodrębnić pomieszczenie do słuchania audiobooków. Aby przestrzeń na regałach była bezpieczna konieczna jest specjalna konstrukcja w formie wsporników i kratownic, ukryta między regałami. Górna część wykończenia regałów tworzy podłogę i częściowo wielką donicę wypełnioną żwirem i sztuczną roślinnością.
wydzielona została specjalna przestrzeń do słuchania audiobooków
fot.: Piotr Arnoldes
ukryta antresola
Mimo to przestrzeni nadal brakowało. Wtedy przeanalizowaliśmy konstrukcję prefabrykowanej więźby dachowej. Okazało się, że z powodzeniem możemy umieścić tam antresolę. Niestety pojawiły się dwa problemy: pierwszy, więźba nie była przygotowana na obciążenie antresoli oraz drugi, nie mieliśmy miejsca na schody prowadzące na tak wysoką antresolę — mówi główny architekt GK-Atelier
Biblioteka na Poziomie, rzut antresoli
© GK-Atelier Grzegorz Kłoda
Architekci kolejny już raz przeprojektowali regały, tak aby mogły pełnić funkcję bezpiecznych i estetycznych schodów, w których umieścili niewielkie wnęki dla dzieci. Dodatkowo stworzyli stalową konstrukcję wychodzącą ponad dolny pas więźby dachowej, która nadaje nieco industrialny klimat wnętrzom. Na takiej konstrukcji ukryli wysoką antresolę, do której można się dostać, wchodząc po regałach. Ktoś, kto wejdzie do biblioteki tylko na chwilę, może nawet nie zauważyć antresoli ukrytej wysoko pod dachem. natomiast z góry jest piękny i inspirujący widok na cała bibliotekę.
wysoką antresolę zajmuje przestrzeń multimedialna
fot.: Piotr Arnoldes
filetowy mech i ciekawe detale
Istotnym aspektem projektu był także detal. Nieprzypadkowo barierki schodów oraz antresoli są szklane. Architektom zależało na tym, by nie stanowiły bariery wizualnej w przestrzeni, a jedynie były zabezpieczeniem. Efektownym detalem jest także sama konstrukcja budynku — przefabrykowana więźba dachowa, która nadaje wnętrzom przyjemnego rytmu, a z pewnej perspektywy wprowadza nawet dynamikę. Wdzięcznym detalem jest również zieleń, nawet ta sztuczna, bo dała możliwość zastosowania w wymagającym środowisku biblioteki. Wprowadzenie sztucznej zieleni pozwoliło architektom na niestandardowe formy, kształty i kolorystykę. Znajdziemy tutaj zielone kule, fioletowy mech i liściaste wstawki między książkami.
na antresoli funckcję ozdobną pełni sztuczny mech
fot.: Piotr Arnoldes
Mimo że od otwarcia minęły trzy lata, nieustannie jestem zapraszany przez środowiska bibliotekarskie (w tym na zaproszenie Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich) na różnego rodzaju konferencje i webinary m.in. „Biblioteka XXI wieku – nowoczesna architektura, funkcjonalne wyposażenie, pomysłowe aranżacje” aby opowiadać o Bibliotece na Poziomie jako bibliotece szanującej jej tradycyjny aspekt jednocześnie otwierającej się na nowe funkcjonalności i nowe potrzeby współczesnego czytelnika. Wymyślona nazwa biblioteki nawiązuje do poziomów powstałych w wyniku zastosowania antresol oraz świadomie wprowadza pewną dwuznaczność, która sugeruje nowoczesny charakter filii — podsumowuje Grzegorz Kłoda.
fioletowy mech to akcent kolorystyczny i przestrzeń dla dzieci
fot.: Piotr Arnoldes
Biblioteka na Poziomie otrzymała nominację oraz II miejsce w głosowaniu internautów w plebiscycie Polska Architektura XXL 2018 roku oraz w 2020 roku nagrodę w konkursie International Property Awards.
Grzegorz Kłoda jest także autorem działającej od stycznia 2021 roku BIOTEKI biblioteki pełnej zieleni i naturalnych materiałów, powstałej w myśl zrównoważonego rozwoju.
