Become an A&B portal user and receive giveaways!
Become an A&B portal user and receive giveaways!
maximize

A village hall in a glass sphere - an original vision from UGO Architecture

23 of June '22

Nietypowy budynek w nietypowej oprawie — o formie „szklanej kuli”. To jedna z wstępnych propozycji zagospodarowania cennej i zaniedbanej posesji przy ul. Głogowskiej w Poznaniu autorstwa UGO Architecture. Skromnych rozmiarów zabytkowa willa mogłaby odgrywać rolę eksponatu w „witrynie” współczesnej plomby o skali dopasowanej do sąsiednich kamienic.

Oryginalny koncept to próba odpowiedzi na pytanie, jak ocalić przed zniszczeniem jeden z trudniejszych do adaptacji zabytków Poznania. Chodzi o dwukondygnacyjny wolnostojący dom mieszkalny przy ul Głogowskiej 37 w dzielnicy Łazarz. Powstał 120 lat temu i nazywany jest sołtysówką, zajmował go bowiem Adam Jeske, ostatni sołtys Łazarza – zanim tę podpoznańską wieś włączono w 1900 roku w obręb miasta. Wtedy też rozpoczął się budowlany boom, którego świadectwem są wysokie kamienice wybudowane na sąsiednich działkach. Kontrast między ich skalą a rozmiarami sołtysówki jest ogromny.

Podobnie jest ze stanem, w którym znajdują się budynki: kamienice są zamieszkane, a opustoszała sołtysówka niszczeje od kilkunastu lat. Jest tak, mimo że biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków od lat stara się, by budynek nie popadł w całkowitą ruinę. Kolejni właściciele uchylają się od narzuconych im gruntownych napraw i nie zapłacili związanej z tym kary (40 tys. złotych) nałożonej przez MKZ. Kilka lat temu w sołtysówce doszło też do pożaru. Nie ma również żadnych sygnałów dotyczących rewaloryzacji obiektu, mimo że Urząd Miasta wydał warunki zabudowy określające, że w głębi działki, za sołtysówką, może powstać dom studencki.

łuk na okrągłym stole

sołtysówka ugo architecture 4 warianty poznań

sołtysówka przy ul. Głogowskiej w Poznaniu — koncepcja adaptacji, cztery warianty

© UGO Architecture

Sprawą zajęli się zatem ostatnio miłośnicy zabytków, społecznicy i część radnych Rady Osiedla Święty Łazarz. W poniedziałek, podczas spotkania nazwanego „okrągłym stołem” w Inkubatorze Kultury Pireus omówili aktualny stan posesji. Hugon Kowalski z pracowni UGO Architecture zaprezentował natomiast wstępne koncepcje zagospodarowania działki i wkomponowania sołtysówki w nową zabudowę. Najbardziej widowiskowa jest próba zamknięcia sołtysówki w rodzaju szklanej gabloty – pod charakterystycznym łukiem wyciętym w prostej bryle frontowej plomby. Za nią mogłyby się znaleźć inne budynki oraz zielony dziedziniec. Trzy inne propozycje operują bardziej tradycyjnym podejściem do tematu.

     sołtysówka ugo architecture rzuty poznań

sołtysówka przy ul. Głogowskiej w Poznaniu — projekt adaptacji, cztery warianty, rzuty

© UGO Architecture

Hugon Kowalski, który wykonał kocepcję pro bono, wspólnie z Agatą Kotlicką, tłumaczy zamysł:

Nasza propozycja „szklanej kuli” powstała, by zapobiec rozwiązaniu zbliżonemu do częstej w Polsce praktyki. A mianowicie: ograniczenia działań do zaznaczenia częściowo rozebranego niskiego budynku za pomocą obrysu we frontowej elewacji nowej plomby. My chcemy zachować cały budynek i podkreślić jego odrębność w nowych oszczędnych formalnie ramach.

Autor dodaje, że w przypadku najbardziej charakterystycznej koncepcji frontowy budynek musiałby pełnić funkcje biurowe (ze względu na trudności z podłączeniem mieszkań nad łukiem do pionów wodno-kanalizacyjnych). Trzy pozostałe warianty pozwalają na wypełnienie wszystkich brył mieszkaniami.

najechana wieś

sołtysówka ugo widok głogowska poznań      sołtysówka ugo wnętrze

sołtysówka przy ul. Głogowskiej w Poznaniu - koncepcja adaptacji, 1. Widok z ul. Głogowskiej, 2. Widok wnętrza

© UGO Architecture

Zaproponowana przez UGO Architecture współczesna rama dla zabytku podkreśla odrębność tego ostatniego, ale nie ucieka od innych nawiązań. Już sam łuk budzi skojarzenia z miejskim targowiskiem połączonym z budynkiem mieszkalnym w Rotterdamie autorstwa pracowni MVRDV. Projektant dodaje natomiast, że:

Proste elewacje o wąskich żyletkowych podziałach korespondują ze ścianami biurowca Bałtyk, także od MVRDV, stojącego kilkaset metrów dalej. A wyrazista forma jest pomyślana jako jeden z charakterystycznych punktów w ciągu ulicy Głogowskiej: od Bałtyku, przez budynki targów, otwarcie na park Wilsona i przebudowany ostatnio Rynek Łazarski.

Projektant dorzuca, że „nakrycie” sołtysówki może być zobrazowaniem historycznej sytuacji, gdy wiejską sołtysówkę „najechało” rozbudowujące się miasto.

sołtysówka ugo dziedziniec

sołtysówka przy ul. Głogowskiej w Poznaniu - koncepcja adaptacji, cztery warianty, widok tylnego dziedzińca

© UGO Architecture

Czy inwestor skorzysta z zaprezentowanych pomysłów? Nie wiadomo. Propozycja UGO Architecture pokazuje jednak po raz pierwszy duży potencjał trudnej działki i może stać się przyczynkiem do poważniejszej dyskusji oraz działań – dotyczących zresztą nie tylko formy, ale i przyszłej funkcji zabytku.

To taki koncepcyjny kij włożony w mrowisko – komentuje Kowalski.

Organizatorzy „okrągłego stołu” dotyczącego sołtysówki zapowiadają jego drugą odsłonę na wrzesień tego roku.

Jakub Głaz



The vote has already been cast

INSPIRATIONS