Marta Kazaryna z Wydziału Architektury Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie zaproponowała centrum animacji kultury lokalnej we wsi Pakuccie na Białorusi. Jest ono inspirowane regionalnymi tradycjami, łącząc w sobie funkcje edukacyjne, kulturalne oraz rekreacyjne. Marta Kazaryna stworzyła kompleks, który nie tylko zachowuje, ale i promuje dziedzictwo kulturowe wschodniej Białorusi, poprzez architekturę będącą jednocześnie nowoczesną i głęboko zakorzenioną w tradycjach. Projekt powstał pod opieką profesora Krzysztofa Bizio.
architektura wsi historycznej regionu
© Marta Kazyra
lokalizacja o kontekst kulturowy
Przedstawiony projekt nawiązuje do regionalnych tradycji architektonicznych we współczesnej interpretacji. Jest ekspozycją cech charakterystycznych wyrażonych poprzez kompozycję urbanistyczną układu, formę i tektonikę, a także nawiązania kolorystyczne i materiałowe.
Obszar opracowania znajduje się we wschodniej części Białorusi, w obwodzie Mohylewskim, w rejonie Drybińskim, we wsi Pakuccie. Region ten jest znany z tradycyjnego rzemiosła, jakim jest szapowalstwo – obróbka owczej wełny i wyrób produktów z sierści. Dokumenty związane z tym niematerialnym dziedzictwem, dotyczącym mistrzów-szapowalów z regionu Drybin, zostały przekazane do UNESCO w celu rozpatrzenia. Analizując zarówno współczesną sytuację, jak i historyczne tło kulturowe, autorka zaprojektowała ośrodek rzemieślniczy, którego celem będzie ochrona i ożywienie tradycyjnego rzemiosła. Poprzez wzbudzenie zainteresowania lokalną kulturą i tradycjami, projekt ten ma również wspierać rozwój turystyki w tej części Białorusi.
zagospodarowanie terenu
© Marta Kazyra
program funkcjonalny
Projekt przewiduje stworzenie ośrodka o charakterze edukacyjno-rekreacyjnym, działającego całorocznie. Ze względu na jego lokalizację na obszarze pozamiejskim, konieczne było opracowanie rozbudowanego programu funkcjonalnego. Kluczowe elementy to muzeum z częścią edukacyjną, warsztaty rzemieślnicze, część gastronomiczna oraz budynek hotelowy. Dodatkowo program został wzbogacony o funkcje uzupełniające, takie jak łaźnie, mini zoo, strefa ekspozycji tradycyjnej zagrody oraz ogród ziołowy. W projekcie skoncentrowano się przede wszystkim na szczegółowym opracowaniu trzech głównych budynków: muzeum, kawiarni oraz hotelu.
schemat ideowy kompozycji urbanistycznej
© Marta Kazyra
układ architektoniczno-urbanistyczny
Przy tworzeniu układu kompozycyjnego autorka projektu inspirowała się zamkniętym schematem typu wieńca, charakterystycznym dla dawnych zagród w tym regionie etnograficznym Białorusi, gdzie budynki mieszkalne i gospodarcze były rozmieszczone wokół otwartego dziedzińca. Ze względu na dużą powierzchnię, jakiej wymagał ośrodek, funkcje zostały rozłożone na kilka mniejszych budynków. Pozwoliło to na lepsze skomunikowanie poszczególnych części kompleksu oraz harmonijne powiązanie z otoczeniem, co zapobiegło dominacji zabudowy nad wiejskim krajobrazem.
wizualizacja
© Marta Kazyra
poszukiwanie formy
Proces poszukiwania form budynków rozpoczęto od archetypu stodoły, a inspiracje czerpano z lokalnych form i materiałów w swobodny sposób. Ostatecznie dla budynku muzeum wybrano bardziej ekspresyjną, nowoczesną formę, mającą na celu przyciągnięcie uwagi i zainteresowanie odwiedzających, zachęcając ich do wejścia w projektowany ośrodek. Architektura pozostałych budynków kompleksu została zaprojektowana w spokojniejszej stylistyce, nawiązując kształtem i proporcjami do tradycyjnej wiejskiej zabudowy.
wizualizacja
© Marta Kazyra
muzeum i kawiarnia
Budynek muzeum składa się z dwóch części, połączonych wspólnym holem: dwukondygnacyjnej części ekspozycyjnej oraz jednokondygnacyjnej, w której znajdują się edukatorium i blok pomieszczeń techniczno-magazynowych. Parter zaprojektowano jako dużą, otwartą przestrzeń wystawienniczą, pozbawioną stałych przegród, co zapewnia jej elastyczność i możliwość modyfikacji. Północna elewacja sali jest całkowicie przeszklona, co pozwala na integrację wnętrza muzeum z zewnętrzną strefą rekreacyjną i zapewnia gościom bezpośredni kontakt z naturą. Przestrzeń wystawiennicza na piętrze jest zupełnie inna, ponieważ nie ma okien – oświetlenie zapewniają świetliki dachowe, których kształt nawiązuje do tradycyjnych czterospadowych dachów, tworząc spójny element kompozycyjny. Szerokie schody, łączące ekspozycje parteru i piętra, są osłonięte ażurową ścianą kurtynową, dzięki czemu pełnią funkcję zarówno użytkową, jak i ekspozycyjną, stanowiąc jednocześnie miejsce do odpoczynku.
elewacja muzeum
© Marta Kazyra
Budynek kawiarni architektonicznie rozwija koncepcję muzeum, tworząc wspólnie z nim ciągły front zabudowy od strony drogi, połączony pergolami.
elewacje kawiarni
© Marta Kazyra
hotel
Budynek hotelowy, usytuowany w znacznym oddaleniu od drogi w celu zapewnienia prywatności mieszkańcom i mieszkankom, obejmuje 25 jednostek mieszkalnych. Każda z nich składa się z pokoju dwuosobowego, pokoju dziennego, sypialni oraz łazienki. Sąsiednie jednostki łączy wspólna strefa – salon, który sprzyja nawiązywaniu kontaktów między mieszkańcami. Przestrzeń ta została zaprojektowana z myślą o wspólnym spędzaniu czasu, co ma na celu stworzenie przyjaznej atmosfery, przypominającej życie w dużej, wiejskiej rodzinie.
elewacje hotelu
© Marta Kazyra
układ konstrukcyjny
Wszystkie budynki zaprojektowane zostały w drewnianej konstrukcji szkieletowej. Zaletą tego systemu jest swobodne planowanie przestrzeni wnętrza i wyraźne rozdzielenie funkcji elementów konstrukcyjnych. Cała konstrukcja budynku zaprojektowana z klejonych krzyżowo paneli (CLT) z drewna iglastego. Stosowanie tego typu konstrukcji pozwala tworzyć wolne przestrzenie o dużej rozpiętości.
wizualizacja
© Marta Kazyra
detal i materiały
Główną ideą projektu było stworzenie kompleksu budynków w koncepcji „budynek-roślina”, czyli budynków przyjaznych środowisku, zbudowanych z naturalnych materiałów, harmonijnie wkomponowanych w otaczający krajobraz. Z tego powodu jako podstawowy materiał budowlany wybrano drewno, które od dawna było stosowane w tym regionie. Elewacje budynków zostały wykończone drewnianymi lamelami, które, wraz z pergolami łączącymi budynki, nawiązują do lokalnej tradycji drewnianego deskowania elewacji i ogrodzeń. Ażurowe żaluzje zewnętrzne zasłaniają duże przeszklenia, co sprawia, że elewacja zachowuje jednolitość, a we wnętrzu tworzą się ciekawe efekty światłocienia. Wzory tych żaluzji zostały zainspirowane tradycyjnymi motywami dekoracji architektonicznych regionu.
dekoracje
© Marta Kazyra
Wnętrza budynków są proste, minimalistyczne, a zarazem przytulne. Projekt przewiduje wykonanie wszystkich elementów wnętrza, takich jak meble czy detale architektoniczne, na zamówienie z drewna tego samego gatunku, co zapewnia spójność pomiędzy wnętrzem a zewnętrzem. Oświetlenie budynków, zwłaszcza sztuczne, podkreśla rytm wyznaczony przez elementy konstrukcyjne. Żyrandole w sali gastronomicznej zaprojektowano specjalnie, odzwierciedlając motywy użyte w dekoracyjnych żaluzjach zewnętrznych.
detal
© Marta Kazyra
rozwiązania proekologiczne
Na terenie kompleksu przewidziano farmę paneli fotowoltaicznych oraz stację transformatorową. To rozwiązanie proekologiczne umożliwia autonomiczne funkcjonowanie obiektu bez konieczności korzystania z publicznej sieci energetycznej. W projekcie uwzględniono również system retencji wód opadowych poprzez zastosowanie zielonych dachów, a także zbieranie wody deszczowej w specjalnych zbiornikach wewnętrznych, z przeznaczeniem do użytku gospodarskiego.
wizualizacja
© Marta Kazyra
