Narodowe Muzeum Rzeki Żółtej w Zhengzhou,
projekt: gmp Architekten
Na północnych obrzeżach Zhengzhou powstało muzeum, które już samą swoją formą nawiązuje do krajobrazu, o którym opowiada. Narodowe Muzeum Rzeki Żółtej, zaprojektowane przez niemiecką pracownię gmp Architekten, to projekt, w którym architektura została pomyślana jako przedłużenie natury, a sam budynek – jako fragment nadrzecznego terenu. Inspirowany meandrującym nurtem Rzeki Żółtej kompleks nie tylko dokumentuje znaczenie tej rzeki w historii i kulturze Chin, ale również staje się nowym punktem odniesienia w krajobrazie miasta. To miejsce, które zamiast narzucać swoją obecność, próbuje wtopić się w otoczenie – i właśnie dlatego zasługuje na uwagę.
Narodowe Muzeum Rzeki Żółtej w Zhengzhou — widok z lotu ptaka
fot. Marcus Bredt © gmp Architekten
kontekst i założenia projektowe
Rzeka Żółta (inaczej Huang He), która od wieków była uważana za kolebkę chińskiej cywilizacji, ostatnio stała się nie tylko tematem, ale również inspiracją dla powstania Narodowego Muzeum Rzeki Żółtej. Budynek, umieszczony na skraju miasta Zhengzhou, powstał z myślą o tym, by oddać wielowymiarowe znaczenie rzeki — zarówno jako siły kształtującej krajobraz, jak i fundamentu rozwoju cywilizacji. Ważnym aspektem było dla twórców stworzenie obiektu, który nie tylko pełni funkcję wystawienniczą, ale także staje się przestrzenią publiczną, sprzyjającą kontaktowi z naturą. Muzeum i otaczający go park oddają formę i rytm meandrów Rzeki Żółtej.
Narodowe Muzeum Rzeki Żółtej w Zhengzhou — wewnętrzny dziedziniec z elementami wodnymi
fot. Marcus Bredt © gmp Architekten
plan i forma budynku
Plan muzeum cechuje złożoność i nieregularność, która naturalnie wpisuje się w krajobraz nadrzeczny. Projektanci podzielili obiekt na kilka skrzydeł, które rozchodzą się promieniście od centralnego dziedzińca, a rzut budynku przypomina literę „Z”. Wnętrze stanowi oś organizacyjną budynku, będąc przestrzenią otwartą i jasną. Dziedziniec, położony w miejscu przecięcia cieków wodnych, tworzy swoiste serce muzeum, skupiając ruch odwiedzających i organizując przestrzeń wokół siebie.
Narodowe Muzeum Rzeki Żółtej w Zhengzhou — rzut budynku
© gmp Architekten
Bryła budynku odznacza się organicznymi, falistymi liniami, które nawiązują do ruchu nurtu rzeki. Konstrukcja zdaje się „wznosić i opadać”, jakby była przedłużeniem naturalnego krajobrazu. Dach pokryty jest zielenią, która nie tylko wizualnie integruje budynek z otoczeniem, ale także pełni funkcje ekologiczne, takie jak izolacja termiczna i retencja wody. Dach nie jest jedynie powierzchnią użytkową – znajdziemy tu ścieżki spacerowe, miejsca do wypoczynku, teatr plenerowy i przestrzenie wystawiennicze na świeżym powietrzu, które oferują nowe doświadczenia przestrzenne dla odwiedzających.
Elewacja budynku cechuje się rytmicznym układem pionowych, prefabrykowanych paneli z naturalnego kamienia, których faktura nawiązuje do falowania i nurtu rzeki. Ten precyzyjnie zaprojektowany rytm jest kluczem do architektonicznej tożsamości budynku – tworzy interesującą grę światła i cienia, nadając bryle monumentalny, a jednocześnie organiczny charakter. Smukłe pionowe okna w przestrzeniach publicznych wpuszczają naturalne światło, podczas gdy w salach wystawienniczych są ograniczone, by chronić eksponaty przed nadmiernym nasłonecznieniem. Szczególne miejsce zajmują trzy duże okna po północnej stronie, które odnoszą się do lokalnej tradycji jaskiń mieszkalnych i otwierają widok na krajobraz.
Główne wejście do muzeum, usytuowane od strony południowej pod najwyższym punktem bryły, jest wyciętym fragmentem masywnej konstrukcji. Przeszklona przestrzeń wykończona jest żółtawą, lekko lśniącą okładziną z mosiężnej blachy, która kontynuuje się we wnętrzu, gdzie zaokrąglone ściany i miękkie sufity tworzą wrażenie przebywania w naturalnych, erodowanych formacjach skalnych.
Narodowe Muzeum Rzeki Żółtej w Zhengzhou — widok z lotu ptaka
fot. Marcus Bredt © gmp Architekten
wnętrza i funkcje muzeum
Wnętrza zaprojektowano z naciskiem na funkcjonalność i komfort użytkowników. Duże, elastyczne sale wystawowe umożliwiają adaptację przestrzeni do różnorodnych form ekspozycji – od tradycyjnych kolekcji po nowoczesne instalacje multimedialne. Przejścia między pomieszczeniami są szerokie i dostępne dla osób o ograniczonej mobilności, co jest ważnym elementem współczesnego projektowania.
Centralny dziedziniec pełni rolę nie tylko przestrzeni organizacyjnej, lecz także społecznej – jest miejscem spotkań, wydarzeń i interakcji między zwiedzającymi. Elementy wodne w jego obrębie podkreślają tematykę muzeum i wpływają na klimat wnętrza.
Narodowe Muzeum Rzeki Żółtej w Zhengzhou — przekrój podłużny
© gmp Architekten
Zielony dach, będący naturalnym przedłużeniem parku, to kolejny ważny element funkcjonalny i estetyczny. Ścieżki spacerowe oraz liczne miejsca do odpoczynku pozwalają na aktywne i spokojne obcowanie z naturą, co wyróżnia muzeum spośród innych tego typu obiektów.
Narodowe Muzeum Rzeki Żółtej w Zhengzhou — dach pokryty jest zielenią, która nie tylko wizualnie integruje budynek z otoczeniem, ale także pełni funkcje ekologiczne
fot. Marcus Bredt © gmp Architekten
znaczenie kulturowe i ekologiczne
Projekt Narodowego Muzeum Rzeki Żółtej to przykład architektury mocno osadzonej w lokalnym kontekście kulturowym i przyrodniczym. Budynek nie tylko upamiętnia historyczne znaczenie rzeki Żółtej, ale także ukazuje jej trwały wpływ na rozwój cywilizacji oraz kształtowanie krajobrazu Chin. W ten sposób muzeum staje się przestrzenią edukacyjną i symboliczną, łączącą przeszłość z teraźniejszością.
Inwestycja wyróżnia się też podejściem ekologicznym. Zielony dach, wykorzystanie naturalnych materiałów oraz przemyślane rozwiązania konstrukcyjne i technologiczne wpisują ją w globalne trendy zrównoważonego budownictwa. Architektura wpisuje się w krajobraz, nie dominując nad nim, a raczej tworząc harmonijną całość z otoczeniem.
Narodowe Muzeum Rzeki Żółtej w Zhengzhou — elewacja budynku cechuje się rytmicznym układem pionowych, prefabrykowanych paneli z naturalnego kamienia, których faktura nawiązuje do falowania i nurtu rzeki
fot. Marcus Bredt © gmp Architekten
projekt z myślą o miejscu i pamięci
Narodowe Muzeum Rzeki Żółtej w Zhengzhou to nie tylko budynek – to złożony, wielowymiarowy projekt, w którym historia, natura i współczesna architektura tworzą spójną i dynamiczną całość. Autorzy z gmp zaproponowali formę, która organicznie łączy się z meandrującym nurtem rzeki, a zarazem oferuje nowoczesne przestrzenie wystawiennicze i rekreacyjne. Ta realizacja, nagrodzona w konkursie z 2020 roku, stanowi przykład architektury świadomej kontekstu, funkcjonalności oraz ekologii, która z powodzeniem wpisuje się w krajobraz i historię tego regionu.
Oprac.: Anastazja Dżupina
Ilustracje udostępnione dzięki uprzejmości pracowni gmp Architekten.
