Nowa dzielnica handlowa w Xi'an,
projekt: Heatherwick Studio
W 2020 roku brytyjskie biuro architektoniczne Heatherwick Studio wzięło udział w konkursie na projekt nowej dzielnicy handlowej, zlokalizowanej na południe od historycznego centrum Xi”an, stolicy prowincji Shaanxi w centralnych Chinach. Zespół zaprezentował podejście różniące się od tradycyjnych rozwiązań stosowanych w projektowaniu dużych kompleksów handlowych. Zamiast koncentrować się na budowie obiektu opartego na szkle i stali, Heatherwick Studio stworzyło przestrzeń, która odnosi się do lokalnych tradycji, w tym szczególnie do rzemiosła ceramicznego.
Centrum Kultury i Biznesu w Xi”an, Chiny — widok na dzielnicę CCBD z lotu ptaka
Fot. Qingyan Zhu © Heatherwick Studio
starożytna stolica Chin
Xi”an liczy ponad osiem milionów mieszkańców i wyróżnia się licznymi świątyniami, zabytkami oraz dobrze zachowanymi murami miejskimi. Jedną z głównych atrakcji turystycznych jest Terakotowa Armia – zbiór około 8 tysięcy naturalnej wielkości figur wykonanych z wypalonej gliny, przedstawiających żołnierzy, oficerów i konie. Rzeźby te znajdują się w grobowcu chińskiego Pierwszego Cesarza Qin. Dzięki licznych stanowiskom archeologicznym oraz dynamicznemu centrum Xi”an stanowi ważny punkt na turystycznej mapie Chin.
Centrum Kultury i Biznesu w Xi”an, Chiny
Fot. Qingyan Zhu © Heatherwick Studio
W grudniu 2024 roku w Xi”an otwarto nową dzielnicę – Centrum Kultury i Biznesu (Centre Culture Business District, CCBD), które zlokalizowane jest na obrzeżach miasta. Zespół Heatherwick Studio podjął się wyzwania zaprojektowania przestrzeni, która ma na celu przekształcenie peryferii w funkcjonalne i przyciągające uwagę miejsce, łącząc elementy kultury i biznesu.
Centrum Kultury i Biznesu w Xi”an, Chiny — plac w trakcie budowy
Fot. Raquel Diniz © Heatherwick Studio
W Xi'anie mieliśmy wyjątkową okazję zaprojektowania dzielnicy handlowej, która wzbogaciłaby miasto o unikalną przestrzeń publiczną. Zamiast tradycyjnego podejścia polegającego na projektowaniu oddzielnych budynków, układaniu nawierzchni i sadzeniu roślinności, pojawiła się możliwość stworzenia trójwymiarowego krajobrazu miejskiego na różnych poziomach. Takie rozwiązanie umożliwia mieszkańcom miasta swobodne spacery oraz spotkania
— mówi Thomas Heatherwick,
założyciel Heatherwick Studio.
Centrum Kultury i Biznesu w Xi”an, Chiny — aksonometria
© Heatherwick Studio
integracja nowoczesnej architektury
z przestrzeniami publicznymi
Dzielnica o powierzchni 155 tysięcy m² łączy nowoczesną architekturę z przestrzeniami publicznymi. Do obszaru prowadzi linia metra, której wnętrze charakteryzuje się lekko zakrzywionymi formami. Dzielnica składa się z dwóch kompleksów budynków z wieżowcami, które otaczają centralny plac. Budynki nie są wyraźnie oddzielone — dachy podium handlowego, o stopniowanej konstrukcji, sięgające niemal 24 metrów, tworzą wrażenie integralności, łącząc się z tarasami, ogrodami i placami. Struktura wspierana jest przez kolumny oraz zakrzywione belki, wykończone ceramicznymi płytkami, co zapewnia spójność przestrzeni.
Centrum Kultury i Biznesu w Xi”an, Chiny — plan działki
© Heatherwick Studio
plac w kształcie liści miłorzębu
jako symbol długowieczności
Ulice dzielnicy zbiegają się na centralnym placu, którego kamienna nawierzchnia została ułożona w kształt liści miłorzębu. Motyw ten nawiązuje do 1400-letniego drzewa miłorzębu rosnącego na dziedzińcu Świątyni Guanyin. Drzewo to jest symbolem długowieczności, wytrwałości, nadziei i pokoju.
Centrum Kultury i Biznesu w Xi”an, Chiny — widok na Drzewo Xi”an, czyli konstrukcję roślinną pełniącą funkcję pionowego parku, w trakcie budowy
Fot. Raquel Diniz © Heatherwick Studio
Drzewo Xi'an: innowacyjna konstrukcja roślinna
z panoramicznym widokiem
Na placu znajduje się Drzewo Xi”an, konstrukcja roślinna pełniąca funkcję pionowego parku. Składa się ono z rozgałęzionej struktury otoczonej gęstą roślinnością, typową dla tego regionu. Roślinność jest zróżnicowana, obejmując wiele gatunków, które występują naturalnie w okolicy. Zwiedzający mogą skorzystać z 56 unoszących się tarasów, z których rozpościera się widok na kaskadowe ogrody odwzorowujące biotopy starożytnego Jedwabnego Szlaku – od tundry alpejskiej po stepy. Konstrukcja wznosi się na wysokość 57 metrów nad poziomem gruntu, oferując panoramiczny widok na okolicę, w tym dachy, tarasy i ulice, oraz na miasto w oddali.
Centrum Kultury i Biznesu w Xi”an, Chiny — widok na Drzewo Xi'an w sercu dzielnicy
Fot. Qingyan Zhu © Heatherwick Studio
Kontynuując nasze zainteresowanie ludzką perspektywą w odbiorze przestrzeni, mieliśmy także możliwość wprowadzenia wielu specjalnych detali konstrukcyjnych, które pomogły uczynić projekt jak najbardziej angażującym i przyjaznym dla osób spacerujących po nim
— dodaje Thomas Heatherwick.
Centrum Kultury i Biznesu w Xi”an, Chiny — aksonometria elewacji Drzewa Xi'an
© Heatherwick Studio
innowacyjne połączenie rzemiosła
i nowoczesnej produkcji
Zespół zaprojektował pokrycie budynków płytkami ceramicznymi o łącznej powierzchni 30 tysięcy metrów kwadratowych. Celem architektów było stworzenie unikalnych płytek, które oddają kunszt rzemieślników z Xi”an. Małe warsztaty, choć biegłe w tradycyjnych metodach, nie miały wystarczających zasobów do produkcji tak dużych serii. Z kolei duzi producenci byli przystosowani do masowej produkcji identycznych elementów. Ten dylemat zapoczątkował półtoraroczny proces testowania, współpracy oraz modyfikacji technologii.
Centrum Kultury i Biznesu w Xi”an, Chiny — zbliżenie na ceramiczny detal
Fot. Luis Sacristan © Heatherwick Studio
Projektanci dążyli do znalezienia równowagi między rzemieślniczą precyzją a wymaganiami dużych producentów, inspirując je do przyjęcia metod rękodzielniczych. Ostateczna kolekcja, składająca się z ponad 100 tysięcy płytek o długości metra, wyciskanych na krzywiznach, przybiera zróżnicowane formy. Płytki są szkliwione w trzech do dziewięciu warstwach, co pozwala uzyskać naturalne, dynamiczne wzory w odcieniach brązu i kremu, przypominające organiczne struktury.
Centrum Kultury i Biznesu w Xi”an, Chiny
Fot. Qingyan Zhu © Heatherwick Studio
W okresie transformacji Chin tradycyjni mistrzowie rzemiosła wciąż stosują techniki formowania gliny, które są zagrożone zniknięciem. Płytki zaprojektowane przez studio Heatherwick łączą elementy dawnego rzemiosła z nowoczesnym podejściem, tworząc unikalną interpretację tradycji dostosowaną do współczesnych potrzeb architektury.
Oprac.: Anastazja Dżupina
Ilustracje udostępnione dzięki uprzejmości pracowni Heatherwick Studio.