Zmarła Kristin Feireiss-Commerell, założycielka galerii architektury Aedes w Berlinie

Kształtowała dyskurs wokół architektury i urbanistyki zarówno w Niemczech, jak i na całym świecie, była jurorką Nagrody Pritzkera oraz Złotego Lwa na Biennale Architektury w Wenecji, założyła pierwszą prywatną galerię poświęconą twórczości architektonicznej. 20 kwietnia 2025 roku w wieku 82 lat zmarła Kristin Feireiss-Commerell, niemiecka krytyczka, kuratorka, i ambasadorka architektury.

Kristin Feireiss-Commerell, urodzona w 1942 roku, ukończyła historię sztuki i filozofię na Uniwersytecie Johannesa Gutenberga we Frankfurcie. Jednym z jej największych W 1980 roku, wspólnie z Helgą Retzer założyła w Berlinie Forum Architektury Aedes — pierwszą na świecie niezależną galerię poświęconą architekturze, w której początkowo prezentowała głównie rysunki architektoniczne. Od 1994 roku kierowała nią razem z Hansem-Jürgenem Commerellem. W 2009 roku powołała ANCB — Miejskie Laboratorium Aedes.

W swojej długiej karierze Kristin Feireiss kuratorowała ponad 350 wystaw, w tym wiele o międzynarodowym znaczeniu, jak „Berlin – Monument or Thought Model. Architectural Designs for the Dawn of the 21st Century” (1987), prezentowaną między innymi w Paryżu, Bernie, Krakowie, Kijowie i Moskwie, czy „Paris – Architecture et Utopie” (1989). Wspólnie z prof. Romualdem Loeglerem zrealizowała wystawę o polskim rysunku architektonicznym: „Polnische Architekturzeichnungen der Gegenwart” (1989) oraz ekspozycję zatytułowaną „Dialog mit Zeit und Ort” (1998), prezentującą twórczość prof. Loeglera.

W latach 1996–2001 była dyrektorką Niderlandzkiego Instytutu Architektury (NAI) w Rotterdamie. Dwukrotnie pełniła funkcję komisarzy pawilonu holenderskiego na Biennale Architektury w Wenecji (1996, 2000), a w 2012 roku zasiadała w jury Złotego Lwa. W latach 2013–2017 była jurorką Nagrody Pritzkera.

Za swoją działalność została uhonorowana licznymi nagrodami i tytułami, w tym Krzyżem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (2001), doktoratem honoris causa Politechniki w Brunszwiku (2007), a także odznaczeniami Holandii, Austrii i Wielkiej Brytanii. W 2024 roku otrzymała nagrodę Fritz-Schumacher-Preis za całokształt twórczości.

Kristin Feireiss-Commerell zmarła 20 kwietnia 2025 roku w wieku 82 lat, pozostawiając po sobie bogaty dorobek publikacji oraz trwały ślad w refleksji nad architekturą i urbanistyką.

Przemysław Ciępka