Szkoła Reggio w Madrycie ,
projekt: Andrés Jaque/
Office for Political Innovation
Szkoła Reggio w Madrycie, zaprojektowana przez hiszpańskiego architekta Andrésa Jaque z pracowni Andrés Jaque/ Office for Political Innovation, prezentuje nowatorskie podejście do projektowania przestrzeni edukacyjnych. Koncepcja budynku opiera się na filozofii Lorisa Malaguzziego oraz doświadczeniach wspólnoty Reggio nell”Emilia, które kładą nacisk na centralną rolę dziecka w procesie edukacji. Obiekt zlokalizowany jest w sąsiedztwie parku w nowej dzielnicy Madrytu, Valdebebas, i odchodzi od tradycyjnego modelu szkolnego opartego na zamkniętych salach lekcyjnych i korytarzach. W zamian proponuje otwarte przestrzenie wspólne, ogrody, szklarnie oraz elewację wykończoną 14-centymetrową warstwą korka, która pełni funkcję izolacyjną i estetyczną. W 2024 roku Collegio Reggio zostało nominowane do Nagrody Mies van der Rohe, przyznawanej za innowacyjne osiągnięcia w architekturze na terenie Unii Europejskiej.
Szkoła Reggio w Madrycie — większa część elewacji budynku została wykonana z korka, co nadaje ścianom surową teksturę
fot. José Hevia © Andrés Jaque / Office for Political Innovation
pionowa struktura w zgodzie z otoczeniem
Szkoła Reggio, położona w dzielnicy Encinar de los Reyes w Madrycie, wyróżnia się na tle okolicznych budynków z cegły oraz domów jednorodzinnych. W przeciwieństwie do większości placówek edukacyjnych, które zazwyczaj rozbudowują się w układzie horyzontalnym, ten obiekt został zaprojektowany w formie pionowej. Takie podejście umożliwia optymalne wykorzystanie ograniczonej przestrzeni działki.
Szkoła Reggio w Madrycie — schemat pionowej struktury budynku
© Andrés Jaque / Office for Political Innovation
korkowa elewacja: harmonia z naturą i funkcjonalność
Elewacja budynku wykonana jest z korka, specjalnie przygotowanego na potrzeby tego projektu. Materiał ten zapewnia wysoką izolację termiczną, a dodatkowo tworzy warunki sprzyjające rozwojowi mikroorganizmów i owadów, co wspiera lokalną bioróżnorodność. Charakterystyczna, chropowata tekstura fasady, inspirowana naturalnymi procesami zachodzącymi w ekosystemach, podkreśla związek budynku z otaczającą przyrodą. Zastosowanie świetlików oraz pionowych przeszkleń w elewacji umożliwia efektywny dopływ naturalnego światła do wnętrza, a także nadaje fasadzie rytmiczny układ i większą przejrzystość. Geometryczne detale dodatkowo organizują strukturę elewacji, tworząc spójną i funkcjonalną całość.
Szkoła Reggio w Madrycie — zastosowanie świetlików oraz pionowych przeszkleń nadaje elewacji rytmiczny układ
fot. José Hevia © Andrés Jaque / Office for Political Innovation
eko-architektura w służbie edukacji: przestrzeń dla nauki i współpracy
Projekt łączy eksperymentalne podejście do eko-architektury z modelem edukacyjnym opartym na współpracy i eksploracji. Przestrzeń została zaprojektowana tak, aby aktywnie wspierać proces nauki – jej układ i elementy architektoniczne zachęcają uczniów do odkrywania oraz sprzyjają ich rozwojowi intelektualnemu i społecznemu.
Szkoła Reggio w Madrycie — zbliżenie na detal elewacji
fot. José Hevia © Andrés Jaque / Office for Political Innovation
szkoła inspirowana postmodernizmem
Projekt szkoły odzwierciedla cechy postmodernizmu: formy geometryczne współistnieją z zaawansowanymi rozwiązaniami ekologicznymi, a różnorodność materiałów i elementów architektonicznych podkreśla pluralizm oraz swobodę w kształtowaniu przestrzeni. Wnętrza wyróżnia otwarty układ – brak przegród niezwiązanych z funkcją konstrukcyjną oraz eksponowane instalacje techniczne, takie jak rury czy przewody, uwydatniają surowość materiałów i umożliwiają praktyczne wykorzystanie przestrzeni.
Szkoła Reggio w Madrycie — wnętrza wyróżnia otwarty układ
fot. José Hevia © Andrés Jaque / Office for Political Innovation
warstwy edukacji: przestrzenie dostosowane do wieku i odkrywania
Parter, płynnie łączący się z terenem zewnętrznym, mieści sale dla najmłodszych uczniów. Wyższe kondygnacje, przeznaczone dla starszych dzieci, otaczają wewnętrzny ogród zasilany deszczówką. Ta zielona strefa, zamknięta w konstrukcji przypominającej szklarnię, rozciąga się aż do dachu, tworząc układ przypominający małą osadę. Rozplanowanie przestrzeni odzwierciedla etapy rozwoju uczniów: im wyższe piętro, tym więcej możliwości samodzielnego odkrywania otoczenia. Drugi poziom, o powierzchni 465 metrów kwadratowych i wysokości niemal 8 metrów, pełni funkcję otwartej strefy spotkań. Szerokie łuki umożliwiają kontakt z naturą – powietrzem i zapachem pobliskich dębów.
Szkoła Reggio w Madrycie — wyższe kondygnacje, przeznaczone dla starszych dzieci, otaczają wewnętrzny ogród zasilany deszczówką
fot. José Hevia © Andrés Jaque / Office for Political Innovation
ekologiczne fundamenty projektu
Ekologia jest kluczowym elementem budynku, opartym na czterech założeniach:
1. Pionowa bryła zmniejsza powierzchnię zajmowanego terenu.
2. Uproszczona konstrukcja zmniejsza zużycie materiałów o 48 procent.
3. Korkowa elewacja, pokrywająca 80 procent fasady, redukuje zapotrzebowanie na ogrzewanie o 50 procent i wspiera bioróżnorodność.
4. Optymalizacja struktury pod kierunkiem Iago Gonzáleza Quelle obniża energię zużywaną o 33 procent.
Szkoła Reggio w Madrycie — jedna z sal lekcyjnych
fot. José Hevia © Andrés Jaque / Office for Political Innovation
Dialog z nauczycielami, uczniami i rodzicami pozwolił dostosować przestrzeń do ich potrzeb. Budynek integruje się z parkiem Valdebebas, tworząc miejsce otwarte na różnorodność i międzypokoleniowe interakcje. Szkoła Reggio w Madrycie to przykład architektury, która łączy funkcjonalność, ekologię i wspólnotę, wspierając zarówno edukację, jak i harmonię z naturą.
Oprac.: Anastazja Dżupina
Ilustracje udostępnione dzięki uprzejmości pracowni Andrés Jaque/ Office for Political Innovation.
