Zamieszkanie przyszłości? Tanie, elastyczne i pasywne

Ola Kloc

13 lutego '25

Laureaci i laureatki 1. edycji konkursu ZAMIESZKANIE

fot.: Lubomir Nikolov

...

+15

Zamieszkanie nie jest tylko miejscem. Za tym słowem kryje się znacznie więcej. Co sprawia, że w to właśnie w tym konkretnym miejscu, który nazywamy domem, jesteśmy szczęśliwi, czujemy się bezpiecznie? Jaki wpływ na ten stan ma architektura? Jakiej wrażliwości i czułości wymaga od projektantów tworzenie domowej przestrzeni? Za nami wyjątkowy dzień poświęcony właśnie zamieszkaniu — debata i rozstrzygnięcie 1. edycji konkursu pod tą nazwą.

uczestnicy debaty o architekturze mieszkaniowej

fot.: Lubomir Nikolov

czym jest zamieszkanie?

13 lutego br., na scenie ARCHI-STRADA podczas Międzynarodowych Targów Budownictwa i Architektury BUDMA w Poznaniu poznaliśmy zwycięzców 1. edycji organizowanego przez produktydladomu.pl i miesięcznik „Architektura&Biznes” studenckiego konkursu ZAMIESZKANIE, w którym szukaliśmy najciekawszych projektów przestrzeni do mieszkania. Mieszkanie jest dziś jednym z najbardziej złożonych i wymagających zadań projektowych. To tam szukamy poczucia bezpieczeństwa i stabilności. Jednocześnie coraz trudniej o ekonomiczną dostępność mieszkań, a rozmaite style życia i pracy przynoszą zmiany w tradycyjnych modelach zamieszkiwania. Wyzwania te zmuszają do poszukiwania nowatorskich propozycji, które nie tylko spełnią współczesne potrzeby, ale będą również elastyczne i gotowe na pojawiające się niepewności, a przy tym dbające o zrównoważone wykorzystanie zasobów i ochronę środowiska naturalnego.

Jak z tym wyzwaniem poradzili sobie studenci i studentki Wydziałów Architektury, Architektury Wnętrz oraz kierunków projektowych polskich uczelni? Opowiada o tym przewodniczący jury konkursowego, prof. Tadeusz Pietrzkiewicz:

wyniki konkursu ZAMIESZKANIE

Spośród ponad stu zgłoszonych na konkurs prac jury pod przewodnictwem prof. Tadeusza Pietrzkiewicza (Wydział Architektury i Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku) w składzie: prof. Beata Gibała-Kapecka (Wydział Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie), Magdalena Buczyńska-Zapała (prezeska SARP Oddział Kraków), Małgorzata Tomczak (redaktorka naczelna A&B) i Ola Kloc (sekretarza redakcji A&B) podczas obrad, które odbyły się 5 lutego br. w siedzibie krakowskiego oddziału SARP, wyłoniło laureatów.

Nagrodę Główną w wysokości 5 tysięcy złotych zdobył projekt „Zerocenowość” autorstwa Nicoletty Kołodziej i Katarzyny Suchan z Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, a wyróżnienia (tysiąc złotych każde) projekty „Dom +Pasywny” Kacpra Żaka i Patryka Tatary z Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej oraz „9-square grid. Modelowy budynek socjalny zabudowy mieszkaniowej w Piekarach Śląskich” autorstwa Oliwii Jagły z Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej.

Nagroda Główna, proj.: Nicoletta Kołodziej, Katarzyna Suchan

O tym, jak ważny jest sposób kształtowania otoczenia najbliższego człowiekowi i o konieczności interdyscyplinarnego podejścia w projektowaniu opowiada członkini jury konkursowego, prof. Beata Gibała-Kapecka:

jak mieszkać tanio?

Kryzys na rynku mieszkaniowym jest faktem — ceny mieszkań systematycznie rosną, coraz mniej osób rzadziej stać na własny „kąt”. Jak zauważają autorki nagrodzonego projektu, najbardziej dotkniętą grupą są młodzi ludzie, zmuszeni do zadłużania się, powrotu do domów rodzinnych lub rezygnacji ze studiów. Sytuacji nie poprawiają wysokie ceny materiałów budowlanych. Próbą odpowiedzi na te wyzwania jest projekt taniego akademika „Zerocenowość” (proj.: Nicoletta Kołodziej, Katarzyna Suchan), który oprócz miejsca zamieszkania, oferuje studentom przestrzenie umożliwiające zarabianie.

Nagroda Główna, proj.: Nicoletta Kołodziej, Katarzyna Suchan

Budynek opiera się na modułowej konstrukcji z prefabrykowanych elementów, co umożliwia szybkie i ekonomiczne wznoszenie oraz elastyczne dostosowanie do potrzeb mieszkańców. Aby zmniejszyć wydatki, zastosowano model colivingu — wspólne kuchnie, jadalnie i strefy rekreacyjne znajdują się poza indywidualnymi mieszkaniami. Jednostki mieszkalne zaprojektowano zgodnie z zasadą existence minimum, oferując funkcjonalną, choć kompaktową przestrzeń. Przesuwne meble pozwalają na elastyczną aranżację wnętrza

— tłumaczą ideę projektantki.

Nagroda Główna, proj.: Nicoletta Kołodziej, Katarzyna Suchan

Jury doceniło uniwersalność zaproponowanego rozwiązania: elastyczność, wielofunkcyjność, uwzględnienie mobilności przestrzeni i dostosowywanie do zmiennych potrzeb rozmaitych użytkowników. Zdaniem jury projekt ten najlepiej odpowiedział na zadanie konkursowe, którym było przemyślenie przyszłości funkcji mieszkalnej, tego, dokąd zmierzamy.

Nagroda Główna, proj.: Nicoletta Kołodziej, Katarzyna Suchan

jak mieszkać pasywnie?

Kolejnym z wyzwań są zmiany klimatyczne wymuszające także architektoniczne odpowiedzi — poszukiwanie nowych technologii i zrównoważonych metod projektowania. Próbą zmierzenia się z tym tematem jest projekt samowystarczalnego budynku mieszkalnego o małej skali — „Dom +Pasywny” (proj.: Kacper Żak, Patryk Tatara).

Wyróżnienie, proj.: Kacper Żak, Patryk Tatara

Projektując Dom +Pasywny, zadbano o zminimalizowanie jego śladu węglowego, tworząc go w 90 procentach z materiałów nadających się do recyklingu. Wzięto również pod uwagę balans terenu — nadmiar ziemi, powstały po wykopie, wykorzystano do stworzenia nasypów wokół budynku, które chronią go przed wiatrem. Na dachu zainstalowano panele fotowoltaiczne, które w połączeniu z bankiem energii umieszczonym pod posadzką zapewniają dostęp do energii elektrycznej przez cały rok

— tłumaczą młodzi projektanci.

Wyróżnienie, proj.: Kacper Żak, Patryk Tatara

Jury doceniło tę niewielką „maszynę do mieszkania”, technologicznie nowoczesną formę, która może być odpowiedzią na wyzwania dzisiejszego świata. Jest to pewna esencja mieszkania — mieszkanie w pigułce, punkt wyjścia do myślenia o współczesnym zamieszkiwaniu, w pewnym stopniu oszczędnym, minimalnym i poszukującym pewnych pierwotnych rozwiązań.

jak mieszkać elastycznie?

Próbą odpowiedzi na wyzwania urbanistyczne, środowiskowe i społeczne jest z kolei drewniany projekt „9-square grid. Modelowy budynek socjalny zabudowy mieszkaniowej w Piekarach Śląskich” (proj. Oliwia Jagła).

Wyróżnienie, proj.: Oliwia Jagła

Dzięki prefabrykowanym modułom możliwa jest łatwa adaptacja budynku do zmieniających się warunków, co sprawia, że projekt ma charakter długoterminowy i jest gotowy na przyszłe wyzwania. Modułowa konstrukcja pozwala na dostosowanie mieszkań do różnych potrzeb użytkowników, co jest istotnym atutem w obliczu rosnącej niepewności społecznej i ekonomicznej

— tłumaczy autorka.

Zdaniem jury, autorka swoim projektem pokazuje, jak adekwatnie i mądrze gospodarować nieliczne dostępne miejskie działki. Modułowość zaproponowanej struktury daje też perspektywę na przyszłość, możliwość wprowadzania zmian w zależności od potrzeb. Jury zwróciło też uwagę na wprowadzenie rozmaitych poziomów życia wspólnoty oraz doceniło wybór drewna — materiału przyszłości, który jest nie tylko naturalny, odnawialny i absorbuje dwutlenek węgla, ale też korzystnie wpływa na nasze samopoczucie.

Wyróżnienie, proj.: Oliwia Jagła

Czego brakowało jury w zgłoszonych pracach? Na to pytanie odpowiada członkini jury, Magdalena Buczyńska-Zapała:

ciąg dalszy nastąpi

Uroczyste ogłoszenie wyników poprzedziła debata poświęcona architekturze mieszkaniowej prowadzona przez redaktorkę naczelną A&B — Małgorzatę Tomczak. Na scenie ARCHI-STRADY spotkali się: założyciel pracowni KWK Promes Robert Konieczny, współtworzący zespół Ultra Architects Marcin Kościuch i prezeska krakowskiego oddziału SARP oraz członkini konkursowego jury Magdalena Buczyńska-Zapała. Wirtualnie w Poznaniu pojawił się także Mateusz Mastalski, architekt, urbanista i partner w pracowni Henning Larsen, który podzielił się swoimi duńskimi doświadczeniami. Więcej o tej niezwykle gorącej debacie napiszemy już wkrótce!