WXCA w światowej czołówce! Tak zaprojektowali Muzeum Tesli w Belgradzie

Ola Kloc

05 lutego '25

konkursowy projekt Muzeum Nikoli Tesli w Belgradzie

...

w skrócie
Zespół WXCA zdobył wyróżnienie specjalne w międzynarodowym konkursie na projekt Muzeum Nikoli Tesli w Belgradzie, konkurując z renomowanymi biurami, w tym Zaha Hadid Architects. Nikola Tesla był wynalazcą o globalnym znaczeniu, a nowe muzeum poświęcone jego dorobkowi powstanie w zrewitalizowanej fabryce papieru Milana Vapy w Belgradzie. Międzynarodowy konkurs na projekt muzeum przyciągnął 46 zgłoszeń, a jury nagrodziło trzy najlepsze koncepcje i przyznało jedno wyróżnienie specjalne dla WXCA. Projekt WXCA wyróżnia się integracją dziedzictwa Tesli z przestrzenią muzealną, wprowadzając funkcjonalne rozwiązania oraz narracyjną koncepcję angażującą zwiedzających. Fabryczny komin stał się centralnym symbolem muzeum, reprezentując postęp i naukę, a jego wnętrze wypełniono światłem, tworząc efekt symbolicznej latarni. Instalacja artystyczna inspirowana burzą oraz złota kula z urną z prochami Tesli w podziemiach muzeum podkreślają emocjonalny i symboliczny wymiar projektu. Układ funkcjonalny muzeum oparty na dwóch ringach — przestrzeni publicznej i ścieżce wystawienniczej — zapewnia zwiedzającym wielowymiarowe doświadczenie historii i innowacji Tesli. Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu A&B

w skrócie

Zespół WXCA zdobył wyróżnienie specjalne w międzynarodowym konkursie na projekt Muzeum Nikoli Tesli w Belgradzie, konkurując z renomowanymi biurami, w tym Zaha Hadid Architects.
Nikola Tesla był wynalazcą o globalnym znaczeniu, a nowe muzeum poświęcone jego dorobkowi powstanie w zrewitalizowanej fabryce papieru Milana Vapy w Belgradzie.
Międzynarodowy konkurs na projekt muzeum przyciągnął 46 zgłoszeń, a jury nagrodziło trzy najlepsze koncepcje i przyznało jedno wyróżnienie specjalne dla WXCA.
Projekt WXCA wyróżnia się integracją dziedzictwa Tesli z przestrzenią muzealną, wprowadzając funkcjonalne rozwiązania oraz narracyjną koncepcję angażującą zwiedzających.
Fabryczny komin stał się centralnym symbolem muzeum, reprezentując postęp i naukę, a jego wnętrze wypełniono światłem, tworząc efekt symbolicznej latarni.
Instalacja artystyczna inspirowana burzą oraz złota kula z urną z prochami Tesli w podziemiach muzeum podkreślają emocjonalny i symboliczny wymiar projektu.
Układ funkcjonalny muzeum oparty na dwóch ringach — przestrzeni publicznej i ścieżce wystawienniczej — zapewnia zwiedzającym wielowymiarowe doświadczenie historii i innowacji Tesli.
Więcej ciekawych informacji znajdziesz na stronie głównej portalu A&B

Zespół WXCA – pracownia architektoniczna zdobył specjalne wyróżnienie w międzynarodowym konkursie na projekt Muzeum Nikoli Tesli w Belgradzie. Warszawski zespół ścigał się z najlepszymi — I Nagrodę zdobył projekt autorstwa Zaha Hadid Architects stworzony we współpracy z serbskim biurem Bureau Cube Partners.

To dla nas zaszczyt, że nasza wizja zdobywa uznanie na arenie międzynarodowej, mogąc konkurować z koncepcjami światowej sławy pracowni.

— wyznają architekci z warszawskiego biura

konkursowy projekt Muzeum Nikoli Tesli w Belgradzie

kim był Nikola Tesla?

Nikola Tesla, serbsko-amerykański inżynier i wynalazca, był autorem blisko 300 patentów. To jemu zawdzięczamy między innymi silnik elektryczny, rowerowe dynamo, radio czy baterię słoneczną. I to właśnie jemu poświęcone ma być nowe muzeum w zabytkowej fabryce papieru Milana Vapy w Belgradzie (obecnie kolekcja mieści się w stuletniej willi, zbyt małej, aby prezentować cenne eksponaty), które stanie się w przyszłości ważnym elementem planowanego w stolicy Serbii kwartału muzeów.

innowacyjne muzeum w dawnej fabryce

Międzynarodowy konkurs architektoniczno-urbanistyczny na adaptację nieczynnego od lat obiektu z 1924 roku organizował Urban Planning Institute of Belgrade we współpracy ze spółką Belgrade Waterfront. Zadaniem, przed którym stanęli uczestnicy konkursu, było opracowanie koncepcji transformacji kompleksu o powierzchni ponad 8 tysięcy metrów kwadratowych w przestrzeń muzealną prezentującą dorobek jednego z największych wynalazców.

konkursowy projekt Muzeum Nikoli Tesli w Belgradzie

Jury, któremu przewodził Marko Stojčić, główny Urbanista Belgradu, w składzie: Ivana Zorić, kuratorka, przedstawicielka Muzeum Nikoli Tesli, Kristina Lukić, ekonomistka, przedstawicielka serbskiego Ministerstwa Kultury, Natalija Belić, architektka, przedstawicielka serbskiej Agencji Planowania Przestrzennego i Urbanistycznego, Gordana Lučić, architektka, przedstawicielka Instytutu Urbanistyki w Belgradzie, Aleksandar Ivanović, architekt, przedstawiciel Instytutu Ochrony Dziedzictwa Kulturowego w Belgradzie, Goran Lojpur, inżynier, dyrektor Sektora Rozwoju Projektów, spośród 46 zgłoszonych propozycji, wybrało zdobywców trzech nagród i jednego wyróżnienia specjalnego.

I Nagrodę zdobył projekt pracowni Zaha Hadid Architects i Bureau Cube Partners, II Nagrodę przyznano zespołowi w składzie: Zoran Šobić, Marko Filipović, Srđan Stojanović, a III otrzymali: William Poole, Jim Richards, Benjamin Walker, Ivan Jovanović, Saša Popović i Milutin Folić. Wyróżnienie specjalne otrzymała WXCA – pracownia architektoniczna, za której konkursowym projektem stali: Szczepan Wroński, Ewelina Szeląg, Paweł Wolanin, Małgorzata Bonowicz, Mateusz Sokołowski, Andrzej Bulanda, Krystian Tomczyk, Jakub Chlebowicz i Łukasz Rakowski.

konkursowy projekt Muzeum Nikoli Tesli w Belgradzie

ożywiona historia, która inspiruje

Propozycja WXCA — wbrew założeniom konkursu — uwzględniła piwnicę jako przestrzeń funkcjonalną, dlatego też nie mogła zdobyć nagrody. Zdaniem jury zasłużyła jednak na wyróżnienie ze względu na innowacyjną i symboliczną integrację dziedzictwa Tesli z przestrzeniami muzeum.

Projekt wyróżnia się nie tylko funkcjonalnością, ale też oddziałuje na płaszczyźnie emocjonalnej i intelektualnej, umożliwiając zwiedzającym głębsze połączenie z Teslą. Układ przestrzenny zachęca do eksploracji idei wielkiego wynalazcy, czyniąc muzeum żywym, dynamicznym ośrodkiem nauki i innowacji. To miejsce, w którym historia Tesli ożywa i inspiruje do działania.

— uzasadnili swój werdykt jurorzy

konkursowy projekt Muzeum Nikoli Tesli w Belgradzie

komin, burza i złota kula

Warszawski zespół ma spore doświadczenie w projektowaniu muzealnych przestrzeni — mają na swoim koncie między innymi Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego, zwyciężyli także w konkursach na projekt muzeów Książąt Lubomirskich we Wrocławiu czy Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu. Jak podeszli do tego wyzwania?

Głównym założeniem utworzenia Muzeum Nikoli Tesli w przestrzeni fabryki Vapy jest ochrona zabytkowego obiektu oraz jego odpowiednie zaadaptowanie do potrzeb nowej funkcji. Zależało nam, aby ukryta pod wieloletnimi nawarstwieniami struktura stała się nie tylko tłem dla ekspozycji, ale była współnarratorem opowieści o wielkim wynalazcy.

— tłumaczą architekci z pracowni WXCA

zabytkowe, ceglane mury stały się dla architektów swoistym medium pamięci

Architekci chcieli, aby już samo przebywanie w przestrzeniach muzeum było dla odwiedzających przeżyciem duchowym, zaaranżowali więc ją tak, aby intensyfikować doznania — scenerię tworzy oryginalna struktura fabryki z nietkniętymi fasadami eksponującymi industrialny charakter zastanej architektury. Ceglane mury stały się dla architektów swoistym medium pamięci.

Zarówno kompozycyjnym, jak i symbolicznym centrum zaproponowanego układu stał się wysoki komin — symbol postępu i nowoczesności z początków XX wieku. Architekci wypełnili go światłem, tworząc symboliczną latarnię, wokół której skupia się muzeum. Reprezentować może — jak zauważyło jury — zarówno oświecenie, jakie przyniosła nauka, jak i dziedzictwo samego Tesli, ale przede wszystkim jest silnym architektonicznym gestem. W otoczeniu komina projektanci zaplanowali dwa ringi — przestrzeń publiczną w centralnym dziedzińcu fabryki i ścieżkę sal wystawienniczych w halach wokół dziedzińca.

instalacja artystyczna inspirowana motywem burzy

Dawniej zamknięta fabryka jako muzeum zapraszać ma odwiedzających, dlatego też architekci zaproponowali otwartą strefę wejścia. Po jej przekroczeniu na zwiedzających czekać miałaby sekwencja zróżnicowanych doświadczeń, między innymi instalacja artystyczna inspirowana motywem burzy, która w swojej gwałtownej odsłonie towarzyszyć miała narodzinom wynalazcy. Centralnym punktem ścieżki doświadczeń ma być rozświetlone pomieszczenie w przyziemiu latarni, w którym ukryto złotą kulę z urną z prochami Tesli.

centralnym punktem ścieżki doświadczeń ma być rozświetlone pomieszczenie w przyziemiu latarni, w którym ukryto złotą kulę z urną z prochami Tesli

Dzięki zaproponowanemu układowi funkcjonalnemu dwóch okalających ringów rozświetlona podstawa latarni będzie widoczna ze wszystkich zlokalizowanych dookoła pomieszczeń — przypominając jednocześnie o fizycznej i symbolicznej obecności Tesli oraz przepełniając muzeum jego duchem.

— podsumowują projektanci