Morze kostki brukowej i parkujących po horyzont samochodów to dzisiejszy obraz placu Teatralnego. Choć jego przestrzeń jest jednym z miejsc w Warszawie z największym potencjałem na centrum miejskiego życia, to podobnie do innych stołecznych placów dziś łatwiej nazwać go parkingiem. To ma się zmienić.
Warszawska, atrakcyjna przestrzeń publiczna to głównie ulice, bulwary, parki. Stolica nie dorobiła się żadnego miejskiego, żyjącego placu, który byłby czymś więcej niż skwerem lub parkingiem. Najbardziej efektowne wnętrza urbanistyczne Warszawy — plac Bankowy, Konstytucji czy Trzech Krzyży to tak naprawdę węzły komunikacyjne z dominującą funkcją parkingową. Nie zmieniają tego tymczasowe działania jak przywoływane wielokrotnie palety na placu Bankowym. Tymczasowa organizacja ruchu, poprawiająca jakość przestrzeni także ulega samochodowemu lobby, nawet w tak wydawałoby się zdominowanej przez pieszych przestrzeni jak plac Zbawiciela.
© Miasto Jest Nasze
Plany warszawskiego ratusza od lat uwzględniają przebudowę najważniejszych przestrzeni śródmieścia, niewiele się w tej sprawie jednak dzieje. Przez kilkanaście ostatnich lat poza placem Grzybowskim i Pięciu Rogów nie zmodernizowano żadnej tego typu przestrzeni publicznej, a i do tych już przebudowanych pojawiają się liczne zastrzeżenia. Tym większe oczekiwania budzi projekt placu Centralnego, którego budowa właśnie ruszyła u stóp Pałacu Kultury i Nauki. Zaprojektowana przez A-A Collective przestrzeń ma szansę stać się pierwszym z prawdziwego zdarzenia miejskim placem Warszawy.
Plac Centralny
© A-A Collective
Jednocześnie ze startem przebudowy placu Defilad, kończy się remont placu Trzech Krzyży, gdzie niestety koncertowo zmarnowano szansę na wykreowanie atrakcyjnej przestrzeni miejskiej. Wciąż dominować będzie tu funkcja komunikacyjna, choć nieco ograniczona i uzupełniona o infrastrukturę rowerową. Z perspektywy pieszego plac nie będzie więc atrakcyjnym miejscem do spędzania wolnego czasu. Zamiast realizacji projektu architektury krajobrazu, mamy tu inwestycję drogową i brak zrozumienia zarzutów, jakie wobec realizującego remont Zarządu Dróg Miejskich wysuwają mieszkańcy i aktywiści.
Czytaj także: Małe kroczki na wielki kryzys
© Miasto Jest Nasze
Podobnych błędów władze miasta chcą uniknąć przy przebudowie placu Teatralnego. Planują stworzyć tu funkcjonalną, bezpieczną i atrakcyjną przestrzeń dla pieszych. Pracownia MAU na zlecenie Miasta wspólnie z mieszkańcami wypracowała główne kierunki zmian na placu przy Teatrze Wielkim. Najważniejsze wnioski to dodatkowe drzewa, zieleń i założenie wodne ze sceną letnią.
Warszawę lepszą do życia projektujemy wspólnie z mieszkankami i mieszkańcami Warszawy. Dlatego zorganizowaliśmy warsztaty projektowe, by szukać optymalnych rozwiązań dla koncepcji nowego zagospodarowania placu Teatralnego. Mieszkańcy chcą więcej zieleni, miejsc wypoczynku, ułatwień dla pieszych i rowerzystów — mówi Bartosz Rozbiewski, zastępca dyrektora w Biurze Architektury i Planowania Przestrzennego.
Koncepcja przebudowy pl. Teatralnego
© MAU / UM Warszawa
Przebudowa placu Teatralnego ma odbywać się w ramach szerszego przedsięwzięcia modernizacji w sumie trzech warszawskich placów (pozostałe to place Żelaznej Bramy i Bankowy) i wpisywać ma się w założenia programu Nowe Centrum Warszawy. Kiedy zobaczymy efekty? Przyjdzie nam na nie poczekać, bowiem, jak zapowiadają przedstawiciele urzędu, od wypracowania koncepcji do jej realizacji minie kilka lat. W przypadku Placu Pięciu Rogów ten proces zajął niemal dekadę.
warsztaty charette poświęcone przebudowie pl. Teatralnego
© MAU / UM Warszawa
Na razie podjęto pierwszy krok — zorganizowano warsztaty charrette. Miasto, chcąc włączyć w proces powstawania koncepcji zagospodarowania placu Teatralnego jak największą grupę uczestników: mieszkańców, ekspertów, przedsiębiorców i urzędników z różnych biur i instytucji, rozpoczęło proces partycypacyjnego projektowania przyszłego zagospodarowania placu. Warsztaty prowadził zespół z pracowni MAU Architecture & Urbanism. Wcześniej w podobny sposób wypracował między innymi zmiany dla Pola Mokotowskiego czy koncepcję docelowego urządzenia placu Powstańców Warszawy. Warsztaty projektowe poprzedził spacer badawczy 3 czerwca po placu Teatralnym i jego okolicy.
widok współczesny pl. Teatralnego
fot.: Adrian Grycuk | Wikimedia Commons © CC BY-SA 3.0 pl
Mieszkańcy chcą dużych zmian na placu Teatralnym. Byli zgodni, że należy posadzić drzewa i dodać inną zieleń, urządzić fontannę lub założenie wodne. Brakuje też miejsc do relaksu i odpoczynku, dla dzieci, przestrzeni na sztukę i wydarzenia plenerowe. Mieszkańcy oczekują: likwidacji naziemnego parkingu (chcą dla niego alternatywy), spowolnienia ruchu, wygodniejszych i bezpieczniejszych przejść dla pieszych, wygodnego przejazdu dla rowerzystów. Eksperci przewidują, że parking podziemny mógłby powstać w zachodniej części placu, po stronie Teatru Narodowego, z rampą zjazdową od strony ul. Wierzbowej.
koncepcja przebudowy pl. Teatralnego
© MAU / UM Warszawa
Teraz zieleń stanowi nieco ponad 3% powierzchni placu. Po zmianie na placu Teatralnym zieleń i powierzchnie przepuszczalne dla wody stanowiłyby od 30 do 50%. Proponujemy dwa zieleńce o organicznych kształtach po wschodniej i zachodniej części placu przy Teatrze Wielkim. Podobne były przed II wojną światową — mówił Maciej Mycielski z pracowni MAU.
Na placu, dokładnie na osi głównego wejścia do Teatru Wielkiego, architekci proponują dużą i okrągłą fontannę nazywaną „teatrem wody”. Krążyłaby ona „jęzorami”, kanalikami do bocznych zieleńców, tzw. miejskich oaz. Tam trafiałaby do małych oczek wodnych. Całość stanowiłaby atrakcyjną strefę zabaw wodnych dla dzieci, a dla dorosłych miejsce odpoczynku wśród drzew, krzewów i kwiatów. Całe założenie działałoby na podstawie przechwyconej, gromadzonej i podczyszczonej wody deszczowej. Warsztatowa koncepcja z propozycją zmian jest gotowa i zostanie teraz gruntownie zweryfikowana. Już w trakcie pracy nad nią odbywały się wstępne rozmowy z instytucjami, które znajdują się w najbliższym sąsiedztwie placu oraz z ekspertami w dziedzinie komunikacji i mobilności, zieleni, dziedzictwa kulturowego i ochrony zabytków.
© Miasto Jest Nasze
