W centrum Poznania powstaje wizja muzeum, nie tylko gromadzącego artefakty, ale stającego się narzędziem zmiany społecznej. Koncepcyjny projekt Muzeum Historii Kobiet to architektoniczna odpowiedź na potrzebę widoczności, pamięci i równości. Odważna forma, symbolika zakorzeniona w historii sztuki i przemyślana funkcjonalność tworzą spójną narrację o kobiecości – i jej miejscu w przestrzeni publicznej. Upamiętnienie herstorii jest istotne dla Przemysława Baranka z Wydziału Architektury Politechniki Poznańskiej, który stworzył projekt pod opieką Piotra Bartosika.
plan zagospodarowania terenu
© Przemysław Baranek
architektura z przesłaniem
Budynek inspirowany jest twórczością Caspara Davida Friedricha, szczególnie kontrastem między zamkniętą w cieniu „Kobietą w oknie” a „Wędrowcem nad morzem mgły”, stojącym na krawędzi nieskończoności. Ten kontrast staje się punktem wyjścia do stworzenia przestrzeni, która nie izoluje, ale zaprasza. Główna forma – klepsydra z przekrojem elipsy – łączy trzy strefy symbolizujące przeszłość, teraźniejszość i przyszłość kobiet.
Lokalizacja muzeum została wybrana ze względu na kontekst związany z feminizmem - Plac Wolności (miejsce strajków kobiet), Fundacja Czas Kobiet, Muzeum Narodowe czy Uniwersytet Artystyczny im. Magdaleny Abakanowicz. Różowy beton, dominujący materiał elewacji, łamie stereotypy. Kolor kojarzony z infantylnością został zestawiony z surowością betonu – materiału mocnego i trwałego. Efekt? Symboliczne połączenie siły i świadomości, które przełamuje konwencje wizualne.
kontekst
© Przemysław Baranek
przestrzeń refleksji, dialogu i działania
Bryła budynku nawiązuje do sąsiedniej kubatury przy Alejach Marcinkowskiego oraz rytmu Biblioteki Raczyńskich. Obiekt podzielony jest na trzy części, które połączone są formą o kształcie klepsydry
i przekroju elipsy, w której przewidziano główną funkcję ekspozycyjną muzeum.
Najniższa kondygnacja muzeum znajduje się pod ziemią – to metafora (nie)obecności kobiet w historii. Zejście na ten poziom przypomina rytuał cofania się w czasie. Centralnym punktem ma być słynna rzeźba Maman Louise Bourgeois – ogromny pająk, symbol matki, pamięci i przetrwania. Spiralne schody prowadzące ku górze, do światła, stają się architektoniczną opowieścią o nadziei i stopniowym wychodzeniu z cienia.
elewacja frontowa
© Przemysław Baranek
Parter budynku to przestrzeń dialogu. Bezpośrednie połączenie z poziomem ulicy – dosłownie i symbolicznie – odnosi się do protestów, aktywizmu i codziennych rozmów. Miejsce to zaplanowano jako otwartą strefę publiczną: forum, kawiarnia, przestrzeń na mural oraz wystawy czasowe. To przestrzeń, która żyje aktualnością – otwarta na głos każdej osoby.
Ostatnia kondygnacja to przestrzeń działań twórczych i edukacyjnych. Biblioteka, sala wykładowa i rozległy taras z widokiem na Poznań to architektoniczna metafora przekraczania ograniczeń. Taras symbolizuje przebicie szklanego sufitu – wspinanie się ponad ograniczenia i sięganie po więcej. Horyzont z widokiem na Ratusz, Katedrę i Zamek Przemysła przypomina, że historia miasta to także historia kobiet.
widok główny
© Przemysław Baranek
projekt z sercem i misją
Choć to tylko projekt koncepcyjny, niesie ze sobą ogromny ładunek emocjonalny i społeczny. Powstał jako praca studencka na Politechnice Poznańskiej – zrealizowany przez autora w ramach ćwiczenia projektowego. Jak sam podkreśla, jako mężczyzna nie rości sobie prawa do mówienia w imieniu kobiet, ale chce oddać im głos w przestrzeni, którą zaprojektował z szacunkiem i uważnością.
W lutym 2025 roku Julia Fiuta, również studentka Politechniki Poznańskiej, przygotowała opracowanie konstrukcyjne projektu, łącząc siły w interdyscyplinarnym duecie. To przykład, jak studenckie inicjatywy mogą stawać się punktem wyjścia do ważnych rozmów – i realnych zmian.
komentarz Fundacji Muzeum Historii Kobiet
Cieszymy się, że nasze działania są inspiracją dla projektów studentek i studentów różnych kierunków, którzy podzielają nasze dążenie do równej reprezentacji płci i docenienia roli kobiet w budowaniu naszego kraju. W pracy Przemysława Baranka i Julii Fiuty widzimy zrozumienie idei stworzenia miejsca włączającego, w którym każda osoba zwiedzająca będzie czuła się jak u siebie, co jest naszym głównym celem. Wierzymy, że ostateczny projekt Centrum Dziedzictwa i Historii Kobiet i lokalizacja, nad którą pracujemy z Międzynarodowymi Targami Poznańskimi, zostaną przyjęte równie ciepło, jak koncept stworzony na Wydziale Architektury Politechniki Poznańskiej.
