Studenci Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej – Maciej Godlewski i Aleksander Walenko, pod opieką dry Teresy Adamczyk-Bomersbach stworzyli projekt rewitalizacji części zamku Castello di Gaeta we Włoszech. Ich koncepcja „Castello degli studenti” łączy w sobie szacunek dla historii z nowoczesnymi rozwiązaniami funkcjonalnymi i przestrzennymi.
wizualizacja dziedzińca - społecznego serca zamku
© Maciej Godlewski i Aleksander Walenko
nowe życie dla zachodniego skrzydła zamku
Castello di Gaeta to miejsce o bogatej historii, której ślady sięgają VI wieku. Pełniło ono funkcję twierdzy, później więzienia politycznego, a obecnie jego wschodnia część mieści Szkołę Nawigacji. Celem projektu była adaptacja zachodniego skrzydła na potrzeby Wydziału Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu w Cassino, UNICAS. Kluczowym wyzwaniem stało się pogodzenie funkcji edukacyjnej z turystyczną, co wymagało rozdzielenia szlaków zwiedzających i studentów, bez naruszania historycznej tkanki budowli. Przemyślany układ przestrzenny pozwolił stworzyć harmonijną symbiozę obu funkcji.
analizy przedprojektowe
© Maciej Godlewski i Aleksander Walenko
ażurowe galerie subtelna ingerencja w zabytkową strukturę
W trosce o minimalną ingerencję w strukturę zamku, zaprojektowano wewnętrzną galerię okalającą główny dziedziniec. Dzięki temu rozwiązaniu trasy zwiedzających i studentów rozdzielają się już na etapie wejścia. Konstrukcja galerii jest lekka i szkieletowa, co pozwala zachować oryginalne mury w niezmienionym stanie. Aby dodatkowo podkreślić historię obiektu, nowoczesne elementy wykonano z blachy corten, materiału, którego rdzawy odcień nawiązuje do dawnych krat więziennych zamku.
przekroje
© Maciej Godlewski i Aleksander Walenko
Innowacyjnym rozwiązaniem są także ruchome panele zacieniające, przypominające żaluzje, które pozwalają regulować dopływ światła i zapewniają naturalną wentylację wnętrz. Dolna część galerii została osłonięta linami, po których stopniowo będzie piął się bluszcz, tworząc naturalny mikroklimat. Przewidziano również specjalne miejsca do odpoczynku w zacienionych niszach, co zwiększa komfort użytkowników, zarówno studentów/studentek, jak i turystów/turystek.
wizualizacja strefy studenckiej - dodanej bryły
© Maciej Godlewski i Aleksander Walenko
nowoczesna przestrzeń studencka
Problemem okazał się brak przestrzeni wspólnych, takich jak czytelnia, stołówka czy miejsca spotkań. Odpowiedzią stało się rozszerzenie galerii w zachodniej części dziedzińca. Nowa kubatura, zaprojektowana w formie charakterystycznej rampy na planie koła, nawiązuje do spiralnych schodów i wież obronnych. To właśnie tutaj będzie biło serce nowego wydziału – miejsce wymiany myśli, integracji i nauki. Dodatkowo, wschodnie skrzydło zamku przeznaczono na akademiki, dzięki czemu studenci mogą stale przebywać w otoczeniu swojej uczelni. Bliskość historycznej przestrzeni sprzyja twórczemu myśleniu i umożliwia pełne zanurzenie w procesie edukacyjnym.
wizualizacja strefy wejściowej - w tym miejscu rozdziela się ruch studenci i turystyczyny
© Maciej Godlewski i Aleksander Walenko
Rewitalizacja objęła również wykuty w skale główny dziedziniec, który zyskał nowe funkcje społeczne i rekreacyjne. Został on podzielony na kilka stref. Scena z widownią to przestrzeń dla wydarzeń akademickich i kulturalnych. Strefa wypoczynku to zacienione miejsce spotkań, otoczone zielenią, sprzyjającą atmosferze skupienia i relaksu. Strefa rekreacyjna, wyposażona w stanowiska do gier, takich jak szachy czy bule, pozwala na aktywne spędzanie czasu. Dzięki temu dziedziniec stał się nie tylko miejscem komunikacji, ale również przestrzenią aktywnego życia akademickiego, pulsujacego energią studentów/studentek oraz gości/gościń.
wizualizacja kawiarni studenckiej
© Maciej Godlewski i Aleksander Walenko
projekt, który nie udaje historii
„Castello degli studenti” nie próbuje naśladować dawnych czasów ani dominować nad historią zamku. Każdy element nowej interwencji ma swoje uzasadnienie funkcjonalne i estetyczne. Ażurowe galerie, nowoczesne materiały oraz elastyczne rozwiązania przestrzenne umożliwiają harmonijne współistnienie przeszłości i przyszłości. Efektem pracy studentów było zaprezentowanie projektu na prestiżowej wystawie Architecture & Landscape in Conservation Design: Cassino-Folcara and Gaeta w Lacjum, co podkreśla jego znaczenie i wartość w kontekście współczesnej architektury adaptacyjnej. Dzięki tej realizacji Castello di Gaeta mogłoby otrzymać nową tożsamość, która nie tylko chroni jego bogatą przeszłość, ale również otwiera go na nowe pokolenia studentów i pasjonatów historii.
wizualizacja sali warsztatowej w zamkowych komnatach
© Maciej Godlewski i Aleksander Walenko
