Czy dom może być nie tylko miejscem do życia, ale także aktywnym uczestnikiem walki z kryzysem klimatycznym? Projekt autorstwa Jagody Wawszczak – studentki Politechniki Lubelskiej, zrealizowany pod kierunkiem mgr inż. arch. Damiana Hołowni i dr inż. arch. Bartłomieja Kwiatkowskiego, profesora uczelni – pokazuje, że architektura może i powinna odgrywać kluczową rolę w działaniach na rzecz klimatu. Jej koncepcja domu w pejzażu Górek Czechowskich to nie tylko odpowiedź na współczesne wyzwania ekologiczne, ale także manifest harmonii człowieka z naturą.
aksonometria
© Jagoda Wawszczak
dom wpisany w krajobraz i klimat
Górki Czechowskie w Lublinie, będące „zielonymi płucami” miasta, stanowią niezwykle cenny przyrodniczo obszar – zarówno jako korytarz przewietrzania, jak i siedlisko wielu gatunków, w tym zagrożonego Chomika Europejskiego. To właśnie tu zaprojektowano dom, który nie konkuruje z przyrodą, lecz subtelnie się w nią wpisuje. Parterowa, minimalistyczna forma budynku nawiązuje do łagodnych kształtów terenu, sprzyjając naturalnemu przepływowi wiatru w dolinie.
aksonometria
© Jagoda Wawszczak
zrównoważone materiały i niskoemisyjna technologia
Konstrukcja domu wykonana została w technologii CLT (Cross Laminated Timber), co znacząco redukuje ślad węglowy w porównaniu do tradycyjnych metod budownictwa. Zastosowanie lokalnych materiałów, takich jak drewno i wełna mineralna, wspiera regionalną gospodarkę i ogranicza emisję CO₂ związaną z transportem. Dzięki przemyślanej orientacji – zwarta północna elewacja bez okien chroni prywatność i minimalizuje straty ciepła, natomiast południowa, w pełni przeszklona, otwiera się na dolinę i maksymalizuje zyski energetyczne.
energia ze słońca i inteligentne zarządzanie ciepłem
Fasada południowa została wyposażona w innowacyjne szyby fotowoltaiczne BIPV z krystalicznymi ogniwami, które produkują energię elektryczną bez konieczności montowania klasycznych paneli. Rozwiązanie to nie tylko zmniejsza rachunki, ale również wspiera energetyczną niezależność. Z kolei fasadowe żaluzje zewnętrzne automatycznie reagują na nasłonecznienie, zapobiegając przegrzewaniu wnętrza i utrzymując komfortową temperaturę przez cały rok.
elewacje
© Jagoda Wawszczak
ogród zimowy – natura w służbie człowiekowi
Integralną częścią projektu jest ogród zimowy z roślinnością azjatycką, który reguluje wilgotność powietrza wewnątrz domu i oczyszcza je z toksyn. Rośliny pochłaniają promieniowanie słoneczne, tworząc naturalną barierę cieplną, a woda i zieleń dodatkowo wyciszają przestrzeń. Oranżeria pełni także funkcję doświetlonej i inspirującej pracowni rzeźbiarskiej – miejsce, gdzie sztuka spotyka się z naturą.
taras
© Jagoda Wawszczak
systemy wspierające obieg zamknięty
Projekt przewiduje zastosowanie zaawansowanego systemu segregacji odpadów, z naciskiem na frakcje biodegradowalne, które mogą trafiać do miejskich biogazowni. Ponadto dom wyposażono w instalację do filtracji wody szarej oraz system zbierania deszczówki, co pozwala ograniczyć zużycie zasobów wodnych. Pompa ciepła stanowi uzupełnienie systemu grzewczego, zwiększając efektywność energetyczną.
bioróżnorodność i samowystarczalność
Teren wokół domu został zaprojektowany z myślą o wsparciu lokalnej bioróżnorodności – zaplanowano nasadzenia rodzimych gatunków drzew oraz łąki kwietne i przydomowy ogród warzywny. Roślinność nie tylko zacienia budynek latem i chroni przed wiatrem zimą, ale także wspiera populacje owadów zapylających. Brak chemikaliów w uprawach oraz kompostowanie resztek to kolejny krok w kierunku samowystarczalności i gospodarki cyrkularnej.
wnętrze
© Jagoda Wawszczak
W czasach narastającego kryzysu klimatycznego Jagoda Wawszczak przypomina, że zmiana zaczyna się od decyzji o tym, jak i gdzie żyjemy. Jej projekt pokazuje, że architektura może być odpowiedzią na ekologiczne wyzwania – nie jako kompromis, ale jako inspirująca wizja nowoczesnego, odpowiedzialnego życia w harmonii z naturą.
