W odpowiedzi na zeszłoroczne powodzie, które nawiedziły Polskę, osoby studiujące na Akademia Techniczno-Artystyczna Nauk Stosowanych w Warszawie (ATA) stworzyły projekty kompleksowych koncepcji urbanistycznych dla dwóch szczególnie zagrożonych miejscowości: Głuchołaz i Kłodzka. Przedmiot koordynował Piotr Kalbarczyk.
Punktem wyjścia dla projektów były realne zniszczenia, a także potrzeba odpowiedzialnego i przyszłościowego myślenia o planowaniu przestrzennym w kontekście zmian klimatycznych
– opisują prowadzący.
jak uchronić miasto przed żywiołem?
Głuchołazy, położone w południowo-zachodniej Polsce, niedaleko Opola, powódź dotknęła we wrześniu 2024 roku. Szkody w infrastrukturze miejskiej, jakie wykonała, szacuje się na nawet ponad miliard złotych. Zniszczone zostały mosty, zalane cztery szkoły, park zdrojowy i wiele domów prywatnych, zwłaszcza wzdłuż ulic Andersa i Jana Pawła II.
mur integracji - wizualizacja
proj.: Krystian Obiała, Agnieszka Grzelecka
W odpowiedzi na zagrożenie powodziowe Krystian Obiała i Agnieszka Grzelecka zaproponowali stworzenie miejskiego muru integracji. Mur pełniłby nie tylko funkcje ochrony przed zalaniem za sprawą nisz wodnych, spowalniających przepływ wody. Stałby się jednocześnie ciągiem komunikacyjnym, a także galerią murali.
stan istniejący i proponowane rozwiązania - szkice
proj.: Agaty Mróz, Kingi Parfliniak i Małgorzaty Kołodziej
W pracy Agaty Mróz, Kingi Parfliniak i Małgorzaty Kołodziej główne rozwiązania dotyczyły pogłębienia dotychczasowego koryta oraz wzmocnienie umocnień brzegowych Potoku Starynka w Głuchołazach. Autorki zaproponowały również budowę kanału polderowego oraz polderu funkcjonującego jako przestrzeń publiczna lub park. Na jego brzegu powinny rosnąć rośliny absorbujące wodę.
przepuszczalność, bioróżnorodność i retencja
Maciej Maraszek i Wiktoria Kurek podjęli się analizy Parku Zdrojowego w Głuchołazach. W ich projekcie kluczowe jest połączenie historycznego centrum miasta z Parkiem. Autorzy wskazali również na konieczność poprawy dostępności i rozszerzeniu połączeń pieszo-rowerowych. Z ich analizy wyniknęło, że wśród głównych przyczyn powodzi w Głuchołazach jest sąsiedztwo z zlewnią rzeki Białej Głuchołaskiej o górskim charakterze.
stan istniejący i proponowane rozwiązania
proj.: Maciej Maraszek i Wiktoria Kurek
Wśród ich zaleceń znalazło się także połączenie parków, lasów i terenów zielonych dla zachowania bioróżnorodności, a także zastąpienie tradycyjnych nawierzchni takimi przepuszczalnymi. W projekcie znalazł się też nowoczesny kompleks wypożyczalni rowerów, wyposażony w podziemny zbiornik retencyjny.
wypożyczalnia i naprawa rowerów ze zbiornikiem retencyjnym, szkic
proj.: Maciej Maraszek i Wiktoria Kurek
ochrona i rekreacja w jednym
Jagoda Korzeniowska i Julia Malinowska zauważyły w Głuchołazach nadmierną liczbę parkingów. Dlatego zaproponowały przekształcenie choć jednego z nich w przestrzeń przyjazną i działającą przeciwpowodziowo, na przykład w formie parku. Jego przepuszczalna powierzchnia pozwoliłaby na lepszą retencję wody i poprawę jakości lokalnego ekosystemu.
zbiornik retencyjny z funkcją rekreacyjną
proj.: Jagoda Korzeniowska, Julia Malinowska
Kolejnym rozwiązaniem proponowanym przez studentki jest stworzenie zbiornika retencyjnego, który nie tylko zwiększy efektywność gospodarowania wodami opadowymi, ale może posłużyć też jako miejsce rekreacji i edukacji. W jego okolicach rozplanowano miejsca na usługi sportowe. Tego typu zbiorniki stanowią również rozwiązanie problemu z przeciążoną kanalizacją deszczową. Ponadto, położony nieopodal lasu, może stać się siedliskiem dla wielu gatunków roślin i zwierząt.
schemat terenów zalanych w 2024 r.
proj.: Kinga Mazurek i Urszula Zielińska
projekt proponowanych rozwiązań
proj.: Kinga Mazurek i Urszula Zielińska
Podobną koncepcję proponowały Kinga Mazurek i Urszula Zielińska, w których pracy znalazły się dwa nowe stawy retencyjno-rekreacyjne. Do ich stworzenia potrzebne byłoby umieszczenie dwóch zastawek piętrzących wodę na kanale Młynówka. Ich założenia dotyczą też terenów wokół stadionu sportowego, gdzie budowa lub umocnienie wałów przeciwpowodziowych mogłaby być zintegrowana z bieżniami.
Prace studenckie poparte były analizą zabudowy i terenów, a także dokumentów urzędowych takich jak miejscowy plan zagospodarowania czy uchwał. Również one wymagają formalnych zmian, dotyczących np. ograniczenia zabudowy na terenach szczególnie zagrożonych zalaniem.
Tak kompleksowe podejście do terenów miejskich, zwłaszcza tych znajdujących się na terenach szczególnie wrażliwych na zmiany klimatu, jest niezbędne dla zachowania bezpieczeństwa i komfortu życia wszelkich mieszkańców, ludzkich i nie tylko, w obliczu nadchodzących lat.
W ramach przedmiotu, druga grupa osób studiujących podjęła się analizy miejscowości Kłodzko.
