Nowe życie Portu Miejskiego we Wrocławiu

Porty śródlądowe w Polsce, mimo swojej wielowiekowej historii, nie posiadają jasnej definicji prawnej, co sprawia, że ich charakter i funkcje mogą ulegać szybkim zmianom i degradacji. W kontekście tego zjawiska rewitalizacja staje się kluczowym procesem w zachowaniu dziedzictwa architektonicznego i przywracaniu życia zapomnianym przestrzeniom. Praca magisterska Moniki Rygier z Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, stanowi próbę zastosowania procesów rewitalizacyjnych w praktyce. Jej celem było stworzenie koncepcji architektonicznej Muzeum Odry w dawnym zespole Portu Miejskiego we Wrocławiu, z zachowaniem nie tylko historycznego charakteru miejsca, ale i jego społeczno-kulturalnej roli.

schemat etapowania prac rewitalizacyjnych

© Monika Rygier

dobre praktyki rewitalizacji

W ramach teoretycznych założeń pracy, autorka przeprowadziła szczegółowe badanie historycznych realizacji portów śródlądowych w Polsce i Europie, koncentrując się na dobrych praktykach rewitalizacyjnych. Na ich podstawie opracowano zalecenia konserwatorskie, które miały na celu zachowanie integralności zabytkowego charakteru Portu Miejskiego we Wrocławiu, a jednocześnie umożliwienie jego funkcjonalnej i estetycznej transformacji.

schematy ideowe

© Monika Rygier

Jednym z kluczowych wniosków było uwzględnienie w procesie rewitalizacji takich aspektów jak: zachowanie wartości zabytkowych, adaptacja historycznych obiektów do współczesnych funkcji, integracja z przestrzenią publiczną oraz wprowadzenie nowych elementów, które wzbogacą charakter miejsca.

przekrój A-A

© Monika Rygier

muzeum Odry

Koncepcja Muzeum Odry, jako punktu centralnego na terenie Portu Miejskiego, zrealizowana została w oparciu o te założenia. Autorka skupiła się na adaptacji zabytkowego spichlerza zbożowego, który nie tylko stanowi dominantę całego założenia, ale także pełni rolę symbolu przemian – od miejsca funkcji przemysłowych po nową rolę kulturalną i edukacyjną. Adaptacja budynku była jednym z kluczowych elementów projektu, którego celem było stworzenie przestrzeni łączącej historyczny charakter obiektu z nowoczesnymi wymaganiami muzealnymi.

elewacje

© Monika Rygier

adaptacja Spichlerza

W projekcie Muzeum Odry uwzględniono wiele etapów rewitalizacji, od zalecanych działań konserwatorskich po szczegółową adaptację samego spichlerza. W pierwszym etapie zaplanowano prace mające na celu zachowanie i wzmocnienie struktury budynku, jego historycznej tożsamości, a także rozbudowę o nowe elementy, takie jak funkcje wystawiennicze, edukacyjne, czy przestrzeń konferencyjna. Część zachodnią budynku adaptowano na funkcje wspierające proces rewitalizacji i potencjalny rozwój muzeum w przyszłości.

Muzeum Odry, oprócz centralnej części wystawienniczej, oferuje także funkcje edukacyjne i konferencyjne. Nowe skrzydła budynku zostały zaprojektowane z myślą o elastyczności przestrzeni, co umożliwia organizowanie różnorodnych wydarzeń. Wschodnia część budynku zyskała przestrzeń towarzyszącą muzeum, zaś zachodnia została zagospodarowana dla tymczasowych funkcji, które mogą wspierać dalszy rozwój całego obszaru Portu.

wizualizacja wnętrza foyer

© Monika Rygier

Integralnym elementem projektu było połączenie Muzeum Odry z przestrzenią publiczną. Wprowadzenie kontenerów używanych w transporcie wodnym jako mobilnych pawilonów umożliwia dynamiczną zmianę funkcji w zależności od potrzeb. Zastosowanie tego rozwiązania nawiązuje do tradycji portu, podkreślając jego charakter przemysłowy, ale jednocześnie otwierając przestrzeń na współczesne potrzeby kulturalne.

detal elewacji

© Monika Rygier

Port Miejski jako centrum kultury i edukacji

Rewitalizacja Portu Miejskiego we Wrocławiu z wykorzystaniem idei adaptacji Spichlerza zbożowego na Muzeum Odry mogłaby stanowić punkt wyjścia do dalszych działań rewitalizacyjnych w tym rejonie. Włączenie przestrzeni portowej w życie publiczne, połączenie przeszłości z teraźniejszością i przyszłością, a także stworzenie nowoczesnego ośrodka edukacyjnego i kulturalnego to cele, które mogą nadać temu obszarowi nowy impuls do dalszego rozwoju. Projekt Muzeum Odry to przykład, jak poprzez rewitalizację i odpowiednią adaptację można przywrócić wartość zabytkowym przestrzeniom, tworząc jednocześnie nowe funkcje, które służą mieszkańcom/mieszkankom i turystom/turystkom.

dobre praktyki w zakresie rewitalizacji portów śródlądowych

© Monika Rygier

 Aleksandra Skorupa