Gdzie dawniej kwitł przemysł, dziś odżywa czwarta przyroda. Paweł Białas z Wydział Architektury Politechniki Śląskiej stworzył projekt zagospodarowania nieużytków poprzemysłowych na terenie hałdy „Ruda” w Zabrzu-Biskupicach. Jego praca, której promotorem był prof. Jerzy Wojewówdka, zajęła trzecie miejsce w Ogólnopolskim konkursie na dyplom prośrodowiskowy.
Hałda „Ruda”, która stanowi teren opracowania znajduje się na terenie Zabrza i Biskupic, w centrum województwa Śląskiego. W ostatnich latach wielokrotnie donoszono na jej szkodliwe dla jakości powietrza działania z powodu częstych samozapłonów.
proj.: Paweł Białas
porzucone, lecz niezapomniane – hałdy pogórnicze
Hałdy pogórnicze, w tym i „Ruda”, generują szereg problemów, m.in. z podzieleniem lokalnych społeczności, rozczłonkowaniem struktury miasta. W ich okolicach obserwuje się również powstawanie krawędzi i granic przestrzennych i, co za tym idzie, wykluczeniem komunikacyjnym. Równie istotne pozostają zagrożenia dla zdrowia mieszkańców oraz środowiska naturalnego wynikające z emitowanych gazów.
analizy terenu
proj.: Paweł Białas
W projekcie Pawła Białasa teren hałdy „Ruda” zyskuje nowe funkcje na wielu płaszczyznach – przyrodniczej, edukacyjnej i kulturowej.
schemat warstw projektu
proj.: Paweł Białas
Wśród zaplanowanych obiektów znalazła się plenerowa jednostka badawcza. Jej celem jest analiza flory terenów postindustrialnych. Miejsce takie ma możliwość obserwacji cech i zachowań poszczególnych gatunków żyjących bezpośrednio na glebie hałdy.
edukacja i rekreacja na terenie dawnego przemysłu
Centralnym obiektem zaprojektowanym w ramach pracy jest pawilon wielofunkcyjny, w którym zaplanowano przestrzenie badawcze i zaplecze dla jednostki badawczej. Pawilon pełni również funkcje miejsca spotkań dla lokalnej społeczności oraz miejsca wystawienniczo-edukacyjnego.
instalacja artystyczna — schematy
proj.: Paweł Białas
Na terenie opracowania znalazła się również instalacja artystyczna w formie betonowych tub. Rozciągając się na całym obszarze hałdy, zmusza ona do refleksji nad zmianami w krajobrazie poprzemysłowym.
instalacja artystyczna — wizualizacje
proj.: Paweł Białas
Finalnie projekt ukazuje złożoność procesów rewitalizacyjnych i rekultywacyjnych oraz konieczność interdyscyplinarnego podejścia przy przekształcaniu terenów zdegradowanych, w tym konieczności eksponowania zastanych walorów miejsca. Jednocześnie projekt przedstawia realną propozycję ich twórczego wykorzystania
– zakłada autor.
Projekt przewiduje również powstanie ogólnodostępnego parku roślin postindustrialnych w przyszłości.
najlepsze dyplomy prośrodowiskowe wybrane
Przestrzeń pozostaje w dialogu z lokalnymi kontekstami i walorami krajobrazowymi. Autor zadbał również o poszanowanie dziedzictwa historycznego, kontekstu społecznego i środowiska.
Praca nagrodzona za ciekawe rozwiązanie świadomie podjętego tematu zagospodarowania hałdy kopalnianej. Propozycja programowa oparta jest na rzetelnej analizie charakterystycznych problemów oraz przykładów podobnych realizacji i obejmuje oprócz pawilonu edukacyjno-wystawienniczego ośrodek badawczy roślinności poprzemysłowej, dostępny dla mieszkańców
– brzmi uzasadnienie sądu konkursowego.
wizualizacja
proj.: Paweł Białas
Praca Pawła Białasa została nagrodzona trzecią nagrodą w kategorii dyplomów magisterskich w Ogólnopolskim konkursie prośrodowiskowym organizowanym przez Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej.
Pierwsze miejsce w kategorii zajęła Patrycja Moszczyńska, drugie – Aleksandra Tądel i Magdalena Strauchmann. W kategorii dyplomy licencjackie pierwsze miejsce zajęła Justyna Zwiernik za projekt „Ekologiczna willa miejska w Bartoszowicach”, a kolejne Zofia Sobieraj – „Dom Gospodyń Wiejskich. Centrum mieszkańca w Mojej Woli” ex equo z Natalią Szewczyk. Trzecie miejsce zdobyła praca Wiktora Sawocha – „Koncepcja pasywnego budynku mieszkalnego na terenie dawnej fabryki włókienniczej w czeskiej wsi Brnenece”.
