Miastotwórcza, potrzebna, choć mocno opóźniona przebudowa ruszy w centrum Poznania. Powstanie istotny skrót tramwajowy w osi północ-południe, a ważna ulica Ratajczaka zmieni się w przyjazny miejski trakt wysokiej jakości. Mieszkańcy boją się jednak bałaganu i typowej dla śródmieścia złej organizacji prac. Wskazują też na słabe punkty projektu.
Przebudowa znacznej części poznańskiego śródmieścia skończyła się w czerwcu zeszłego roku. Ten pierwszy etap tzw. Projektu Centrum wyszedł nieźle (pisaliśmy o tym bardzo szczegółowo w czerwcu), choć z wieloma niedociągnięciami i pomyłkami, których można było uniknąć w prosty sposób. Wystarczyłoby lepiej zorganizować prace projektowe, wykonawcze i – last but not least – prowadzić prawdziwy dialog z mieszkańcami. W dodatku prace budowlane prowadzono wyjątkowo niechlujnie i przewlekle (wykonawca: konsorcjum Terlan/Tormel). Przebudowa zainicjowana konkursem urbanistyczno-architektonicznym z 2015 roku (zwycięzca: Studio ADS) zakończyła się z kilkuletnim poślizgiem w stosunku do pierwotnych zamiarów z poprzedniej dekady.
tramwaj po raz pierwszy
To jednak nie koniec. W terenie zaczynają się właśnie pierwsze przygotowania do zapowiadanych od kilku lat prac nad przebudową ulicy Ratajczaka. To trakt przyległy do przeobrażonej już części śródmieścia. Prowadzi z samego środka centrum, obok Starego Browaru, w stronę historycznej dzielnicy Wilda. Na tej istotnej ulicy powstanie od zera nowa trasa tramwajowa. Będzie to znaczący skrót komunikacyjny, który umożliwi sprawny przejazd tramwajów przez centrum na osi północ-południe.
przebudowa ulicy Ratajczaka w Poznaniu — wizualizacja poglądowa — przystanek nowej trasy tramwajowej przy Starym Browarze
źródło: www.poznan.pl
ul. Ratajczaka w Poznaniu — skrzyżowanie z ulicą Kościuszki, widoczne prowizoryczne rondo, które uspokoiło ruch w tym miejscu, w tle Stary Browar — wejscie zachodnie
fot.: Jakub Głaz
Na Ratajczaka będą też znaczne zmiany funkcjonalne i estetyczne. Nawierzchnie nawiążą do już przeobrażonych części śródmieścia w ramach I etapu Projektu Centrum. Takie same będą też latarnie w formie prostych smukłych pylonów oraz mała architektura. Zmaleje liczba miejsc postojowych. Przybędzie niskiej zieleni. Sprawa drzew jest z kolei problematyczna. Pojawi się 36 nowych platanów, ale zniknie 38 istniejących drzew (zostaną przesadzone i – częściowo – wycięte). Urzędnicy twierdzą, że – z ogródkami gastronomicznymi i nowymi klombami – ulica stanie się „zieloną aleją”.
przebudowa ulicy Ratajczaka w Poznaniu — wizualizacja poglądowa — północna część ulicy bliżej Świętego Marcina
źródło: www.poznan.pl
W ramach przebudowy wymieniona zostanie cała podziemna infrastruktura, a na powierzchni, na zwężonych trwale jezdniach zostanie uspokojony ruch kołowy (strefa zamieszkania na obudowanym kamienicami odcinku między ulicami Ogrodową i Święty Marcin z bezprogową nawierzchnią). W ten sposób utrwalą się i pogłębią zmiany na rzecz pieszych i uspokojenia ruchu wykonane w trybie prototypowania (malowanie jezdni, prowizoryczne rondo) kilka lat temu. Rowerzyści zyskają drogi i pasy rowerowe z prawdziwego zdarzenia. Z kolei u zbiegu z ulicą Taczaka za pomocą jednolitej ciemniejszej nawierzchni zostanie uczytelniony plac. Przez lata było to przeskalowane skrzyżowanie, równie nieestetyczne i nieprzyjazne jak cała ulica. Teraz ma szansę stać się miejscem spotkań oraz będzie stanowić łącznik między ulicą Taczaka a pasażem Apollo.
ul. Ratajczaka w Poznaniu — skrzyżowanie z ulicą Taczaka, widoczne malowanie ulicy po tymczasowych zmianach i uspokojeniu ruchu
fot.: Jakub Głaz
ul. Ratajczaka w Poznaniu — skrzyżowanie z ulicą Taczaka (po prawej poza kadrem), docelowo cała przestrzeń ma zyskać jednolitą nawierzchnię i przekształci się w pełnoprawny plac
fot.: Jakub Głaz
jeszcze gęstszy węzeł
Znacznie zmieni się też bardzo ruchliwy, skomplikowany i obszerny węzeł komunikacyjny u południowego wylotu ulicy Ratajczaka, oddzielający śródmieście od Wildy (krzyżówka ulic Królowej Jadwigi, Wierzbięcice, Niezłomnych, Matyi i al. Niepodległości). Do gęstej układanki pasów, skrętów i rozjazdów dołączą dwa tory tramwajowe nowej trasy. Połączą się one z torowiskami na ulicy Wierzbięcice i Królowej Jadwigi. Poza tym, to także znacząca nowość, powstaną wreszcie wygodne naziemne przejścia dla pieszych zamiast wybudowanych przed półwieczem tuneli. Nowe przystanki tramwajowe zaplanowano przy Starym Browarze, Bibliotece Uniwersyteckiej i po wildeckiej stronie węzła komunikacyjnego.
przebudowa ulicy Ratajczaka w Poznaniu — wizualizacja poglądowa — węzeł komunikacyjny Ratajczaka/Niezłomnych/Królowej Jadwigi/Matyi/Niepodłegłości, widoczne nowe przejścia dla pieszych dublujące istniejące tunele
źródło: www.poznan.pl
wylot ul. Niezłomnych w Poznaniu — widok od północy na węzel komunikacyjny na przecięciu z aleją Niepodległości, ulicami Matyi i Królowej Jadwigi, widoczny kompleks Nowy Rynek (proj. od lewej: medusa Group, JEMS Architekci, Maćków Pracownia Projektowa)
fot.: Jakub Głaz
Przedsięwzięcie prowadzi dla Miasta – jak zwykle w przypadku takich projektów – spółka Poznańskie Inwestycje Miejskie. Wybrano już Inżyniera kontraktu – firmę Sweco. Trwa przetarg na wyłonienie wykonawcy (termin złożenia ofert przedłużono do 14 lutego). Projekt przebudowy przygotowało Konsorcjum SAFEGE S.A.S. oraz Graph”it. Był on już gotowy ponad trzy lata temu. Pisaliśmy wtedy, że prace budowlane ruszą w 2022 roku. Tak się jednak nie stało, bo przetargowe oferty wykonawców znacząco przekroczyły założony budżet. Miasto odłożyło zatem przebudowę znaczącej części ulicy i – w ramach I etapu Projektu Centrum – przeobraziło jedynie jej krótki odcinek między ulicami Święty Marcin i 27 Grudnia. Na ułożonym tam torowisku swój startowy przystanek (przy bibliotece) miały w zeszłym roku tramwaje historyczne. Dziś koszt budowy wynosi 180 mln złotych, z czego 100 mln pochodzi z unijnego programu FEnikS.
ul. Ratajczaka w Poznaniu — fragment ulicy po przebudowie (z torowiskiem), w głebi skrzyżowanie ze Świętym Marcinem i odcinke przy Bibliotece Uniwersyteckiej, widok od południa
fot.: Jakub Głaz
pech i obawy
Główne prace budowlane mają ruszyć jesienią i zakończyć się po ok. dwóch latach. Jeśli się uda, będzie to pożegnanie z wyjątkowym pechem ulicy Ratajczaka. Tramwajowy skrót planowano na niej trzy dekady temu. Realizacja wciąż się odwlekała. Z biegiem lat przybywało też krytyków tego bardzo sensownego rozwiązania, którzy obawiali się tramwajowego hałasu, utrudnień dla kierowców i redukcji miejsc postojowych. Obawy te nie osłabły. Przeciwnie: dołączyły do nich nowe. Po karkołomnie prowadzonej przebudowie w ramach I etapu Projektu Centrum mieszkańcy obawiają się podobnych wielomiesięcznych utrudnień i bałaganu, a przedsiębiorcy – spadku liczby klientów i upadłości. Wybrzmiewa też zasadna krytyka dotycząca usunięcia istniejących drzew (zwłaszcza kilku wyjątkowo dorodnych okazów) i zastąpienie ich nowymi sadzonkami.
ul. Ratajczaka w Poznaniu — drzewa na południowym odcinku ulicy
fot.: Jakub Głaz
Podobną batalię o rosnące już leszczyny tureckie toczyli mieszkańcy i Stowarzyszenie Plac Wolności podczas przebudowy ul. 27 Grudnia w pierwszym etapie Projektu Centrum. Walka z urzędnikami zakończyła się sukcesem, co bardzo wziął do siebie prezydent miasta Jacek Jaśkowiak. Na walczących o leszczyny społeczników próbował zrzucić winę za opóźnienia prac, a nawet… za tymczasową rezygnację z budowy tramwajowego prawoskrętu przy słynnym Okrąglaku, mimo że drzewa rosną po drugiej stronie ulicy.
Budowa tego brakującego toru (jest to, uwaga!, część zakończonego już pierwszego etapu Projektu Centrum) również rusza dopiero teraz. Miasto i projektanci wytyczyli bowiem tor nad piwnicami słynnego biurowca Okrąglak (dawniej domu towarowego) wysuniętymi poza obręb budynku. Wbrew zapewnieniom, że wszystko jest w porządku, okazało się, że Miasto nie może rozpocząć prac w terminie, a w trybie ugody zapłaciło 2 mln złotych odszkodowania właścicielowi Okrąglaka za zasypanie piwnic. Musi też postawić podziemny mur oporowy, by nie naruszyć stabilności ikonicznego budynku.
ul. 27 Grudnia w Poznaniu — budowa prawoskrętu tramwajowego przy Okrąglaku
fot.: Jakub Głaz
ukryte dwa miliony
Prace budowlane wróciły zatem w miejsce oddane do użytku przed siedmioma miesiącami. Prawoskręt musi jednak powstać, bo stanowi funkcjonalne przedłużenie budowanej trasy północ-południe w ulicy Ratajczaka (zastępuje planowany pierwotnie, funkcjonalniejszy łącznik w ul. 3 Maja). Skieruje tramwaje w ulicę Mielżyńskiego i dalej ku katedrze, a w przyszłości na północ poprzez rozbudowaną trasę na Naramowice (jej pierwszy oddalony od centrum odcinek działa już prawie trzy lata).
ul. 27 Grudnia w Poznaniu — budowa prawoskrętu tramwajowego przy Okrąglaku
fot.: Jakub Głaz
W sprawie organizacji prac na Ratajczaka oraz tamtejszej zieleni mieszkańcy zwołują się z kolei od kilku miesięcy w internecie i podczas spotkań na żywo. Urzędnicy podjęli z nimi dialog, ale nadal prowadzą go opornie nie informując dość czytelnie o wszystkich zamiarach i planach. W komunikatach pomijają też niekorzystne dla nich informacje (jak np. dwumilionowe odszkodowanie za piwnice Okrąglaka). Kolejne spotkanie w sprawie organizacji prac i docelowego kształtu projektu odbędzie się dziś, 6 lutego o 16:00 w siedzibie Urzędu Miasta przy placu Kolegiackim.
ul. Ratajczaka w Poznaniu — ogłoszenie w sprawie przebudowy
fot.: Jakub Głaz
