Muzeum Nikoli Tesli w Belgradzie,
projekt: Zaha Hadid Architects
Pracownia architektoniczna Zaha Hadid Architects we współpracy z serbskim biurem Bureau Cube Partners zdobyła pierwsze miejsce w konkursie na projekt Muzeum Nikoli Tesli w Belgradzie. Nowe Muzeum Nikoli Tesli powstanie w odrestaurowanej zabytkowej papierni Milan Vapa w Belgradzie, której przestrzenie zostaną zaadaptowane w celu upamiętnienia dorobku serbsko-amerykańskiego inżyniera.
Muzeum Nikoli Tesli w Belgradzie – wizualizacja widoku na bryłę budynku z lotu ptaka
wizualizacja: Norviska © Zaha Hadid Architects
wynalazca który zmienił oblicze
współczesnego świata
Nikola Tesla, wynalazca i inżynier z Chorwacji, odegrał kluczową rolę w rozwoju współczesnego świata poprzez swoje przełomowe osiągnięcia w dziedzinie elektrotechniki i technologii. Jego najbardziej znanym osiągnięciem było opracowanie prądu przemiennego, jednak jego dorobek obejmuje także wynalezienie cewki Tesli, wczesne innowacje w zakresie komunikacji bezprzewodowej oraz koncepcje, które stanowiły podstawę dla rozwoju technologii radiowej i radarowej. Działalność Tesli, która miała miejsce od lat 80. XIX wieku do początków XX wieku, wciąż wpływa na współczesne innowacje w dziedzinach energetyki, komunikacji i technologii.
nowe muzeum Nikoli Tesli
w zabytkowej papierni
Papiernia, zbudowana przez przemysłowca Milana Vapę i otwarta w 1924 roku, była pierwszą nowoczesną fabryką w kraju. Po zakończeniu działalności przemysłowej budynek pełnił funkcję magazynu firmy transportowej, jednak od niemal dziesięciu lat stoi pusty. Obiekt został objęty ochroną przez Belgradzki Instytut Ochrony Zabytków Kultury, a jego renowacja, mająca przekształcić budynek w muzeum, jest finansowana przez projekt Belgrade Waterfront.
Muzeum Nikoli Tesli w Belgradzie – wejście do budynku
wizualizacja: Norviska © Zaha Hadid Architects
inspiracja spuścizną Tesli:
dynamiczna forma muzeum
Projekt muzeum jest inspirowany badaniami Nikola Tesli dotyczącymi pól magnetycznych oraz technologii bezprzewodowej transmisji energii. W nawiązaniu do idei sił magnetycznych i wzajemnych powiązań koncepcja architektoniczna będzie się opierać na eliptycznych krzywiznach, które będą rozchodzić się promieniście od historycznego komina fabrycznego, pełniącego rolę centralnego elementu całego założenia. Okrągłe wejście w zachodniej elewacji fabryki, zaplanowane jako kluczowy punkt orientacyjny, poprowadzi zwiedzających do centralnego dziedzińca. Jego głównym elementem będzie zabytkowy komin, który pełnić będzie rolę symbolicznego serca muzeum o powierzchni 13 400 metrów kwadratowych.
zwiększenie przestronności muzeum
Aby poprawić funkcjonalność i przepływ przestrzeni w budynku, który pełni funkcję muzeum, w ścianach dzielących wnętrze dawnej fabryki zaplanowano elipsoidalne otwory. Te wycięcia stworzą wnęki o kulistym kształcie, które optycznie wydłużą przestrzeń widoczną od zachodniego wejścia, przez atrium, aż do pomnika Tesli umiejscowionego na wschodnim końcu muzeum.
zróżnicowane ekspozycje
i interaktywne doświadczenia w galeriach muzeum
Galerie na pierwszym piętrze muzeum będą stanowić przestrzeń, w której interaktywne instalacje oraz immersyjne prezentacje zostaną połączone z historycznymi obiektami. W ramach galerii tymczasowych będą organizowane wystawy i wydarzenia, które zapewnią odwiedzającym różnorodne i zmieniające się atrakcje przy każdej kolejnej wizycie.
Muzeum Nikoli Tesli w Belgradzie – wizualizacja galerii wewnątrz budynku
wizualizacja: Norviska © Zaha Hadid Architects
galeria Tesli z transformatorami
i panoramicznym widokiem
Galeria Tesli, dedykowana transformatorom, będzie wyposażona w transformator o mocy 12 milionów woltów, oferując zwiedzającym unikalne doświadczenie, które podkreśli innowacyjny wkład Tesli w rozwój technologii. W obiekcie znajdą się również różnorodne udogodnienia dla gości, w tym kawiarnia, przestronna sala wielofunkcyjna oraz restauracja na dachu, z której rozciąga się panoramiczny widok na rzekę Sawę.
plac przed muzeum
Przed budynkiem zaplanowano stworzenie placu Nikoli Tesli, którego projekt inspirowany jest koncepcjami inżyniera dotyczącymi pól elektromagnetycznych. Kręte ścieżki i ogrody w ramach tego założenia urbanistycznego mają na celu poprawienie dostępności przestrzeni, a także zapewnienie płynnego połączenia z dzielnicą Belgrade Waterfront oraz miejską siecią transportową.
Muzeum Nikoli Tesli w Belgradzie – wizualizacja galerii Tesli poświęconej transformatorom
wizualizacja: Xuniverse © Zaha Hadid Architects
zrównoważona renowacja
Projekt zakłada minimalizowanie wpływu na środowisko poprzez zastosowanie pasywnych rozwiązań projektowych oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, w tym energii geotermalnej. Renowacja młyna papierniczego polega na zachowaniu historycznych elewacji, sklepionych sufitów i tradycyjnego murarstwa, jednocześnie dostosowując budowlę do nowych funkcji, dzięki którym stanie się jednym z kluczowych punktów kulturalnych miasta.
Oprac.: Anastazja Dżupina
Ilustracje udostępnione dzięki uprzejmości pracowni Zaha Hadid Architects.